Бастан кешкен, кµз кµрген

керек десе, 1-2 баласы болан йелдер йленуде екен. Оан некеге

тру ажет емес, машинасы бар; сол машинаны жргізуші, ол бала

болатын керек. Ондайлара жааы й-жайсыз, жмыссыз, лі

йленбегендер тап болады екен жне ол йелден он жаса тарта

кіші де кездесіп алады екен. Тек айыбы- осы уаыта дейін жалыз

бастылыты зардабынан ішуді дадыа айналдырып аландар

ішінен кездеседі екен. Тжірибесі бар йел ондайды йретуді білемін

деп, ола оп-оай тсіреді екен. Адам асау атты да бас білдіреді

ой, тамаа, жемге кнеді десе керек. Біра, мынаны ойлады ма,

жо па, айдам. «Жаман ата жал бітсе, жанына торсы байлатпас»

депті емес пе. Кйі келікірген со, ол жігіт мінез крсете бастайды.

Машинадан тапан табысын ола салмайды, тіпті, сылиып тойып

221

алып, еркек аты бар неме ол да жмсайды. Міне, енді соы

махаббат осымен тынады. й йелдікі, еркекті уып шыады,

заымданан жері шін таы ол айыпты. Мжбр трде жааы зін

артыпын деген еркек сау басын саудаа алай апаранын білмей,

аауы бар, бракованный, болып шыады. Айлакер йелді ылы да

исайан жо. Керек десе, бала бін бола алан болса, таы бпелі

болма. Тн марлыын алды. Мны брі оны арманы. Сйтіп,

йленіп жатан ер кісілер емес, йелдер.

24/I – 2004

«Ой - жанны азынасы»

Ой елегінен ткізейікші

Дниежзіндегі жанды заттарды адамзат жне хайуанаттар деп

екіге блгенімізді «Тіршілікті сыры мен сыйы» деген таырыпты

басында-а сз еткенбіз. Сол тірі заттарды е лыы да, иесі де

етіп Алла адамды жаратаны бар. Сол адам з игілігіндегілерін,

алай пайдаланады екен. Соан бірауы ойланып, ой елегімізге

салып, елеп крейік.

Адам хайуандарды тиісті німдерін игеру шін ола

йретуден бастааны брімізге аян. Ал, кейбір соны жыртыш трі

бар ма, ола кнуі иын трі бар ма оларды да игерген екен. Сонда

алай дейсіз ой. рине, е алдымен, тірі затты брі ректенеді,

таматанады. Біріншіден, таматандыру барысында зіне туелді

ете бастаудан іс бастап, зіне икемдейді, айтанына кндіре

бастайды, еліктетеді. Аырында, барлы бйрыын орындатады:

циркте трлі іс-рекеттер де жасатады. «Жылы-жылы сйлесе,

жылан інінен шыады» сзіні мнін тере тсінуіміз керек сияты.

Осы гімеден брын «Махаббат» т.б. адам міріне байланысты

ыса гімелер жазаным бар. Сол махаббат иегері болып

жатандар бір анадан жаралмаандар, бтен-бтен жан яларынан

пайда боландар. Мінез-лы да алуан трлі згеше. Оларды

артышылыы сол – тіл арылы, сйлесу арылы пікірлеседі. Ал

хайуандар сол сияты сйлеспесе де з инстинктерімен тсініседі

ме дейсі. детте, біз кінлі йел жыныстыа аудара салуа бейім

трамыз. Олай жасау ділеттілікке жатпайды. Отты ттануы екі

жаа байланысты: орапты ішіндегі шырпыны алып, сыртындаы

сйкейтініне сйкемесе, зінен зі жанбайды. – Сонда алай

боланы? – Оан мн беріп, ой елегіне салу керек сияты. Адамда

тн жне жан деген бар. «Тн марлыы – аздырады, жан

марлыы – оздырады» депті. Тннен жан биік трса керек.

Сонымен атар, адамда намыс деген таы бар. «оянды амыс

лтіреді, адамды намыс лтіреді» делінген. Намыс – адамгершілік

асиет. Осыан орай бір жазушыны шыармасынан мынадай стті

оыаным бар еді. Оушым, сіз де осыан з пікіріізді айтыызшы.

Бір жігітіті кілдес йелі бар екен. Сол онымен жолыаннан со,

222

былай сра ойыпты: «Осы сен з кйеуінен мені жасы кресі

бе? – депті. Жааы йел: «Екінші рет бндай сзді маан айтушы

болма? Бл мені тн марлыымнан болан жйт. Тн марлыым

орындалан со, сен де бірдей, ол кйеуім де бірдей. Біра

кйеуімні жні блек. Ол мені асыраушым, жбайым, иыншылы

кезде де асымдаы аморшым» -десе керек. Осындай жайды

хайуанаттардан да кргенім бар: бір йірдегі айырдан рланып

шыып, баса йірдегі айыра барып, шаптырып келеді, таы да ол

ешнрсені сездірмей, з йіріне келіп осылды. азата мынадай

маал бар: “ рлы тбі – орлы”. рлы білінбесе, жааы тн

марлыындай да, білінсе, тиісті жазасын алса керек. Осыан орай

«Жылан кп имылдаса, аяын крсетіп алады» деген таы бар.

Мына соы рекеттерде тнін ойлау бар да, намыстан жрдайлар

емес пе? Ойланшы? Таы бір жадайа мойын брып ойлайышы.

Жас жбайлар сйдім – кйдім болып осылып, кп замай суысады.

Бл алай? оны алуан трлі себептері бар. Онымен « з ойымен

сйлескен адам» дегенде біршама айтанмын. Таы бір трі –

жптасып алып, брыны ынтыу трізді ыылас босасып, з

млкім санаушылытан, сылап – сыйпау азайып, кіл сууа алып

барады. Тек асыраушымын деп арап, тапанын олына саланы

болмаса, баяы кзарас жо. Дрекі трде айтса, ішетін ыдысына

тама саландайа кшуден. Мпелеуден айрылан. Мпелеуді

хайуан да керек етсе керек.

Мпелеу, бойды иіту дегеннен шыады. «Бааналы – балталы

ел аман бол» кітабында лпеш ана атасына йел переді. Енесі

лпештен жас болса керек. Ол оны ыз ене деп атайды. Сол ыз

енесіне аыл – кеес береді: атасын баптауды йретеді, кілін

оятады. Олай жасауды орнына осылан жас жбайлар бір – біріне

мн бермей, суысиды, аырында, ажырасып тынады.

Жас жбайлар, йленді бе, йленді: - екі жарты бір бтін

боланы. осылып алан со, бл мені базардан сатып алан

затым деме, зат сиятандырып арама, тсін. Жне де махаббат

деген осы екен деп, кісі бар жерде шпілдесе берме, ол – азаа

жат ылы. Аймаласатын уаыт табылады, жетеді. Осы соы

газетте жастар «Валентин кні» дегенді керек етуде. Мені ойым –

оан махабатты ашы трінен грі жабы трі (жария болмаан трі)

ызы па деймін. Біра махаббаты берік болсын, осылмай трып,