Мроi Багны

Рамеец змгну. Потым, азрнушыся, паглядзе на рудавалосага семгальца, як, усмхаючыся, навса у яго над плячом, як малады цканы гуль над нацом.

– Што яшчэ за трызненне? Няма там някх ланцуго, - сказа рамеец хрыплым голасам.

– А-а-а...я так дума, - расчаравана працягну Памва-Хлуск зно адкнуся на задняе сядзенне.

– Гэта сё, што ты хаце спытаць?
– пацкався Вэл Йорхас.

Семгалец паматля галавой.

– Не сё. Кольк трэба заплацць дзяжурнаму, каб ён прапусц мяне за шлагбам?

– Многа, Памва. Такх грошай у мяне зараз няма. Дый у любым выпадку цывльных яны не прапусцяць.

Грошай сапрады заставалася абрэз. Напярэдадн, уцякаючы з Асменя, ён рвану напрост у Разлог, у мястэчка Зацемь, што пад Вльскам. Там асабняку за высачэзнай каменнай сцяной жы Мрка Шэлег. Сябар не сябар, але, ва сякм выпадку, чалавек, якому можна давяраць. У Зацемь уцякач прыбы перад свтаннем. Мрка яшчэ дрых, але даведашыся пра взцёра, тут жа падняся з ложка. Гаспадар асабняка - панаваты, дабрадушны на выгляд мужчына сярэднх гадо з жытнм вусам вачыма валошкавага колеру - выйша у гасцёню, апрануты падшываны халат хатня туфл. Вэл Йорхас з ходу шпурну на стол пачак асгнацый , трох блытаючыся, абмалява стуацыю. Мрка Шэлег выслуха яго вельм важлва. Потым, падняшы руку з адагнутым казальным сярэднм пальцам, коратка прамов:

– Два дн.

Зразумела, што на гэтыя два дн цекачу лепш залегчы на дно. Мрка нават прапанава перакантавацца ягоным асабняку - сюды дакладна нхто не сунецца з праверкам. Вэл Йорхас задумася. Прапанова была слушнай. Ужо хто-хто, а Мрка Шэлег яго не здасць. На Мрку яго такя кампраматы, што мама не гаруй. Здасць Йорхаса - пойдуць па этапе абодва, Мрка гэта цудона разумее.

У Зацем, аднак, ён не застася. Паеха у Лемар, убайдосшы весь дзень на дарогу. Дабрася кружным шляхам, аб'язджаючы пасты жандара. Спынся ён тольк раз ля прыдарожнай крамк, каб закупцца правзяй - праснакам, хлебам, вэнджанай рыбай вяленай садавнай. Да Лемара ён дабрася жо прыцемках. Лту малога ён знайшо каля ахонай зоны. Яны стаял ля загароды - разгубленыя, сснелыя ад холаду стомленасц. не ешы жо каторы дзень. Свае внток яны прыхавал яры за пару мль адсюль, а нашык з крыжам-васьмрогам прадбачлва знял. Цяпер нхто бы не гледзе у х двух пастанца. Звычайныя валацуг, што натопам цягаюцца па дарогах мперы... Усё, што ён мог для х зрабць, гэта адвесц х да машыны даць м паесц, нарэшце. Потым Лта пайшла да лагера гандляро, купць брыкетнага чаю. Да х ужо выстралася велзарная чарга за гарачай гарбатай правянтам. Гандаль шо бойка. От жа, хтразроблены народзец. Такя ндзе не прападуць...

'Госпад Усявышн, што я наогул тут раблю?' - пытася ён у сябе. Ладна, два дн. Тольк два дн, ён вольны, як вецер. Мрка падрыхтуе дакументы - сё, бывай, мперыя. Спачатку на паветраным карабл да Нра, пасля на перакладных да Снары, гарадка на самай ускране мперы. А потым па рэйкавай дарозе - праз ксайлахскя стэпы - Тхаа-Зун, адну з кантынентальных дзяржа на паднёвым усходзе. Тхаа-Зун ён памята цьмяна. Быва ён там тольк адзн раз, у дзяцнстве. Бацька, зямля яму пухам, ездз туды па гандлёвых справах. Усё, што запомнлася яму тады, гэта квадратныя, абмазаныя белай глнай домк з пляскатым дахам, зараснк айвы рассохлая зямля з глыбокм расколнам, з якх час ад часу выпазал здаравенныя мядзведк дажынёю палокця. Тхаа-Зун. Трэ было матануць туды адразу пасля амнсты. Дурню ясна, што тут, мперы, яму нчога не свецць. Кайданнк...

– Йорхас, што цябе з вачам?
– спыта раптам Памва.

– А што?
– вымав ён з лёгкм спалохам, утаропшыся на сваё адлюстраванне ветравым шкле

– Йорхас, я бачы вашых памерлых. Ну, ты разумееш. У х вочы такя... Як быццам каляровыя шкельцы ставл. Вось як у цябе зараз. Можа, ты памёр ужо, Йорхас? Скажы, ты прада не прывд?

– А халера яго ведае. Можа, памёр, - сказа той, разглядваючы сваё адлюстраванне.
– Вочак вунь таксама памёр, а з парабелума садзць лепш за мяне.

– Йорхас, ты парадку?
– спагадлва спыта семгалец.

– Памва, я жо дванаццаць гадо не парадку!

– Можа, мы лепш пойдзем?
– спыта Памва пасунуся да выхаду.

– Ды сядз жо, - стомлена сказа рамеец.
– Не балабонь тольк, ладна? так у галаве звнць.

Паразважашы трох, Памва суну руку кшэнь кажуха, даста адтуль карэньчык аеру працягну яго рамейцу.

– Вось, вазьм. Можа, палягчэе.

– Гэта што?

– Аер балотны. Ды не бойся, не атруцшся. Я сам яго е.

Звонку пад нечым крокам зарыпе снег, потым у бакавое шкло пастукал.

– О, Лта вярнулася. Нарэшце!
– сказа Памва-Хлуск, адчыняючы дзверы.

– Не паснул тут? Чарга рухаецца так марудна, - сказала Лта, зазрнушы салон. У яе руцэ дымся кацялок з гарачым духмяным напоем.
– Давайце чай пць. Конак ёсць?

– Зараз знойдзем, - сказа Памва.

– Няма тут конавак, - прагавары рамеец.

– Значыць, будзем проста з кацялка. Глынеш, Памва? Не апякся тольк, - сказала Лта, працягваючы яму кацялок.

– А давай.

Узяшы кацялок з яе рук, Памва паднёс яго да вусна, раптам знерухоме.

– Вандронк. Вандронк тут бы. раптам знк, - прамов ён напаголасу.

– Што, Памва?
– спытала Лта.

Памва-Хлуск патрос галавой.

– Не ведаю. Так, падумалася раптам, - схлшыся над кацялком, ён асцярожна, каб не апячыся, адп глыток.
– Добры чай. Аерам пахне. Яну бы спадабалася. Эх, ведаць бы, як ён там, за сцяной...

За сцяной

Да здзлення Нары, народу карчму наблася многа. Быццам няма някай пошасц. На драляных сталах стаял гарлачы з вном. Наведнк курыл глняныя люльк, гучна гаманл смяялся. У глыбн залы нехта гра на лютн, напяваючы, дакладней, нашэптваючы дзным рэчытатывам: 'Яшчэ адзн, Вандронк. Глядз-тка, яшчэ адзн. На адно звяно менш у твам ланцугу, чорным, нбыта базальт. Яшчэ адна душа цякла ад цябе, Вандронк...' Змрочная падавальшчыца кнула м на стол кардонку з назвам стра. Нара прабегла яе вачыма разгублася: усе назвы был незнаёмыя. У прытулку х кармл асноным варанай асянкай сачавчнай полкай, у Сёмы дзень давал смажаную рыбу з мучным коранем, тольк святы Аб'ялення выхаванак частавал запечаным куранём з бруснцам глазураваным прагом з разынкам марцыпанам. Нарэшце яна выбрала наздагад: тушаны мучны корань з грыбам-арэхавкам, гарачыя асяныя праснак, земляны сыр гарбату з сям лясных зёлак. Усё аказалася надзвычай смачным. Заробленых грошай хапла, каб заплацць карчмару, кашальку заставался яшчэ манеты.

– Нара, не накдвайся адразу на ежу. З галадух можа знудзць, - папярэдз Ян.

Наталшы голад, яны не спяшался сыходзць. Трэба было выпраляцца на пошук начлегу, але карчме было так цёпла тульна, не хацелася зно выходзць на мароз. У Нары пачал злпацца вочы. Як было бы файна, кал б м дазволл заначаваць тут!..

За суседнм столкам размясцлася кампаня маладзёна. Хлопец у мехаватых нагавцах, скураной камзэльцы чырвонай кашул гультаявата смакта глняную люльку, раз-пораз кдаючы позрк на дзячынку сляпога. Зрэшты, гэтыя двое яго не цкавл. Яго вага была засяроджана на вышываным пацеркам кашальку, як ляжа на кра стала. Дзячынка драмала, ураншы галаву сабе на рук. Прыгледзець за кашалём не было каму. Хлопец адкла люльку падняся з лавы. Нядбайным крокам наблзшыся да стала, ён узя кашалёк зацсну яго далон. Нара падхаплася.

– Не чапай! Гэта нашае!

Яна саскочыла з лавы кнулася да хлопца.

– Аддай кашэль!
– крыкнула дзячынка схапла яго за руку.

– Як яшчэ кашэль? Няма мяне някага кашаля, - адказа той, хмылячыся.

– Аддай!
– Нара паспрабавала расцснуць яму пальцы. Потым, нахлшыся, яна плася яго руку зубам.

– Вось, паскуда!
– прашыпе хлопец.

– Нара, адыдз ад яго!
– крыкну Ян.

Хлопец з слай адштурхну ад сябе дзячынку - тая адляцела да стала, ледзь утрымашыся на нагах. Ён хаце бы сунуць кашалёк сабе кшэнь, але раптам нечыя пальцы, быццам абцугам, абхапл яго запясце. Ён падня вочы бачы перад сабой сляпога. Зазрнушы яму твар, хлопец адзначы у думках, што яны з м прыкладна аднаго зросту.

– Аддай грошы, - цха прагавары сляпы.

– А дз ты!..

Хлопец ускну свабодную руку прыцсну раскрытую далонь да твару сляпога, спрабуючы адштурхнуць, але тут яму раптам дал падножку. Ён страц ранавагу з праклёнам павался долу, пацягнушы за сабой сляпога. Счапшыся, яны пакацлся па дошках падлог. Наведнк зарал ад захаплення, некаторыя пачал пляскаць у ладк.

– Гля, я сталю на цябе! Не падвядз мяне, старэча!
– крыкну, рагочучы, хтосьц з кампан хлопца.

Хлопец на мя Гля выгнася на падлозе, спрабуючы стрэсц з сябе працнка. Той нарад ц бы мацнейшы, але бся ён куды больш умела. Гля паспрабава гваздануць яму каленам пад рэбры, але адразу ж атрыма так дар у скулу, што яго зазвнела галаве.