Мроi Багны

Потым яго адвял келлю, а Нартас застася чакаць у пацёмным калдоры. Навокал топлся салдаты, гарэл цьмяныя алейныя лхтары. У глыбн калдора пад скляпенстай столлю Агуста, захутаная дарожны плашч, перашэптвалася з чалавекам, зацягнутым у чорную нформу са срэбным нашыкам. Тайная Канцылярыя. За дзвярыма келл панавала цшыня, тольк аднойчы адтуль данеслася нейкае шыпенне, але н крыка, н стогна Нартас не расчу. Праз некаторы час з келл выйша кат, апрануты чорнае з барвовым, да яго паспяшалася манашка-рахманая сястра, трымаючы руках срэбны паднос, на якм стаяла вялзная чара з вном. Потым з'явлся два жанеры, якя цягнул на наслках знежывелае цела. Нартас пазна м кесара Аласа. Ён нерухома ляжа на наслках, аблчча яго было закрыта кавалкам тканны, на якой праступал барвовыя плямы. Алас бы аслеплены, але сё яшчэ жывы. Ён пражы яшчэ тры дн, потым Агуста загадала перадаць яму капсулу з атропасам - смяротным ядам, як забвае мгненна. Мласэрны чынак*.

Мажлва, ён бы здоле прыняць свой лёс, змрыцца, кал б не памерла Феафана, кал б жывое было х дзця. Мажлва. Нартас сё ж паспрабава яго адгаварыць. Заклка да пакоры. Прапанава шукаць суцяшэння веры. Падрабязна распавё пра се тыя жах, што чакаюць у замагльным свеце самагубца. Алас тольк засмяяся яму твар, страшны бы той смех. вось тады, стоячы перад гэтым скатаваным, зламаным чалавекам, як страц лтаральна сё, Нартас раптам адчу сябе апошнм крывадушнкам. мярзотнкам. Ц ёсць апраданне таму, што мы дзеем? Гэтае пытанне ён тады зада самому сабе. Упершыню жыцц. Адказу не было. Магчыма, менавта тады пачалося яго адступнцтва.

Незабаве пасля смерц Аласа ён добраахвотна зня з сябе епскапск сан, зрабшыся простым манахам - апошнм з апошнх - на догя гады зачынся келл манастыра. То было абдуманае зважанае рашэнне. Царгорад зрабся яму агдны. Навучаць язычнка любов сёдараванню цяпер было бы крывадушнасцю. Ды й вера яго пахснулася. Што, кал Алас ме рацыю, Гасподзь не чуе нас больш? Але мы першыя адвярнулся ад Яго... А потым, быццам кара за грах, напаткала яго дзная хвароба, ад якой вочы яго пачал блякнуць выцвтаць, пакуль не зраблся светлым, як у наца. 'Пэна, аслепну незабаве, - гавары ён, нявесела пасмхаючыся.
– Што ж, заслужы'. Зрок, аднак ён не страц. Тольк выглядаць ста, як жывы мярцвяк. Цяпер нават манах-рахманыя браты нкал яго, адчуваючы гдлвасць, баючыся зрнуць гэтыя мёртвыя вочы... Ён усё яшчэ спрабава малцца - з нейкай павар'яцкай надзеяй, што кал не чуе яго Гасподзь, то, магчыма, пачуе хто-небудзь ншы. Мался ён засёды адзноце, у цеснай каплчцы, што размяшчалася заходняй вежы манастыра. аднойчы яго пачул.

Нартас не веда, адкуль узяся той малады манах - высок, стансты, захутаны чорную хламду з востракутным каптуром, накнутым на твар. Ён з'явся адным золкм восеньскм вечарам, кал за мурам кляштара л халодны дождж, а свнцовых прыцемках стагнал дрэвы пад парывам рэзкага, злога ветру. Бясшумна крочачы, незнаёмец увайшо у каплчку, дзе мался Нартас, апусцся на лаву побач з м.

– Ц не жадаеце паспавядаць мяне, святы айцец?
– спыта напаголасу малады манах.
– Бо я, здаецца, зграшы.

– чым жа твой грэх?
– безуважна спыта Нартас.

– Цканасць, святы айцец. Люблю зазраць у чужыя мро.

Здрыганушыся, Нартас падня галаву пльна зрну яму твар, напалову схаваны пад каптуром - прывабны, але белы, нбы крэйда, з бяльмом на правым воку.

Малады манах засмяяся.

– Ды не вар'ят я, не вар'ят, - сказа ён.
– я табе не хлушу. Хба можна хлусць на споведз, а, святы айцец?

– шмат ты там выглядзе, брат? У чужых снах?
– спыта Нартас.

Той махну рукой.

– Ат, нчога цкавага. Звычайныя сны, каляровыя пустыя. Але кал я хаце зазрнуць у вашу мрою, то бачы тольк шэры змрок. Пустэчу.

Малады манах працягну руку да металчнага столка, на якм гарэл пляскатыя свечк.

– А калсьц рамейцы мел мроць, - сказа ён, акуратна здымаючы нагар са свечак.
– Намад забра вашу мрою. цяпер ён у кожным з вас. Глядзць з глыбн вашых зрэнак. Дзе была мроя, там цяпер апантанасць. Чорны морак. Намад.

– Ты не манах, - прагавары Нартас.

– Кал манах, то зусм неважнецк, - адказа той, пасмейваючыся.
– Няк не магу адмовцца ад зямных уцех.

– Не разумею цябе, брат. Аб км ты гаворыш?
– спыта Нартас.
– Хто забра нашу мрою?

– Намад, - патары той.
– Вандронк. Той, хто вандруе з эпох эпоху, з народа народ, з м зграя дэмана. Ён бы тут яшчэ да Года сеспалення, ён тут застася, кал стары свет згну агн ды полым, новы кантынент падняся з хваль акяна... Ведаеш гэту семгальскую песеньку?

Варажбт-Вандронк -

На рызз дзядонк,

На карчы гарцуе,

Усё бачыць, усё чуе.

Хто ноччу спаць не хочыць,

Таго ачмурыць, замарочыць

багну звядзе...

– Вар'яцтва, - прамов Нартас.

– Кал жадаеш, лчы гэта вар'яцтвам жыв, як засёды жы, - пачу ён адказ.
– Але кал хочаш вярнуць сваю мрою, то шукай у Паночнай Багне. Там яна, там.

Дзны манах падняся з лавы насуну каптур на сваё бяскронае аблчча.

– Пачакай... Ды хто ты так?!
– выклкну Нартас.

– Кньце крывадушнчаць, - сказа незнаёмец, адступаючы да выхаду з каплчк.
– Проста кньце крывадушнчаць. тады Намад знкне.

Нартас стая, утаропшы позрк у водную ронядзь, якая распасцралася перад м. Вада была чорная, як яго думк. Ён паднёс руку да грудзей сцсну у далон медальён с выявай Усёвдушчага Вока. Нартас атрыма яго з рук свайго настанка, кал бы яшчэ юнаком-семнарыстам. З таго часу ён нас гэты святы знак на тонкм скураным шнурку, пад адзежай, ля самага сэрца, як патрабава таго Закон Праведнка. Памарудзшы мгненне, Нартас з слай рвану шнурок. Тонкая палоска скуры лопнула, як напятая струна. Медальён упа яму пад ног. Некаторы час Нартас стая, цяжка дыхаючы, спрабуючы суняць нервовую дрыготку. Страшнае блюзнерства, якое ён тольк што здзейсн, назажды закрывала яму дарогу Царства Вышняга. "Маё адступнцтва адбылося значна раней, - сказа сабе Нартас.
– Адрынушы святы знак, я тольк падвё канчатковую, бачную рысу". Ён накну на галаву каптур свайго манаскага адзення павярнуся да чорнага ельнку. Засталося зрабць апошн крок. Сваё мнулае ён адрыну, яго будучыня гублялася цемры. Нартас заплюшчы вочы рушы да Багны.

– ----------------------

* Гэта, бадай што, адзны выпадак, кал Атарка звярнулася да рэальнага гстарычнага сюжэту. Тут абыгрываецца эпзод з гсторы Канстанцнопаля 8 ст. Але, Взантыйцы был тыя яшчэ беспрадзельшчык (не будзем паказваць пальцам, аднак).

МРОЯ ДРУГАЯ. ЦЁРН

Прыпавесць другая. Пра Блзнят Белую Вяшчунку

Спачатку была Вялкая Багна, якая атуляла сю зямлю. Не было свеце н вады, н сушы, але адна тольк неабсяжная хсткая дрыгва, што распасцралася ад краю да краю. Плыла па-над багнай цёплая, вльготная смуга, а тлустым балотным гле драмал зародк будучых жыцця.

Змянлся эпох, на небасхле абнавлся сузор'. Ад багны аддзяллася вада - там, дзе некал ляжала бязмежная Багна, цяпер гулял салёныя хвал, а багна зраблася дном усепланетнага Акяна.

Зародк жыцця, што тысячы тысячы эпох драмал Багне, пачал абуджацца. Пазбаленыя розуму самасвядомасц, яны падпарадковался тольк адной сле, мя якой - Каханне. На загад Кахання зародк жыцця стал цягнуцца адно да аднаго, каб злцца адзнае. Так у глыбнях салёнага Акяна пастала Першастота, у якой хавался пачатк сх рэча на зямл. Першастота паднялася з глейкага дна выйшла на паверхню вод. Яна мела цела змя, галаву шыю дзкага гусака, адзн рыбн хвост тры мядзвежыя лапы, яна крочыла па вадзе, як па сушы, несла на сваёй спне каменныя гарады.