Мроi Багны

– Знайшла, знайшла!
– пачу ён.

– Вось!
– дзячынка падбегла да яго сунула яму рук сукаватую палку.

Ян павольна правё па ёй пальцам пахта галавой.

– Не падыходзць, занадта кароткая. Трэба трох дажэйшую.

– Ага, зразумела!

Яна рванулася была бегчы на пошук, але Ян спын яе.

– Чакай, Нара. Спачатку падвядз мяне да сцяны якога-небудзь будынка, кал ласка.

– Навошта?

– Ну паспрабуй сама стаяць з заплюшчаным вачыма, хапаючыся за паветра. Трэба на нешта абаперцся. Так спакайней, разумееш?

– Так...разумею.

Нара зно адправлася на пошук. Ян стая, прыхнушыся да халоднай мураванай сцяны напружана слуховася галасы мнако. Цяпер усё гаварыл аб паветраным карабл з грузам процчумнай сываратк, як хуткм часе мус прыбыць са сталцы. Кал гараджане атрымаюць сываратку, каранцн будзе зняты. Але чаканне магло расцягнуцца на некальк дзён, а за гэты час могуць памерц сотн людзей... Час, мусць, наблжася да подня, але мароз усё змацняся. Ян сцепануся суну адубелыя пальцы кшэн футравай куртк. У кшэн ляжала манета. Ян прабег пальцам па яе рубчастай паверхн, пытаючыся сябе, што сё гэта значыць. Альбо незнаёмец адда яму тры манеты, што малаверагодна, альбо гэта была адна тая ж манета, якая нейкм чынам вярнулася да свайго ладальнка.

Нара прыбегла, валакучы за сабой догую жардзну. Дзячынка сказала, што выламала яе з нейкага плота.

– Гэта падыходзць?
– спытала яна.

– Трох дагаватая, але не бяда. Зараз адломм лшняе, будзе файна.

Цяпер яны шл намнога хутчэй. Нара, якая вызваллася ад абавязка павадыра, наслася вакол, то забягаючы наперад, то адстаючы на некальк крока.

– Нара, не адыходзь ад мяне занадта далёка. Кал ты заблудзшся, я не змагу цябе адшукаць, - сказа Ян.

– Добра, не буду, - сказала Нара сур'ёзным голасам. Яна стала поруч з Янам рушыла размеранай хадой, падладжваючыся пад яго няпэныя крок.

Ян апусц руку кшэнь, намаца там манету. Адзн медны? Занадта мала, каб купць ежы, а пасля яшчэ заплацць "кашталяну" начлежк.

– Нара, нам грошы патрэбны, - сказа ён.

– А дзе х узяць?

– Прыйдзецца прасць.

– Як жабракам?!

Нара рэзка спынлася.

– Я не буду, - прамовла яна рашуча.

– А што ты прапановаеш?

– Зарабць! - выпалла яна.

– Што, сумленнай працай?
– спыта ён з роняй у голасе.
– многа ты мееш?

– Вышываць бсерам, - сказала дзячынка.
– Спяваць магу. Граць на лютн...

– Чаго? Бсерам?
– ён рагатну.
– Гамон як важна зачумленым горадзе. Мяшк для трупа вышываць?

– Злосны ты нейк, - прагаварыла Нара. Пакрыдзлася?

Ян працягну наперад руку дакрануся да пляча дзячынк.

– Нара, паслухай. Кал мы будзем такм ганарлвым, то незабаве з голаду памром. Ведаеш, неяк крыдна памерц ад голаду, кал се астатня памраюць ад моравай язвы.

Дзячынка мачала.

– Нара, ты есц хочаш? Я таксама, - працягва Ян.
– А выбару нас асаблвага няма. Я, ведаеш, таксама не прафесйны жабрак. Ну, яв, што гэта гульня такая. А, Нара? Затое потым мы зможам паесц расплаццца з 'камендантам'.

– Добра. Давай паспрабуем, - уздыхнушы, сказала дзячынка.

На заставе

Застава размяшчалася на звышшы, прыкладна памл ад Лемара, зачыненага на каранцн. Горад, як ляжа у нзне, бы бачны, як на далон. Па перыметры ахонай зоны бы нацягнуты Цёрн. Уздож жалезнай сетк, якая шчацнлася шыпам, бегл, патрэскваючы, сня агеньчык. Загараджальны пост прапуска тольк армейск транспарт, як перавоз салдат сантарнага атрада, а таксама коранера. Цывльным асобам уваход бы забаронены.

Уздож абочыны на подступах да заставы стаял пярэмежку самаходныя экпажы конныя павозк - хвост выцягнуся на добрую млю. На зацярушанай снегам пустцы ля загароды топлся людз. Трох наводдаль проста пасярод поля размясцся мправзаваны лагер - чатыры гандлёвыя падводы, пасталеныя кругам. Пасярэдзне гарэла вогншча, над калёсам был нацягнуты тэнты з крамнны. Вакол вогншча на лямцавых клмках, кнутых проста снег, сядзел гандляры пл з алавяных конавак чорны, як дзёгаць, брыкетны чай з галетам жотым сушаным сырам.

Кал пачалася пошасць, большасць гараджан мкнулся як мага хутчэй уцячы з Лемара. Людз, якя стаял цяпер каля ахонай зоны, наадварот, гатовыя был заплацць любую цану, каб прайсц за шлагбам заставы трапць у горад. Там, за сцяной, застался х родныя блзкя, ад якх друг дзень запар не было някх вестак. Вядома было тольк, што горадзе жо ёсць памерлыя, а кал прыбудзе паветраны карабель з процчумнай сывараткай, нхто не мог сказаць дакладна. 'Хутка. З дня на дзень', - суха рапартавал афцэры сантарнай каманды. Незабаве яны наогул перастал рэагаваць на роспыты цывльных - вдавочна, паступла адпаведнае распараджэнне зверху. Заставалася тольк чакаць. Рана ц позна сываратку даставяць, каранцн будзе зняты, але кольк людзей загне да таго часу, веда тольк Госпад Вышн.

На пасту аховы ля шлагбама стая сумава дзяжурны - дзясятнк Дзтт Хонаг, нумар сто васемнаццаць-семдзесят. Змена яго заканчвалася, ён бы галодны, яму жудасна хацелася спаць. Каб трох збадзёрыцца, ён прыняся пералчваць людзей, якя топлся каля загароды. Збся. Пача зно. Адчушы, што яго злпаюцца павек, ён страпянуся перавё позрк на самаходныя экпажы, якя стаял здож абочыны. Некаторыя з х выглядал зусм новым давол дарагм. Гэта ж кольк гадо мантулць трэба, падумалася яму, каб зарабць на так корч? Асаблва кал ты просты служака з усходняй фемы, у якога ан сувязей, ан сваяко у камандаванн. Вось ён, Дзтт Хонаг, ужо трэц год у войску, а даслужыся усяго тольк да дзясятнка. А гэтыя, нябось, дня арм не был... Аднак, народу Паночнай Правнцы жывецца зусм не пагана. Вунь, ледзь не кожны друг на прыватным экпажы. Распанел за Намеснкам свам, яшчэ скардзяцца. А на сходзе людз проса рапсавым алеем запраляюць, масла ж сметанковае па разнарадцы. Ну нчога, хутка Паночнай Правнцы пачнецца сеагульная маблзацыя, гэтым разам м не адкараскацца. правльна. Не сё ж нашым замест х падыхаць...

Дзясятнк ажывся, убачышы на дарозе вайсковую машыну, якая, равучы маторам, наблжалася да паста аховы. Гэта была грузавая самаходка з двухмеснай кабнай кузавам, абцягнутым брызентам, у якх звычайна перавозяць людзей. Зменны атрад прыбы. Вось жа прынесла нялёгкая пад самы канец дзяжурства, сказа ён сабе. Балазе руцнная праверка шмат часу не зойме. Паправшы внтоку (рэмень жо пачына адцягваць плячо), дзясятнк накравася да шлагбама.

– Дзяжурны Хонаг, - прадстався ён, зазрнушы кабну.
– Пжалце дакументы...

Ён асекся, угледзешы на месцы шафёра свайго сотнка - рамейца на мя Эфрамус Гата. Гэта было вышэйшай ступен дзна. Камандзры не займаюцца перавозкам - гэта абавязак шарагоца, у крайнм выпадку, дзясятнка. Бегла агледзешы кабну, Дзтт Хонаг сцям, што да чаго. У крэсле справа ад шафёра размясцся пасажыр. Гэта бы гарбаваты, шчуплы мужычок з парадзелым валасам вельм непрыемнай фзяномяй - запалыя шчок, тонкя падцснутыя вусны, кручкаваты нос круглыя нерухомыя вочк, як у драпежнай рыбны. Мужычок бы апрануты армейск кажух, ватовыя штаны зелянковага колеру афцэрскя боты, аднак ваенным ён вдавочна не бы - выпрака не тая. У нагах у пасажыра стая грувастк бляшаны кораб з двума шырокм шлейкам. Дзясятнк прыжмурыся. Яму жо не першыню даводзлася стаяць на варце каля зачумленых гарадо, ён цудона веда, для чаго патрэбныя такя скрын. Там, усярэдзне, загорнутыя мякк лямец, ляжаць шкляныя капсулы з каштонай сывараткай, якая спыняе пошасць. А мужычок у кажусе - гэта, значыцца, барыга.