Учебник языка эсперанто. Основной курс

Se vi ekados la frazon «Kiam mi lo^gis sur Luno…», ne tro miru: anta vi estas nia tendarano. La ^cambroj, lo^gitaj de ni, portis nomojn de planedoj kaj steloj. La ejo de la estraro trovi^gis sur Olimpo. Al ^ciuj partoprenintoj estis disdonitaj donace tendaraj insignoj kaj surmanikaj emblemoj, ilustritaj libretoj, en kiujn oni tuj ekkolektis atografojn de Esperantujanoj.

La adiaa lignofajro bruladis ^gismatene. Okazis maskobalo kaj poste – elektado de la plej bela junulino de la tendaro. Oni kantadis kaj ne povis satkanti – ja tio estis lastaj horoj de la nuna Esperantujo. Morga ^cio ^ci estos transformi^ginta en fabelon malproksiman kaj belegan por renaski^gi venontjare aliloke. Jes, oni apena povas imagi ^cies humoron kaj emocion dum la disi^go!

Tie ^ci ne estis rakontite e^c pretere pri multaj rimarkindaj eroj de la tendara vivo: pri la festo de Neptuno, la vespero de parodioj, la ^ciutaga murgazeto, la senmalgajna loterio, pri la fotoservo, kiu havigis fotojn al la dezirantoj samtage kun la tendaraj eventoj ktp. Neforgeseblaj estas mal^sar^gado de la karbo helpe al loka lernejo kaj nia agitbrigado, koncertinta en kampoj.

Venu mem en Esperantujon kaj vi ekvidos ^cion per la propraj okuloj, i^gos ^giaj plenrajtaj civitanoj. Venu des pli nun, kiam vi estas gratulenda okaze de la finstudo de la ^cefa materialo de la kurso, kiam vi estas parolonta kaj korespondonta enlande kaj translime kun multegaj personoj, sciantaj tiun ^ci internacian komprenilon kaj subtenantaj la grandan ideon de komuna, internacia lingvo de la homaro. Do ^gis la renkonti^go en Esperantujo!

Apud lago, apud mar' (tendara kanto)

Apud lago, apud mar', ^Ce rivero, en arbar' ^Gustatempe, sen erar' Malfermi^gas la tendar'. Jen januar‘, jen februar’ – rapidas kalendaro. Kaj junularo kun gitar' rapidas al tendaro. En vagonar‘, sur trotuar’ ekkantu ni, najbar'! – Dum tuta jar‘, dum tuta jar’ ni revis pri tendar'. Por amikaro la hazard' ne povas esti baro. Por amikaro juna ardo estas ordinaro. La senkompara solidaro nun kunigas, ^car Dum tuta jar‘, dum tuta jar’ ni revis pri tendar'. Apud lago, apud mar'... Komplika far‘ – ^ciama ^spar’ por la voja^g-preparo, Pri vagonar‘, pri biletar’ ni son^gas en ko^smaro. Sed jen en ar‘, en sid’ kaj star‘, kantadas junular’ – La amikar‘, nur amikar’ alvenis al tendar'. Matena klar‘ – kaj ^ce fanfar’ ekverdas la standardo, Kaj nia ar‘, kaj nia ar’ ^gin sekvas per rigardo. Tra januar‘, tra februar’ rapidis kalendar' – La amikar‘, nur amikar’ alvenis al tendar'. Apud lago, apud mar'... Versoj de B. Kolker

Задания

15.1. Что означают следующие слова?

Reagi; po^stkarto; sanstato; konstruado; nubego; dancejo; zorgema; konvinkita; verkistino; regulilo; duonforgesita; apudvoja; elfluginte; traflugi; ^cirkaflugi; flugilo; eksterle^ga; enkonduko; subglaso; tutkore; raportanto; esprimoplena; malagrabla^jo; reeduki; neimagebla; alproprigi; unui^gi; estiminda; lampingo; idaro; maltrafe; malplenkapulo; fajrujo; antapago; debordi^gi; forlavi; kunsenti; pridonaci; sen^san^ga; el^sar^gata; super^sar^go; vo^cdoni; malpura^ca; nedisigebla; brigadestro; estrarano; endas; ^ciamulo; lacela; belsona; denorde alsude; unuenaskito; ^jusnaskito; naski^gjaro.

15.2. Переведите сочетания:

kun via helpo; propagandi Esperanton inter la junularo; ^ce neceso; dank' al via klarigo; pluvis ^gis la oka horo; en sudo; gasto el nordo; ekde la man^gopazo; ili lo^gas super ni; kredi malgra ^cio; iri po tri personoj; raporto de la prezidanto pri la agado dum la jaro; gratulo de la instruisto al la lernantoj okaze de la kursfino; rigardi de sur la monto; veni por unu momento; paroli per interurba telefono; mi rakontos post kiam vi petos; fari nenion alian krom danci; la mia opinio; scii la sperto; koni la viza^go; estis ^cirka vespero; veni sen matenman^gi; konvinku anstata devigi; eliri por promenado; blui^gi pro malvarmo; kapabla je ^cio; sub la nivelo de la maro; ^san^gi bildkartojn kontra po^stmarkoj; tio estas ekster miaj devoj; fajrero de espero; eltrinki per unu tiro; kafo la orienta maniero; la plej lerta; plena verkaro de Zamenhof.

15.3. Переведите фразы:

Plenumadu ^ciun faron dum via vivo tiel, kvaza ^gi devus esti la lasta (Marko Arelio).

El malgrandaj akveroj fari^gas grandaj riveroj.

En landoj trans maroj estas oraj arbaroj.

Ju pli frue, des pli certe, – ju pli volonte, des pli lerte!

A^cetadu ne tion, kio estas utila, sed tion, kio estas necesa (Seneko).

La fino de la parolado gravas pli, ol la komenco (F. Bacon/Bekon).

Mi havas kutimon silenti pri tio, kion mi ne scias (Sofoklo).

Tenu viajn okulojn bone malfermitaj edzi^gonte kaj duone fermitaj edzi^ginte (B. Franklin).

La diablo ne estas tiel timiga, kiel oni lin pentra^cas.

Oni parolas ^ciam malbone, kiam oni havas nenion por diri (Voltero).

Ne ^ciu raporto estas vera vorto.

Kiu ne ludas, tiu ne gajnas.

Pli bone malmulte gajni, ol multe perdi.

La mono havas flugilojn kaj flugas tre rapide.

Mi venos en ajna momento, kiam vi vokos min.

Nekredeblaj aferoj okazas preska ^ciutage.

Homo, al kiu neniu pla^cas, estas multe pli malfeli^ca, ol tiu, kiu al neniu pla^cas (F. La Rochefoucauld/Laro^sfuko).

Por esti feli^ca, necesas donadi ^gojon al aliaj homoj.

Neniam askultu tiujn, kiuj parolas malbone pri aliaj kaj bone pri vi (L. N. Tolstoj).

La sa^ga scias, kion li diras, la malsa^ga diras, kion li scias.

Prefere donaci al la amatino ^ciutage po unu floron, ol ^ciujn florojn en unu bukedo.

En ^ciu ^serco oni devas ser^ci eron da vero.

Necesas scii, kie, kiam, kiel kaj kun kiu ^serci.

^Ciu estas kontenta pri sia sa^go, sed neniu estas kontenta pri sia stato.

Maljuneco estas ne a^go, sed sanstato.

El ^ciu senelira situacio ekzistas almena du eliroj: ser^cu kaj trovu!

Mi volus renkonti min mem por scii, kiel mi pla^cas al mi; sed en tiu tago mi devas havi bonan humoron, ^car mi ne ^satas malagrabla^jojn (Multatuli).

La sata la malsatan ne komprenas.

Kiu ne apartenas al sia patrujo, tiu ne apartenas anka al la homaro (V. G. Belinskij).

Ekzistas tri specoj de nescio: scii nenion, scii malbone kaj scii ne tion, kion necesas scii.

^Ciu bona ideo nepre estos malbonigita de ^giaj tro ardaj subtenantoj.

Kritiki – signifas klarigi al la atoro, ke li faras ne tiel, kiel farus mi, se mi scipovus (K. ^Capek).

15.4. Переведите на эсперанто:

В Международном молодёжном лагере эсперантистов под Киевом приняло участие около трёхсот человек. Большие комфортабельные палатки расположились на берегу Днепра. Дни были наполнены интересными событиями: лекции, обсуждения, встречи по интересам, концерты, праздник Нептуна, выставки, спортивные соревнования, курсы разговорной практики и, разумеется, песни у костра под гитару. Здесь впервые работали университет эсперантских знаний и научная конференция. Как обычно, рабочим языком лагеря был эсперанто.

15.5. Расскажите о турпоходе, пионерлагере, доме отдыха, зарубежной поездке, студенческом стройотряде, где вы провели отпуск или каникулы, или составьте диалог по одной из ситуаций: а) по любительскому кинофильму, фотогазете, фотоальбому или диапозитивам представьте себе, каким был лагерь эсперантистов, из которого недавно вернулись члены вашего клуба; б) что бы вы хотели увидеть в лагере эсперантистов? Чем вы можете помочь в подготовке его программы?

Первую часть основного курса – «Введение в эсперанто» – вы прошли на уроках 1-14. Вторую часть основного курса – «Введение в эсперантское сообщество» (аналог страноведения) – вы пройдёте в уроках 16-20. Урок 15 является промежуточным, относясь одновременно к обеим частям курса. Вы уже изучили основы грамматики и словообразования, а также 935 корневых слов.

Теперь вам будут полезны чтение книг и журналов, слушание радиопередач, международная переписка, посещение мероприятий клуба эсперантистов, участие в местных слетах, беседы и т. п. – все это, разумеется, на эсперанто. Вы можете знакомиться с различными учебниками, грамматиками, словарями, справочниками по эсперанто, а также с художественной и нехудожественной литературой на этом языке.

При чтении и слушании научитесь отмечать не только удачные, но также и неудачные употребления слов. Чтобы удостовериться в правильности ваших суждений, советуйтесь со знатоками языка. Не бойтесь спрашивать и менять своё мнение. Бойтесь быть догматиками: помните, что в процессе развития язык постепенно изменяется и допускает различные варианты употребления слов и выражений. Но если вы убеждены в своей точке зрения и имеете веские аргументы, не бойтесь отстаивать её, даже если спорите со специалистом, имеющим непререкаемый авторитет. И всё же через год-другой вернитесь к спорному вопросу: не изменилась ли ваша точка зрения?