Нябожчыкава люстра (на белорусском языке)

– Мiс Шэвенi-Гарэ ўсяго толькi iх прыёмная дачка, як мне здаецца?

– Але.

– Вельмi прыгожая маладая лэдзi.

– Надзiва прывабная дзяўчына. Сее смуту сярод тутэйшых юнакоў. Водзiць за нос i кпiць з iх. Добра сядзiць у сядле, i ў яе цудоўныя рукi.

– Гэта цяпер нас не датычыцца.

– Э, так, магчыма, не... Добра, наконт iншых людзей. Я ведаю старога Бэры, безумоўна. Ён тут амаль заўсёды. Як свойскi кот у гэтым доме. Накшталт ад'ютанта лэдзi Шэвенi-Гарэ. Ён вельмi даўнi сябар. Яны ведалi яго ўсё жыццё. Я думаю, ён i сэр Гервазы - абодва мелi iнтэрас у кампанii, дырэктарам якой быў Бэры.

– Освальд Фобз. Цi ведаеце вы што-небудзь пра яго?

– Амаль упэўнены, што сустракаў яго аднойчы.

– Мiс Лiнгард?

– Нiколi не чуў пра яе.

– Мiс Сьюзен Кардвэл?

– Даволi прывабная дзяўчына з рыжымi валасамi? Я бачыў яе тут апошнiя некалькi дзён, яна была з Рут Шэвенi-Гарэ.

– А мiстэр Бараўз?

– Але, я ведаю яго. Сакратар Шэвенi-Гарэ. Памiж намi кажучы, мне ён не падабаецца. Мiлавiдны, i ведае гэта. Не з самых лепшых.

– Цi доўга ён быў з сэрам Гервазы?

– Гады два, я думаю.

– I тут няма больш нiкога?..

Пуаро абарваў фразу.

Высокi бялявы мужчына ў будным гарнiтуры паспешна зайшоў у пакой. Ён задыхаўся i быў усхваляваны.

– Добры вечар, маёр Рыдл. Я пачуў вестку, што сэр Гервазы застрэлiўся; i вось прыбег сюды. Снэл кажа, што праўда. Гэта неверагодна. Не магу паверыць!

– Праўда, Лэйк. Дазвольце вас адрэкамендаваць. Мiстэр Лэйк, агент сэра Гервазы па справах маёнтка. Мiстэр Эркюль Пуаро, пра якога вы, мабыць, чулi.

На твары Лэйка адбiлiся i захапленне, i недавер.

– Мiстэр Эркюль Пуаро? Я страшэнна рады сустрэчы з вамi. Ва ўсякiм выпадку...
– Ён раптоўна змоўк, жвавая прыемная ўсмешка знiкла - цяпер ён выглядаў устурбаваным i засмучаным.
– Цi не пахне тут рыбай - гэтае самагубства, сэр?

– Чаму тут павiнна пахнуць рыбай, як вы гэта называеце?
– рэзка спытаўся галоўны канстэбль.

– Бо тут мiстэр Пуаро. О, i таму, што ўся справа здаецца вельмi неверагоднай!

– Не, не, - хутка сказаў Пуаро.
– Я тут не таму, што памёр сэр Гервазы. Я быў у доме - як госць.

– Ах, вось што. Дзiўна, а ён не сказаў мне, што вы прыязджаеце, калi я з iм займаўся рахункамi сёння папаўднi.

Пуаро спакойна сказаў:

– Вы двойчы ўжылi слова "неверагодна", капiтан Лэйк. Дык вы сапраўды здзiўлены весткай пра самагубства сэра Гервазы?

– Сапраўды. Вядома, ён быў вар'ят; кожны згодзiцца з гэтым. Але ўсё роўна я проста не магу ўявiць - як ён быў здатны падумаць, што свет зможа iснаваць без яго.

– Але, - сказаў Пуаро.
– Менавiта.
– I ён ухвальна паглядзеў у адкрыты, разумны твар маладога чалавека.

Маёр Рыдл адкашляўся.

– Раз вы тут, капiтан Лэйк, можа, вы сядзеце i адкажаце на некалькi пытанняў?

– Добра, сэр.

Лэйк сеў на крэсла насупраць iх.

– Калi вы апошнi раз бачылi сэра Гервазы?

– Сёння, гадзiне а трэцяй. Трэба было праверыць некаторыя рахункi i яшчэ вырашыць пытанне пра новага арандатара адной фермы.

– Доўга вы з iм былi?

– Магчыма, паўгадзiны.

– Падумайце добра i скажыце мне, цi не заўважылi вы чаго-небудзь нязвыклага ў яго паводзiнах?

Малады чалавек задумаўся.

– Не, наўрад. Ён быў, бадай, трошкi ўзбуджаны, але гэта не было нязвыкла для яго.

– Можа, ён быў хоць крыху прыгнечаны?

– О, не, ён быў у гуморы. Ён цешыўся жыццём менавiта цяпер, пiшучы гiсторыю роду.

– I як даўно ён заняўся гэтым?

– Пачаў месяцаў шэсць назад.

– Тады, як прыехала сюды мiс Лiнгард?

– Не. Яна прыехала прыкладна два месяцы назад, калi ён убачыў, што сам не справiцца з даследчай работай.

– Дык вы думаеце, ён быў у добрым настроi?

– О, проста ў цудоўным! Ён сапраўды лiчыў, што на свеце нiшто не мае значэння, апрача яго роду.

У голасе маладога чалавека раптам прамiльгнула горыч.

– Значыцца, наколькi вы ведаеце, у сэра Гервазы не было нiякай трывогi?

Паўза, вельмi кароткая, але паўза была, перш чым капiтан Лэйк адказаў:

– Не.

Пуаро нечакана кiнуў пытанне:

– Вы думаеце, сэр Гервазы зусiм не быў заклапочаны сваёй дачкой?

– Сваёй дачкой?

– Менавiта.

– Як мне вядома, не, - стрымана адказаў малады чалавек. Пуаро больш нiчога не гаварыў. Маёр Рыдл сказаў:

– Добра, дзякуй вам, Лэйк. Мусiць, вам лепш пабыць недзе тут на выпадак, калi мне спатрэбiцца яшчэ што ў вас запытацца.

– Вядома, сэр.
– Лэйк устаў.
– Я магу што-небудзь зрабiць?

– Вы можаце прыслаць сюды дварэцкага. I, можа, вы пацiкавiцеся для мяне, у якiм стане лэдзi Шэвенi-Гарэ i цi магу я трошкi пагутарыць з ёю зараз; цi яна занадта засмучаная...

Малады чалавек кiўнуў i пакiнуў пакой хуткiм рашучым крокам.

– Прыемная асоба, - сказаў Эркюль Пуаро.

– Але, цудоўны хлопец, i спраўны на службе. Яго ўсе любяць.

5

– Сядайце, Снэл, - сказаў маёр Рыдл сяброўскiм тонам.
– У мяне багата пытанняў. Разумею, гэта быў шок для вас.

– О, сапраўды, сэр. Дзякуй, сэр.
– Снэл сеў з такiм сцiплым, нясмелым выглядам, што гэта, па сутнасцi, было тое самае, калi б ён застаўся стаяць.

– Служыце тут ужо ладны кавалак часу, цi не так?

– Шаснаццаць гадоў, сэр, з той самай пары, як сэр Гервазы, э, асеў, як кажуць.

– Ага. Вядома ж, ваш гаспадар быў у свой час вялiкi падарожнiк.

– Але, сэр. Ён прымаў удзел у экспедыцыi на полюс i ў многiя iншыя цiкавыя мясцiны.

– Добра, Снэл, прашу, скажыце мне, калi апошнi раз вы бачылi свайго гаспадара сёння вечарам?

– Я быў у сталовай, сэр, сачыў, каб як след быў сервiраваны стол. Дзверы ў залу былi адчынены, i я бачыў, як сэр Гервазы сыходзiў па лесвiцы, iшоў праз залу, а пасля па калiдоры пайшоў у кабiнет.

– А каторай гадзiне гэта было?