Бастан кешкен, кµз кµрген

мытып, бірі тірегі, бірі жрегі болып, екеуіні де тілегі сбиіні

трбиесіне айналса керек. Жастайынан осыландарды бірнеше

жыла дейін сби крмеуі деген де бар. Бларды сби асырауы,

алуы деген бар. Бар ммкіндігінше, сби тілі шыпай, есі кірмей

тран шаында аланы жн. Осылайша асырау барысында,

артынша здерінен сби кріп кету деген мірде кп кездесіп жр.

Есейіп кеткенді асырау иындыа апарады. Ондайларды

бірнешеуін кріп жрміз, атын атамай- а ояйы.

Аллатаала адамды топыратан алып жаратан екен.

Топыраты да нарлыы алуан трлі келеді. Солай болса, мінез-

лы та алуан трлі болып келеді адамда.

Текті, тексіз деп жатамыз. Осы да ойланарлы жай. Тарыны

ексе, тары аласы. Бидай ексе, бидай аласы. Орыстар айтады:

«Что посеешь, то и пожнешь» - дейді. Бидай да, тары да таамды

аса жатады, оректенуге болады. Сол сияты адамдарды да ойлау

абілеті жаынан, саны жаынан бір-бірінен айырмасы бар. Адам

сйлеседі, білім алады, трбие алады. Дегенімен, текті, тексіздік

кндерді кнінде бір жерінен крініп алу болады. атесін

мойындап, оны тзеп, айталамаан адамды мен текті атарына

осар едім. Керісінше болып жатса, оны ай атара жатызуды,

оушым, сізге алдырдым. лкен кісілерді бір нрсеге, біреуге ырза

боландыын білдіргенде «Кп жаса» деп жататыны бар.

Осы сзді мен Алла жарыласын, рахмет, тір жарыласын

сзімен айтан дрыс па деймін. йткені мірді Алла береді. Сол

сияты «Шал» сзін «арт» сзімен, «Кемпір» сзін «Кейуана»

сзімен айтса, сыпайы да, жмса та естілетіндей.

Сол артаюды ызыынан грі иыншылыы молдай болады.

артайан со бкіл организм тозады, сырырайды; имылдауы да

епетейсізденеді. Бл зады. ашаны тозбасын, темір де сынады.

Соан оса ауру-сырат та айналдырады.

244

Бларды брінен де баса бір ерекшелік – біреуді ісіне

анааттанбау пайда болады. Бл да зады сияты, йткені зім

жасасам, олай болмас деу. Таы бір сезім кпелегіш келеді. Бл жас

баланы конфет бермедіі емес, сзді ауырлайды, сыйламаанды

натпайды, алдаанды жек креді. Бл жаы екінші бала болана

сааны сияты боланмен, айырмасы бар. арта шынын айту

керек, кешірім срау керек, сол дрыс болады.Сондытан да,

оушым, сендерге айтарым - «Атаа не істесе, алдыа сол келеді»

сзіне мн бар. Ертеде артайан кісіні зі жріп келе алмайтын

жерге апарып тастайды екен ой. Бір адам артайан кесін сол

жерге апарып тастаанда, кесі баласына арап клген екен. Сйтсе,

сол арт кісі дл сол жерге з кесін апарып тастаан екен. Оны

баласына айтпаан да. Ал баласы болса, кесі сол бабасы тасталан

жерге кесін тастап тр. Соны айтанда, неге клгенін, баласы кесін

аралап йіне келіп, амалы келгенше, жасырып сатап, ешкімге

крсетпей стапты деген сз бар.

16/V – 05 17:20

Есіде болсын, балам!

Мерекелі кндерде, сіресе, з туыстарыа, оны жасы

лкендеріне арнайы жасы тілектеріді білдіріп тр. Олар сенен

соны ктіп отырады. Жаын жерде болса, арнайы барып олын

алып, слеміді бер. Саан деген мейірімі арта тседі. лкеніді

рметтеп, жанянан, отанынан дм таттырып отыр. Ол сені асап

трады, келе беруді зіне ят санайды, сен кішісі, лкен адам

шаырусыз келгенді жн крмейді. Блай жасау кргендікке жатады.

Ата-бабамыздан алан дет-рып осылай болады.

Бауырластарыны басына іс тскендей бола аланда,

мезгілінде кешікпей араласып тр. Бл аиданы орындамау

аайыннан алшатауа апарады. «зіді зі сыйла, жат бойынан

тілсін!» деген сз осыан айтылан.

лкеніе рмет крсетуді ешуаытта мытпа! Сен де

лкейесі, сонда сен де елейтін боласы. Сен мен сияты жетім

болып скен жосы. «ке крген о жонады, ана крген тон пішеді»

деген сз ата-ана трбиесін кргендерге арналан. Менен

тараандарыны ешайсы да жас емессідер, брі де ата-ана

болдыдар, дайа шкір, брі де лды-ызды болдыдар. Тіпті,

ата деген лауазыма да жеткендері бар. деби кітаптарды кп

оыдар. Ондаылара сын кзімен арап, толаммен байыптадар.

негелісін есте сатап, жаманынан жирене білідер. Жастыта

болатын тн ызыына салыну опалы іске жатпайтынын тсіне

білідер. Жары дниеде жргенде опы жеу деген тірі кезіде-а

тозаа тскенні болып саналады. Бан шырау, детте,

ойсыздытан болады. Ойсыз болу деген – адам пошымды хайуан

болу. Сондытан да Абай: «Аырын жріп, аны бас, ебегі кетпес

далаа...» демей ме?

245

Жазандарымда мына кітаптарды оыыз дегенім бар. Сен де

оып крші, ккірегі ашылса керек.

17/V – 05

«Жасыны жасылыын айт, адірі тасысын!»

айырымды Сейтали

стазды мртебесін шкірті ктереді деген бар. Шкірті

негелі, лгілі, айырымды болып жатса, сол шкірт оыан мектепті

барлы стазы шаттыа бленеді екен. Шиелі ауданында Абай

атамызды атындаы орта мектепті тлегі Балаби ауылыны

рпаы Алшынбайды Бегманыны Сейтали деген баласы бар.

Аамыз Бегман деген кісі ойын ара сзбен бергеннен грі лемен

айтанды жеіл санайтын кісі еді. Ол кісімен талай схбаттасып,

алдында жгіріп ызмет етіп те, сарытын ішіп, олынан ет те

асады. Ебек жолы теміржола байланысты тті. Жыл сайын

теміржолшыларды білімін тексеріп, ауіпсіздік техникасынан

емтихан аланда, соны зін ледетіп айтатынын айтып отырушы

еді, рухы жаннатта болсын аатай дейікші. Осы кісіні лдарыны

кішісі Сейтали еді. Сейтали кесі сияты ледетпесе де,

негелілігін ркезде-а байатып келеді. Былай араанда моп-

момын, кпті бірі болып ана жреді. Бойша да емес, матанын-

масаттану дегенді есіне де алмайды, біра з шаруасына мыым,