Маскоўская Аўтаномная Акруга
Шрифт:
– Вы пра мой рэпартаж?
– Рэпартаж?! Гэта … сабачае, а не рэпартаж. Ты хоць зразумела сваё дурной башкой, што напісала?!
– Я напісала праўду. А што?
– Праўду?! Ты зусім дурная, ці прыкідваешся?!
– Чаго вы крычыцё?
– Гэта ж падрыўная дзейнасьць! Гэта ж… сепаратызм!
– Я такога не пісала…
– А як жа?! Чукчы, па-твойму, захопнікі?! Акупанты?!
– Не… Цяпер ужо не…
– Цяпер?! Ніколі! Ніколі мы такімі не былі! Масква дабраахвотна да нас далучылася! Чукчы выцягнулі яе зь дзікунства, з межпляменнай варажнечы. Пабудавалі
– Але перад гэтым мы зьнішчылі маскоўскую цывілізацыю.
– Маскоўскую цывілізацыю?! Дурніца!!! Хіба яны мелі цывілізацыю?!
– Мелі. І я бачыла яе руіны. І здымкі зрабіла…
– Зьнішчы іх зараз жа! Чуеш?! Зьнішчы!
– Што зьнішчыць?
– Здымкі, тэксты – усё! І вяртайся ў Анадыр, зараз жа.
– Зараз?
– Першым жа цягніком – да Казані, а адтуль - самалётам. З Казані дасі тэлеграму. Я пракантралюю!
– Ведаеце што?! Я вам не рабыня! І перастаньце крычаць на мяне!
– Крычаць?! Ды ты ведаеш, доўбня, куды ты ўлезла? Па-добраму табе кажу – зьнішчы матэрыял і вяртайся. Інакш будзе горш.
– І не падумаю! Ня хочаце друкаваць – ня трэба. Занясу ў іншы часопіс.
– Такое ніхто ў Чукотцы не надрукуе.
– Апублікую за мяжой. Мы, чукчы, павінны ўзяць адказнасьць за злачынствы продкаў.
– Вынтэнэ!
Дзяўчына паклала слухаўку. Тэлефон зазваніў ізноў. Яна яго адключыла.
***
– Чаго рэдактар твой тэлефануе пасярод ночы? – спытаў Уладзь.
– Ён жа ў Анадыры. У нас з Масквой 15 гадзін розьніца.
– Значыць гэта, у Анадыры зараз… 11 гадзін раніцы?
– Так, прыкладна… сказала Вынтэнэ.
– Хуткасьць працы вялікая. Учора толькі ты адправіла рэпартаж. У гадзіну, калі ў іх ноч. Калі прыходзіць на працу рэдактар твой?
– То бок?
– У які час, звычайна?.. а якой гадзіне?
– Дзявятай, - сказала Вынтэнэ. – Часам пазьней.
– Магчыма, справаў у яго нямала, таксама, - працягваў літвін. – Ня думаю, каб рэпартаж твой першачарговым лічыўся.
– Ды не, вядома! Для іх галоўнае – палітыка, эканоміка. Ну, жыцьцё зорак…
– Як заўжды, - заўважыў літвін. – Аднак, ужо аб адзінаццатай гадзіне рэдактар звоніць у тоне такім. Хуткая праца зроблена ім.
– Сапраўды, дзіўна? Чаго ён так раззлаваўся?
– Мабыць, погляд твой небясьпечны.
– Небясьпечны?
– Мяркую, так. Чукоцкая ўлада баіцца такога.
– Але ж я пісала пра мёртвую цывілізацыю!
– Пісала ты, што яна забіта чукчамі.
– Ну, так…
– Небясьпечна гэта афіцыйнай ідэялёгіі. Уяві: раптам заўтра булгары-з-Волгі заявяць, што былі цывілізаванымі?
– А гэта, хіба, праўда?
– Праўда. Толькі пра гэта ўзгадваць не прынята.
Вынтэнэ зьдзівілася, але прамаўчала.
– А бураты былі ня меньш разьвітымі за чукчаў. Нават больш значна. Уяўляеш, калі пра гэта напішуць?
– Ну і хай пішуць! Каму горш ад гэтага?
– Як каму? А як жа Адзіная Чукоцкая Бацькаўшчына? А як жа старэйшы чукоцкі брат? Ён жа прынёс свабоду і цывілізацыю іншым дзікунам?
– А нашто хлусіць?
–
Мне таксама не зразумець. У нас, літвінаў, ня так усё. Не гаворым мы, быццам лепшыя за Кіеў. Русь ад нас адасобілася – яе права. Шкада, безумоўна. Але ваяваць за такое – не! Цяпер Кіеўская Русь – незалежная ад Вільні.– Проста яна вялікая, - сказала Вынтэнэ. – Вы б усё роўна не далі б ёй рады.
– А Жамойць? – запярэчыў Уладзь. – Нашмат меньшая яна за Літву. І яе мы адпусьцілі. Прымусам трымаць – не, нядобра!
– Ведаеш… - сказала Вынтэнэ. – Я хачу паехаць у Літву…
Дзьверы адчыніліся. У пакой увайшлі два мужчыны ў цывільным.
– Ня рухацца! Чукоцкая служба бясьпекі!
Вынтэнэ паспрабавала накінуць халат.
– Ня рухацца, кажу!
Яна закрылася рукамі.
– Дзе здымкі?!
– Якія?
– Сепаратысцкія. І дзе чукчафобскія тэксты?!
– Слухайце, якім правам…
Чээсбэшнік уляпіў ёй поўху.
– Адказвай!
– Вось фотаапарат, - сказаў іншы.
– Засьвятлі стужку, - загадаў першы. Таварыш выканаў даручэньне.
– Дзе надрукаваныя здымкі?!
– Можна я апрануся?
– Потым!
Другі чээсбэшнік нахабна разглядваў дзяўчыну.
– Што, цікава? – кінула тая. У адказ – новая поўха.
– Гаварыць толькі па справе! – загадаў першы. З лазенкі выйшаў Уладзь.
– Хто такі?! Зьвярнуўся да яго другі чээсбэшнік.
– Не разумець чукоцкая, - сказаў літвін.
– Чаго?!
Уладзь ударыў яго ў ськівіцу. Ад нечаканасьці, чээсбэшнік згубіў раўнавагу. Чарговы ўдар паклаў яго на падлогу. Першы адскочыў у бок, але было позна: літвін схапіўся за крэсла.
Удалы кідок нэўтралізаваў ворага.
– Звані нашым! – крыкнуў Уладзь. Вынтэнэ набрала нумар Вінцука і Хрысьці.
***
Валізы сабралі хвілін за пятнаццаць.
– Paśniedajem paśla, - сказаў Вінцук. – Zaraz hałoŭnaje – vybracca adsiul.
– Куды мы цяпер? – спытала Вынтэнэ.
– Сядаем мы ў гэлікоптэр, - патлумачыла Хрысьця. – едзем на аўтамабілі спачатку.
– Što budziem rabić z hetymi? – яна зірнула ў бок прыбіральні, дзе ляжалі зьвязаныя чээсбэшнікі.
– Maju ideju!
– Уладзь адкрыў паўлітровую пляшку. Вынтэнэ пазнала той пах.
– Harełka?
– Менавіта яна. Пачастунак зараз ім падрыхтуем. Як шаўковыя будуць.
***
Яны выйшлі з машыны. Перад імі быў аэрадром. Халупка, іржавы ангар, а далей – гэлікоптары.
Перад імі стаў чалавек. Вынтэнэ пазнала Кэленкеў.
– Далёка вы сабраліся? – сказаў ён.
– Экспедыцыя неабходная тэрмінова… - пачаў Уладзь.
– Экспедыцыя ў Літву?
– Не, не, Цьвярскі раён…
– Пасьля нападу на супрацоўнікаў ЧСБ? – Кэленкеў усьміхнуўся. – Ды не глядзі на мяне так. Я, брат, у курсе вашых прыгодаў. Уладзь напружыў цягліцы.