Клавуня, гэта я, твой Вася

— Няхай сабе туфлі, але ж гэта боты!

— Калі боты былі туфлямі?

— Тады, калі ляжаў глыбокі снег!

— А калі ляжаў глыбокі снег?

— Дзе?

— У Афрыцы!

— А калі ты бачыў у Афрыцы снег?

— Тады, як там быў.

— А быў?

— Не.

— То чаму не заехаў па дарозе?

— Па якой дарозе?

— А якія бываюць дарогі?!

— Асфальтовыя, чыгуначныя і мо яшчэ якія.

— Ну, то па найлепшай, але глядзі, каб не ўпаў.

— Абую жорсткія боты, якія не коўзаюцца, — паеду лыжах.

— А ты чуў, што Коля свінню прадаў?

— Каму?

— Не ведаю.

— То як ён мог прадаць?

— Каб каня купіць!

— За свінню каня!?

— А ты, што хацеў пару?

— За свінню ён можа купіць толькі жарабя.

— Ну, пэўна, разумнік, пару коней і жарабя!

— Мне можна купляць, што хоча!

— А пэўна, каго ж ты калі пашкадаваў?!!

— Ты ў які бок гнеш?!

— У які хочу, і твая малая справа!!

— Чаго ты гарачышся, мы ж гаворым па-добраму?!

— З табою пагаворыш, калі ты ўсё супраць!!!

— Супраць каго!!!

— Супраць мяне!

— Адкуль ты гэта ўзяла!?

— Бачу па жарабяці!

— Па якім жарабяці?

— Па тым, што Коля за свінню купіў!

— А купіў?

— Хто яго ведае?

— Ну, то чаго гараваць?

— Таго, што ты пляткар!

І замоўклі на два месяцы.

1985 г.

ГІГІЕНА

Выйшла з друку кніжка аб асабістай гігіене ў "Сярэбраным стагоддзі", значыць, за панавання Вазаў.

Калі я, у свой час, на старонках "Нівы" заняўся справай асабістай гігіены, меў і такія заўвагі: "А ці ад хлеба з'едзенага з бруднае рукі, хтосьці памёр?".

Аднак справа асабістай гігіены хвалюе людзей ад моманту, калі яны навучыліся адрозніваць гігіену ад яе ад сутнасці.

Чытач можна падумаць (а нават напісаць у "Ніву"): "Адкуль узяўся нейкі Петручук-гігіеніст? Мо адно гаворыць, а другое думае?"

Я сапраўды баюся пісаць, атрымаўшы "порцыю" ад невядомай мне "Ангелікі Савіцкай" і майго былога сябра пакойнага K.Л. Але хачу сказаць: думаю тое, што і раблю. Хаця і займаюся пытаннем гігіены, не магу сказаць, што брыджуся людзьмі, а ўжо з канём, ці каровай буду піць з аднаго вядра. Але брыджуся іхнімі і сваімі адкідамі. А вы не? Вы думаеце, што мы рознімся ў справах гігіены? Вы таксама з агідай успрынялі б, калі б вам хтосьці падаваў руку, высмаркаўшы ў яе на вашых вачах свой нос. А гэта ж здараецца часта. Падыходзіце да чала-века, каб з ім прывітацца, а той быццам паводле нейкага рытуалу, смаркаецца ў правую руку, выцірае яе аб нагавіцы і падае вам. Падасце яму сваю? Пэўна, што падасце. Але адначасова падумаеце, дзе б гэта яе хутчэй абмыць.

Многіх чытачоў здзівіла і тое, што я зараз скажу. А я скажу, што парадачны чалавек не павінен абмяжоўвацца туалетнай паперай, павінен і падмывацца. І толькі пасля ўсяго гэтага вымыць рукі.

Няхай смяецца хто хоча, а я люблю чысціню і ўсё вам прабачу, толькі не брудныя рукі. Бо я вам ніколі не нарэжу хлеба бруднымі рукамі.

Быў я на вяселлі. Людзі прыехалі з вянца і разбегліся, дзе хто мог, за сваёй патрэбай. А я назіраў: ці хаця б адна жанчына або мужчына падыдзе потым да крана. Ніхто гэтага не зрабіў, усе хутчэй палезлі за сталы.

Раніцай я нікога не правяраў, мыўся ён ці не. Але гэта і так вылезла. Іван убачыў, што я іду з ручнікамі ў ванную, і пажартаваў: "Ого, Васька мусыт за штось трымаўся, бо пушоў мытыся".

— А ў цябе чыстыя рукі? — пытаю.

Іван падняў далоні, пакруціў імі і адказаў:

— А што, я гамно-мысыў? І ўрэшце пытанне: Што гэта такое тая гігіена? Якія павінны быць нашы адносіны да яе? Мусіць, яна надта ж важная, калі аб ёй кніжкі пішуць.

1985 г.

ВОСЬ І ВЫХАД

Калі я быў малым губатым Цвелькам, па нашай ваколіцы ездзіў бедны Шайка-анучнік з Орлі. Гэты Шайка і гаварыў: "Дай Божа мне той розум, што ў мужыка на канцы". Прыклады цвёрда сведчаць за Шайкам. Ужо вялікі байбак, але дурны, павёз я прадаваць на рынак жыта, каб купіць абутак. Жыта я прадаў, але пакуль знайшоў таго, хто прадае чаравікі, убачыў натоўп людзей. "Што там такое"? — падумаў я і пачаў прапіхацца. Бачу, столік а за ім нейкі прахадзімец усё раскідае тры карты і аж просіцца, каб яго абыграць. Ну, ці ж цяжка адгадаць, дзе чырвоная, калі ён яе паказвае? Бачу, адзін хлопец, загарнуў горбу грошай. Давай, думаю, і я нажывуся. Пачаў я адкрываць карты. А стаўка была высокая. Мо тры разы адкрыў і па маіх грошах.

Вестка дакацілася да маёй вёскі. Усе рагаталі.

Учора ў тэлебачанні даведаўся я, што ў краіны 30 мільярдаў долараў даўгу, і што ад яго будзем у год плаціць З млд. працэнтаў. Пасівеў яшчэ больш і падумаў: "Хана"!

Сёння сустракаю Віктара, чалавека, бы Шайка, з галавою, і бядую: што будзе з краінай? А той кажа:

— Каб дзяржава не была бездапаможнай, як ты, то ўжо б забылася, як выглядаюць даўгі!

— Што ты скажаш? — азваўся я з уцехай.

— А пэўна!

— Як гэта, Віктар, як?

— А вось як. У краіне 30 мільёнаў дарослых людзей. А 30 мільярдаў падзяліць на 30 мільёнаў — гэта толькі коскай адцяць сем нулёў і выйдзе, што кожны з нас вінаваты 1000 (усяго толькі адну тысячу) долараў. Гэта ж дробязь. Такія грошы ў нас ёсць, толькі ніхто не дасць дарма свайго маёнтку.

— Добра, але што тут павінна зрабіць дзяржава?

— Ты ў мадзяраў быў? — ні прышыў, ні прылатаў пытае Віктар. — Не. — Шкада, бо хто ў іх быў, той ведае, што там можна зарабіць шмат долараў. А калі так, то дзяржава павінна кожнага з нас паслаць у Венгрыю пяць разоў у год і каб кожны з нас пры вяртанні абавязаўся прадаць дзяржаве дзвесце долараў.

Вось і развязка пытання.

Узнагароду падзяліце на дваіх па роўных частках, бо каб не я, то Віктар сваёй думкі не выказаў бы, бо пісаць не ўмее.

1985 г.

ВЫЙГРАЛА

Калі муж з жонкай хоча добра жыць, то ён не павінен ашукваць. Гэты парадокс з'яўляецца шчытом, які бароніць бездапаможнага мужчыну перад не заўсёды лагічнай логікай жанчыны. Ашуканства дае яму магчымасць суіснавання з самаўпэўненай упартай, "беспамысловай" жанчынай, якая "ведае", што яна ўсё лепш зробіць, лепш аформіць кожную справу і нават лепш зварыць ежу. Гэта такая самая праўда, як тое, што вош кашляе. Ёй і ў голаў ніколі не прыйдзе, што можа стацца ахвярай мужчынскага розуму: Яна аж просіцца, каб мужчына стаў ашуканцам. І ён такім становіцца, хоць не па сваёй волі.

Вось, па-суседску шлюбная пара, якой ужо далёка за пяцьдзесят. А пажаніліся яны зусім маладымі: ён не ўмеў кашулі мыць, а яна — яешню спячы. Але пакупкі для харчавання ён рабіў, бо яго мілая саромілася ўзяць у рукі кошык, або ісці з сеткай па пасёлку, каб, барані Божа, яшчэ хтосьці ўбачыў, што яе муж у краму паслаў? Ён, у сваю чаргу, любіў і любіць хадзіць у спажывецкія крамы, ды і хоча быць ва ўсім жонцы прыдатны, бо яе любіць.

Аднойчы здарылася, што ў спажывецкай краме не было тлустага малака. Ну, то ён купіў худое. Жонка давай яго лаяць. Што ён корміць яе "нейкай адцэджанай вадой".