Мроi Багны

Локс. Чорный Шаман. Глядзць на яе, незласлва пасмейваючыся. Размаляе на "псаванай рамейскай'. Ведае аднекуль. Яго ларыя не бацца. Ён падобны да старца-схмнка. Ссвелыя валасы, вусы бародка, а твар гладк, без адзнай зморшчынк. вочы колеру волава. Рамейцы таксама нараджаюцца са светлым вачыма, а потым раёк чарнее ад грахо. А пасля смерц вочы зно становяцца чыстым. Тольк немаляты ды памерлыя нас без граху. Схлшыся над ларыяй, Локс кладзе далонь ёй на лоб. Пальцы яго правай рук дакранаюцца да яе запясця. Прыкрышы вочы, ён услуховаецца бццё яе жыцця. Слабое, занадта слабое. Кал б жыла ларыя на вялкай зямл, дано бы жо сканала. А тут трымае Мроя. абяцанне. Не памерц без споведз.

– Ойча, я зграшыла, - шэпча ларыя.

Локс квае.

– Ведаю. У гуменн кашэль сцягнула. Нчога, не збяднела яна. Затое злая была, як чорт. За грошык душу прадасць.

Локс смяецца. адкуль тольк ведае? Яна яму не гаварыла... Шкада, што Локс не можа прыняць у яе споведзь. Ён не святар, ён служыць ншым багам. А гумення напраду не збяднела. У яе келл стольк золата. Ледзь не болей, чым у Саборы сх Праведнка, што горадзе Нр. раскошная мэбля, абабтая аксамтам, газавыя свяцльн пад столлю, каштоны дыван, у якм нага тоне па самую шчыкалатку... Дыван, зрэшты, бы безнадзейна сапсаваны. Яны кнул на яго скрывалены труп, кал вайшл. Потым, прада, цела перанесл на сафу. Алас м загада. Ён таксама там бы. Сядзе на кра сафы побач з нябожчыцай, выгляд у яго бы зусм не царск - вопратка пашматаная заляпаная граззю, валасы беспарадку, сам белы, як смерць. Нбыта ён стаць на эшафоце, кат вось-вось прыйдзе.

А потым у келлю вайшла Агуста. На ёй бы ваняны дарожны плашч, пад якм вднелася белая, расшытыя золатам сукенка са стаячым каняром. Яе аблчча пад пластом бялл нагадвала маску. ларыя так не зразумела, прыгожая Агуста ц не. Цяжка разабраць, занадта многа фарбы. яна была зусм невысокага росту. ларыю гэта вельм здзвла. 'Не думала, што яна такая маленькая', мльганула яе тады. Трох вышэй за гуля. Напэна, на троне яна здаецца высокай. Стаць, выпрасташыся паклашы рук на падлакотнк, нхто не здагадваецца, што яе пад нагам слончык, старанна задраправаны краям догай вопратк. Падман. Пасюль падман.

– Ты адчуваеш боль?
– пытаецца Локс.

– Не, ойча.

Тольк стомленасць. Смяротную стомленасць. Болю няма. Хаця павнен быць. Кал гэта тая ж хвароба, ад якой памерл яе матуля старэйшая сястра. Пухлна баку. Кажуць, гэта ад самерытавага пылу, як нябачна лунае паветры. Паспела наглытацца, пакуль жыла на паднёвым усходзе. Там усё атручана самерытам. Нхто не ведае, адкуль узялася гэта брыдота. снуе паданне, быццам самерыт - гэта акамянелы попел старога свету. Усё, што засталося ад яго пасля Года сёспалення. Госпад Усявышн, што ж гэта бы за свет, кал нават прах яго - атрутны?..

Сыходзячы, ларыя пакнула начальнцы прытулку жменю манет - 'за турботы'. Так было прынята. У яе заставался яшчэ грошы. Няшмат. Дога не працягнуць. Што рабць далей, ларыя не ведала. сц ёй не было куды. Усе яе сваяк дано магле. У кляштар яна таксама не вернецца. Там гумення, якая забвае немалят. Мабыць, самым правльным зараз было бы памерц. Кнуцца раку з высокага моста. Альбо цха заслцца дзе-небудзь у завуголл. Але спачатку трэба паесц. Яна нчога не ела з учорашняга дня. спаць хочацца. Так, перш-наперш трэба паесц трох паспаць. А потым памерц можна.

ларыя спынлася мясцовай гасцнцы, таннай, але нштаватай. Паслужлвая пакаёка правяла яе пакой наверсе. Там пахла дрэвам, свячным воскам свежай накрухмаленай бялзнай. На палраваным начным столку ляжала пухлая кнжыца скураной вокладцы: "Высло Праведнка". На сцяне, абклеенай серабрыста-блактным шпалерам, красавалася выцвлая прастакутная пляма - пэна, яшчэ зусм нядана тут все партрэт мператара Сльврыя. Памёр мператар, прыбрал партрэт. Незабаве павесяць новы. Няцяжка здагадацца, хто будзе на м адлюстраваны. Маленькая, з пластом бялл на тварыку... ларыя загадала прынесц ёй у пакой позн сняданак - варанае мяса, гарачы хлеб, запечаную гароднну чырвонае вно, разведзенае крынчнай вадой. Напрыканцы можна скаромнага паесц. Адпусцшы пакаёку, ларыя скнула чаравк , не распранаючыся, легла на ложак. Вочы яе закрылся сам сабой. Котка-Дрымота, добры калматы звер са старой казк, падкралася нячутна паклала на павек сваю цяжкую, мяккую лапу. Засынай. Засынай. Памрай...

– гумення сунула мне рук немалятка, ойча. Спачатку мне здалося, што гэта проста лялька. Васковая лялька, загорнутая абрывак парфравага плашча... Ойча, я стаяла там сё бачыла. Увайшо кат, салдаты з м. У жарон был распаленыя пруты. Дыван бы залты крывёю, на яго падал вугл з жарон...

– Атож. Рабл пераварот, дыванок сапсавал. Эх, людзцы, людзцы.

Локс кладзе яе бязвольную руку пазверх кодры. Падымаецца з лак, якая стаць каля падгалоя ложка. Зараз пойдзе. Чакайце, ойча, я яшчэ не сё сказала!..

– Яна тады з'явлася мне сне, ойча.

– Эгл, - гаворыць ён спакойна.
– Яе мя Эгл. Белая Вяшчунка.

Вяшчунка. Мац-Заступнца. Рамейцы называюць яе Валадаркай Гадзюк. А семгальцы - Жытняю Цёткай, якую можна сустрэць у спелых палях гарачым летнм поднем...

– Яна мне сказала - не бойся. У Семгалене, у Паночнай Багне, Мрою сваю знойдзеш...

– Ты знайшла сваю Мрою, ларыя.

– Але мне патрэбен тольк спавядальнк!

Локс мачыць, кваючы галавой. Потым кажа, усмхаючыся:

– Хутка, ларыя, хутка. Спавядальнк ужо дарозе. Ён будзе тут з дня на дзень. Я кажу.

– Я дачакаю, ойча. Дачакаю, - адказвае яна ледзь чутна.

Локс сыходзць. Два ганчак ляжаць ля парога глядзяць на яе вачыма праайцо.

Карчма ля ракi

Многае змянлася з тых часо, як Мка Венд (у народзе званы Ахмстрыньчык, то бок ахмстрын сынок) прыйшо да лады, зрабшыся Намеснкам Паночнай Правнцы. Альбо, кал па-шчырасц сказаць, здзейсн дзяржаны пераварот, гвалтам захапшы карону. Хаця кароны той жо не снуе. каралества таксама не снуе. Цяпер тут правнцыя. Паночная скрана мперы. Давол адсталая, трэба заважыць. А мнула сяго тольк дзесяць гадо... Альбо дванаццаць? Так адразу не згадаеш. Хутка ж яны скацлся. Шкада. Была дзяржава, як той сад у квецен, а сёння... Яшчэ не такое запусценне, як ва сходнх фемах, аднак блзка жо, блзка. А Мка... Ды што Мка? Ахмстрыньчыку пляваць на свой народ. Яму паабяцал, н многа, н мала, вянец парфру мператара. Чакае аж дагэтуль. Наны. Дакладней кажучы, вар'ят, горай за тых, каго трымаюць пад замком абцел Ойгена Блажэннага. ён дано жо не першы фаварыт Агусты. Абрыд за гэтыя гады. Байструк, бялясы варвар... Некаторыя сё яшчэ асмельваюцца вымавць гэта слых. Нават цяпер. Заканчваюць, прада, пагана. х галовы з выдраным языкам гнюць на тычках пасярод Гарматнай плошчы Вльску, сягонняшняй сталцы правнцы. Галовы на калах, высталеныя на сеагульны агляд. Вынаходка Ахмстрыньчыка. У Царгорадзе так не робяць. за старым Вендам такога не было. Але, шмат чаго змянлася. А вось вно тут па-ранейшаму дрэнь. Хоць у чымсьц пастаянства. Апроч кошта, хба што. Вно тут цяпер таннейшае за хлеб. Тутэйшыя затое задаволеныя. Цяпер для х адна цеха - хмель ды забыццё... Госпад Вышн, пра што я тольк думаю?..

Нартас сядзе за сталом, збтым з груба абчасаных дошак, утаропшы безуважны позрк за акно. Звонку шумела залева, па шыбах збягал частыя кропл. Удалечын за полагам дажджу вднелся смутныя абрысы рак колеру свнцу навслыя над ракой уцёсы, парослыя густым хвойнкам. Праз непагадзь прыцемк надышл раней, чым звычайна. У зале карчмы панава змрок, але свяцльня яшчэ не запальвал. Наведнка было няшмат. Нводнага з Царгорада, усе тутэйшыя. Каржакаватыя шыракаскулыя, з грубаватым рысам твару. Будзем шчырыя - не самы прывабны народ на Кантыненце. Усе як адзн схмурнелыя ды панурыя, ды яшчэ мачаць, нбы на пахаванн. Амаль увесь час мачаць. А кал гавораць, то неяк з асцярогай, напаголасу. Зрэшты, х можна зразумець. Нават сюды, у гэтую глухень, магл завалачыся Шпег з Тайнай Канцыляры Ахонк з Калег Прады. Калсьц х лёгка было вызначыць па чорных шэрых адзеннях, але апошня гады яны сё часцей адмалялся ад унформы апранался, як звычайныя местачкоцы альбо сяляне. Так прасцей было змяшацца з натопам.

– Ты бачы...гэтых?

Хрыплы шэпт вырва Нартаса з задуменнасц. Ён адвярнуся ад акна перавё позрк на чалавека, як сядзе насупраць. Лодачнк. Мужчына гадо сарака, апрануты буры непрамакальны плашч такя ж боты. Светла-шэрыя вочы бялявыя валасы выдавал м ураджэнца прымор'я. Альбо Дольнай Зямл, як кажуць тутэйшыя. Ён хмылся, дэманструючы дрэнныя, вышчарбленыя зубы.

– Гэтых вось бачы?
– патары лодачнк, тыцнушы пальцам у бок агмяню, у якм гарэла бярозавае паленне.

Нартас прасачы за ягоным позркам. Ля агмяню на дошках падлог сядзел, скурчышыся, дзве стоты. Ростам не вышэй за дзця-падлетка. Абодва захутаны бясформенныя скураныя плашчы з нзка насунутым каптурам - так, што не разгледзець н х постацей, н аблчча.