Бастан кешкен, кµз кµрген

намыстананы ма екен?! – Жо, оны да аны таза еместігі.

Сол оамда туылып, соны сусындаандарды азірде

аландары артайды. Бойында аны таза болса, скелетке айналып,

аасы ана алды. «За Родину! За Сталина!» деп, кешегі лы Отан

соысынан аман аланны зі сексенді есеріп отыр. аа

болмаан несі алды?! Кн санап азаюда, мгедектенген, жре

алмайды. Жеісті 60 жылдыына ары болады – мыс, клікті

болады, мемлекеттен й алады – мыс; олында й алатын купоны

бар.

«Жары дниеде иындыты кп крсе, тоза оты арам

болады, жаны жаннатта болады» деп насихаттайды емес пе

діншілдер.

«Терпи Казак Атаманом будешь!» деп орыстар айтандай,

шыда – шыда!

Тірі болан со, «мітсіз сайтан болсын!» дейсі ой,

«Сексенні серіктікке пайдасы кем» деп бекер айтпаан, кзі

237

сыырайып, жруге де жарамай, клік, й ктушілер лі бар. Біра

лмеген со, аасын албитып, зора жреді, ентігіп алады: крк –

крк жтелуде. Соры айнаан кпесіні айтуа тілі жо, жтелгенде,

шиылдайды.

Моторы – жрегі тартпай, ызып кетіп, ходовойы – аяы басуа

келмей отыра кетуге мжбр, оан да отыратын жай табыла ойса

ба – п.

Бл ааны кпе артатыны лдеашан дниеден ткен:

Совет кіметі лаан, ке – шешесі аза болан. Кімге кпелейді?

Денеден уат кетсе, бойдаы сл де азайса, ол аада не алды?!

атары да сиреген, жо десе де боларлы, зінен тараан

перзенттері алыста; оны да перзенттері бар, бала амы, кн кріс

амы. Болса телефонмен «алайсыз?» деу ана. Сорлы аа

кеудесін сйретіп те жруге шамасы жо. Кзі блдырап, лаы

шуылдап, басы сырырап, бір жатады, бір трады. Орыстар айтыпты

ой «Старость не радость” деп. артайанды уаныш емес.

Тарыпаса да, ойыдаыдай болмаана ренжисі, амыасы.

ра удеге тоып, алтырайсы, нервіе де тиеді.

Ермек таппай отырандай, 9/I – 05 бастап, натпайтын тмау

айналдырып, тіпті лсіретіп те тастайды. Берілмеймін деп – а арсы

уколды сті – стіне айдаттым. Беті айтыырады, дегенмен, мені

де ждетті. Мен сиятыны екіні бірі з ойын ааз бетіне

тсірмейді, шамасы келмейді, немесе ойы жетіспейді.

Баяы дет – тн мезгілін йысыз ткізу ымталып жатса,

тншыып барасы, ашса, денеді суы алады, жтелесі. Содан

трып, киініп алып, ліні келгені – ааз бетін шимайлау ана.

Блай имылдау да за бола бермес, оан да уат, аыл – ес керек.

15/I – 05 таы 6 10

Екі ерекше хабарды алаш есітушісі.

«артты аспаннан

тсе салмайды. Дниеге

келген со, тірі болса,

кре бересі. Сол артты

кргендері кейінгілерге

ертек сияты».

«Алпыста аылы тотайды,

Сексенде селдірейсі,

тосана

ая басандыы

тоала асуа бет

браны»

238

Міне, кешегі елімізге ттиылдан жау тигеніне, лы Отан

соысыны басталанына, 65 жылдан асып та кетті. Сол соысты

аяталып, лы жеіс мерекесіне жеткен кнімізге де 60 жыл толайын

деп келеді. Осы соысты басталуыны да, жеіспен аяталуыны

да халыа радиомен хабарлануыны е алашы есітушілеріні бірі

екендігім есіме келіп, кейінгі жастара айтым келіп отыр.

арап отырсам, сол кезде мен 18 – ден 19 – а ая басан кезім

екен - ау!

Бл – 1941 жыл. Елімізді арулы кштеріні Шыыстан батыса

арай ауыса бастауы алашыда елеусіздеу жре бастаан. Мен

ауданды байланыс блімінде телеграфист – морзист болып жмыс

істеймін.

21/ VI – 1941 жылы кешкі сменаа жмыса келгенмін. Тн бойы

облысты байланыс блімімен байланыста отырмын: телеграмма

беремін, олардан абылдаймын. 22/VI – не араан тн; таы йы

маужыратып та отыран кез. Таы саат 6 00 кезі. Москвадан

радиодан И.В. Сталинні з даусы са ете алды. Жай н емес,

халыты Отан орауа шаыран н. Ттиылдан Неміс

басыншыларыны тыныш жатан елімізге шабуыл жасаанын

хабарлап, бкіл халыты ел орауа шаыран н. Бл уаытта

азастанда ояу отыран адам кем де кем – ау. Ал мен болсам,

жмыстамын, байланыс торабында отырмын. Денем дір ете алды.

асымда ешкім де жо. Маужыратып отыран йыны айда айып

боланын да білмей алдым. Бірден ширыып сала бердім. аба

зінен зі тйіліп те сала берген - ау. Суы хабарды біреу біліп, біреу

лі білмейді де. Смена ауыстыруа кезекші телеграфист Самков

Алексей де келді. Сменамды ткізіп, йге абаым тйіліп кірсем

керек. арт жем мені рекімні атып кеткенін байап:

– Балам, бір жері ауырып келді ме?! – деп, сті – стіне срап

жатыр; Мен де н жо. Айтуа тілім келмей трандай.

– же – ау! Неміс басыншылары бізге соыс ашып жіберді ой! –

дедім. жем не дерін де білмей алды.

Міне, алашы суы хабар осылай естіліп еді.

Сол кезден бастап, скери комиссарды шаыру аазымен

кнде майдана адамдар алынуда. Ауданды байланыс торабыны

канторы темір жол вокзалына жаын жерде болатын. Жмыс кезінде

– а майдана аттанып жатандарды кріп отырамын. Алашы

алынып жатандар брын скер атарында боландар, бала –

шаалы боландар, ересектер болатын. Поезд имылдаан кезде,

бауырлары, біріне ке, біріне жар саналандар соыса аттанып бара

жатанда, алып бара жатандарды жылаан даусы кіреніп кетеді.

Дл айтан адамны мйітін ктеріп, машинаа салар кездегі йдегі

йелдерді ре шыып жылаан даусынан да бетер шыады. Тбе

шашы тік трады, тла бойы мздап сала береді. Блай

аттанушылар кнде, кн ара деуге болады.

239

Мен сол баяы байланыс торабында телеграфистік, жмыс

жетерлік. Барлы пия хабарлар біз арылы теді. Оны шашпауа –

айтпауа берген жазбаша антымыз бар. Кезек жастара да келе

бастаан кез. Келіп жатан телеграммаларды сериялары неше

трге блінеді: «Серия - Г», «оперативная», тіпті, «Воздух» деген де