Бастан кешкен, кµз кµрген

халыты тілін ана тілі деп атаймыз. Демек, сз йретуші-ана.

Ананы діреттілігі сондай – бауырластыру да, бауырынан

алшататушы да бола алады. абаын шытпай, келген адамды

жайдары абылдаса, ол йге бауырлары келгісі келіп трады.

Керісінше, абаын шытып, теріс пиылды болса, ол йге жан

жуымайды. Аылды йел ерін пірі деп санауы керек. ран Крімде

Аллатаала ананы еркекті абырасынан жаратан. Ерін пірі

санаан йел. йел затынан бірінші болып жмаа енгендігін

«Азаматты асыл тжі» кітабын оысаыз білесіз. Ол йел Зегі

бабаны йелі екен. Сонымен атар, жаняны берекелі болуы да,

берекесіз болуы да йелге байланысты екен. Аылды йелдерден ел

басарандары да болан. Ол аылымен басаран, мысалы,

Домала ана т.б. Аылсыз йел – парасат ойын кйттеуді орнына

бойын сылайды. олымнан келеді салып, ашу шаырады; ерінен

тая жеп, берекені ашырады. Жаняны йтысы бола алмай,

ажырасады. Еркек р жаняны тірегі, асыраушысы. Оны жмысы

тапанын йге таси беру, йе беру, йе беру. Тіліміз ана тілі деп

саналанмен, мірді жаласы саналатын л мен ызды кесі.

Сондытан да перзентіні иесісі, сені атыа, еркекті атына

жазылады. Баланы жолдан тауып алан ана ана з атына жаздыруы

ммкін. йткені оны кесі жасырын, тымды рлап алан.

Еркек з мнінде алдыы саптаы жан болу шін алдымен ол

ебекшіл болу керек. анаатшыл болу керек, аыл – парасат иесі

болуа тырысу керек. Адамгершілік достасуды білуі керек, дептілікті

сатай білуі керек. Жалаулы дегенді жауым деп санай білуі керек.

Тн тазалыын ойлап, ішімдік, марпазды, зиянды нрсеге мар

болмай (темекі, анаша, ара –шарап), олардан бойын аула сатай

білуі керек. Жаняны басты тласы екендігін білуі керек.

мірді жаласы ата – анадан бін болан рпа л мен ыз. л

дрыс болса, ата – ананы ырысы, кеге сз тигізбей, жолын

жаластырушы, аырында, ке – шеше артайанда асырушысы,

шаыра иесі. ыз – йді кркі, глі, ата – анаа деген

242

аморшылыы лдан басымдау келеді. Біз ызды жат жртты

дейміз. Ол екі елді бір – бірімен жаластырушы тласы. негелі

ананы ызы да негелі. ыза бкіл трбиені ана беруі керек.

ызды слулыы мінезінен, дептілігінен, инабатталыынан,

ізеттілігінен крінуі керек. Соы кезде ркениетті ел деп, ар –

намысын ойламаушылы, арын бизнеске апарушы да болып

жатады. Алла ондайлардан сатасын. Блай болу аза баласына

жат ылы. «Жаным арымны садаасы» деген аталы сзді тере

тсіне білу керек.

л мен ызды негесіздігінен арты орлы жо болса керек

деп есептеіз. Алланы берген мірінде за жыл жасаса,

артаясы, кейуана боласы. Бл жасты да алып жру оп – оай

емес, з жолы бар. Болжамды болып, негелі мірді нсап отырса,

аылшысысы. з жолыды білмей, теріс іске уес болса, кйіксі.

детте ата – ана кенжесін саалайды. Кейде кенжесі болмай – а, з

бетінше мір сріп кетуі иын болан перзентіні денсаулыында

кемістік болуынан, немесе жанясында баса бір кемшілік болуы

ммкін болан жадайлар кездеседі. Соны жеттіктіремін деп жріп,

артайан ата – ананы иындытарды кбірек круі болады. «с

яда не крсе, шанда соны алады» дейді ой. Ата – ананы

олында алан перзентті есеюі иындау болады. йткені сенері –

ата – анасы бірге, сол жауапты деген ым – бойын жайлап алан.

Ылажын тауып, зінше отан боланын арастыру керек. Кні жетіп,

арт ата – ана дниеден озанда, есі сонда ана жеттігеді. Сондытан

да «Есейіп кетсем де, мен саан сбимін» бола береді. да –

даиыны екі жаты сыйлы болуына жптасан екі балаларыны

тату – ттті болуы алы шарт. Солай болса, далар да шат –

шадыман болса керек.

даларды алан – бергенін санасуы аыла сыйымды емес,

дние деген олды кірі, олай санаспау керек. Бір жаы лді болмай

жатса,оан бола осылан жастарды міріне аяу салмау керек.

Жасы сыйласан далар туысаннан арты жандар болып

есептеледі. йткені олар жптасандарды ата-анасы, яни бір

баласы екеу боландар.

Енді жора-жолдас дегенге келсек, жолдасты трі ртрлі.

ызметі жолдас кпшілігінде бір-біріне басару биіктігі арылы

туелді болып келеді. ызметі згерсе, сырт айналушылы мол

болады. Сол сияты студенттік жолдас, кластас жолдас, скери

жолдас, майдандас жолдас т.б. трі бар. Жолдас деген сзге мн

берейікші. Жолы баыты бір жаа арай дегенге келе ме деймін.

Осы жолдастыты осалдауы, айнып алуы, тіпті, бзылуы

кпшілігінде дниеоыздыа келіп тіреледі. Осыдан са болуа

тырысу керек. Бола бастааннан ашып айтып, кешірімге келу керек,

зымияндытан аула болу керек. Пікір сатап алу ауіпті тсіл. Е

жасы жолдас адалдыты сатау, жасырмау. зінен брын

243

жолдасыны жадайын ойлау. Екінші жолдасы да дл осылай

болса, бл барып тран досты десе болады.

Дниеде не кп – су кп. мір – мхит. Оны салалары алуан

трлі. Жаня болып, мір сріп жатандарды жптасу тарихы да

алуан трлі. Соны бір трін аяынан осылу дейміз. Яни брын

жптасып ажырасан, айтадан жптасандар.

азата «Кндіз екеу, тнде тртеу» деген жмбатаан бір сз

бар. Кндіз райсысы з пікірімен ойлауа уаыты да болмай, тнде

бір тсекке енгендегілерді басында болатындарды айтады. Блай

жптасу барысында осы ойдан арыла алмаушылы мір емес, тек

тіршілік – «существование» дер едім.

Аяынан осылу болып жатанда, жоарыдаы ойдан аула

болып, бір-бірінен сыр жасырмай, болан іске кнделікті талдау

жасап, кем-кетігі болып жатса, кешірімге келу арылы жасы мірге

жетуге болса керек. Дниеге екеуінен сби келіп жатса, брін де