Лабух

Я прыняў тваю волю, Лі-Лі, бо сам лічыў сябе вольным, Ніну і Марту ніколі не раўнаваў, не такая ў мяне прафесія. Пасля любога канцэрта ў любым горадзе столькі ўсяго ў ложак набівалася... дзе ўжо там было раўнаваць? Але нейкая іншая ў табе воля, Лі-Лі, нейкая іншая...

У Каміле таксама воля, ды гэта воля дзяўчынкі, якой волю дазволілі, а забарані — і волі няма. У табе ж нічога не забароніш, дык што мне з табой рабіць?.. Калі ўсім сваім жыццём я звык да таго, што нешта забараняецца, павінна забараняцца.

З табой я адчуў, як аварыйным мастом абрушваецца час... Некуды з маста трэба бегчы — і да былога берага бліжэй, чым да берага новага.

Ведаеш, як мы жывём?.. Не я з табой, а мы з Росцікам, Крабічам, Пойменавым, з нашымі вакальна-інструментальнымі ансамблямі і касмічнымі ракетамі... Мы жывём спінамі ўперад.

Уяві скрыпача на сцэне спінай да залы. “Ну, хай сабе, — падумае нехта ў зале. — Бзік, выбрык, эпатаж...” Толькі гэта яшчэ не ўвесь бзік, скрыпач стаіць і стаіць, граць не збіраецца. Ён кладзе на плячо скрыпку, уздымае смык, рука ягоная над скрыпкай завісае — і ён глядзіць і глядзіць на заднік, у пыльныя кулісы... Колькі такое можа доўжыцца?

Былы бераг трымае нас, бы ўрослых, над ім не ўзляцець, ад яго не адплыць, бо ён не час, а стан. Бераг новы аддаляецца, прастора між берагамі ўсё шырэй і шырэй — вось цябе і не відаць ужо на тым беразе, Лі-Лі...

Я страчваю цябе ў кожным імгненні, у якім не абдымаю, не цалую, у якім не з табой, не ў табе... Колькі можа доўжыцца такое?..

Я страчваю цябе нават у абдымках. Ты мая, пакуль б’ешся пада мной, струменішся і ласцішся, аддаючы мне, каб валодаў, сваю волю, а як толькі ўзлятаеш, уздрыгваючы ў асалодзе і выдыхаючы гукі палёту, ты ўзлятаеш не маёй і не маёй вяртаешся. Ведаючы гэта, цалуеш і кажаш: “Я твая...”

“Душа брата ёсць брат”, — працытаваў Максім Аракадзьевіч некага з кітайскіх філосафаў, калі ўгаворваў памяняць цябе на Зою. Я запомніў.

Каханая — душа каханай. Твая душа на волі, Лі-Лі, і не мне настаўляць на яе сіло.

У трэцяй частцы канцэрта Брамса я найчасцей памыляюся і фальшыўлю, што нелагічна, бо ўжо нібыта разыграўся... Нелагічна пасля двух частак сямейнага жыцця памыляцца і фальшывіць у трэцяй — з табой, Лі-Лі.

Адзіны чалавек ва ўсім свеце, які сыграў канцэрт Брамса так, як ён напісаны, узвышаючыся над адзінотай, Ёўдзі Мянухін. Не мне, лабуху, з гэтым амерыканцам з Адэсы цягацца... Дый скрыпка ў мяне звычайная, фабрычна-масавая, якой не шкада.

Коратка размахнуўшыся, я ўдарыў скрыпкай аб дзвярны вушак. Гваздануў з асалодай, як гвазданула б сваю сямейную рэліквію Ніна, калі б мела на тое характар. Дэкі, падгрыфнік, душка, абячайкі пырснулі трэскамі і паляцелі ў прыхожую, у сабачы брэх... Дартаньян уварваўся ў кватэру, рынуўся з прыхожай у пакой і загрыз бы мяне па старой памяці, каб не застаўся ў руцэ маёй грыф. Грызлівы батон на крывых лапах фыркнуў на палку, брахануў яшчэ раз-другі для самасцвярджэння і паходкай Чарлі Чапліна пасунуўся задам да дзвярэй...

У дзвярах стаяла Зоя Паўлаўна і глядзела на мяне перапалохана.

— Выбачайце, Раман Канстанцінавіч, я не чакала... Вас выпусцілі?..

— Адкуль?

— З турмы...

— Я быў у турме?

— Лі-Лі сказала, што ў турме... Праўда, яна неяк дзіўна сказала, нібы вы ўсё жыццё ў турме... Ключ мне дала, каб рэчы забраць... А вы дома...

— Мы зноў на вы?

— З нечаканкі... Што адбываецца, Раман?..

— Тое самае я ў цябе магу спытаць. Што адбываецца, Зоя?

— Не ведаю...

— І я не ведаю. Але давай пацалуемся.

— Як?..

— Як хочаш... Як тым разам не пацалаваліся... Ты ж хацела?..

— Хацела...

— А зараз?

— Мне распранацца?..

— Калі не хочаш, можаш не распранацца.

— Хачу... А як, не распранаючыся?..

— Так, як ёсць...

— Як?..

Зоя, уся чырвона-бліскучая, у доўгай чырвона-бліскучай сукенцы і чырвоных басаножках на шпільках, з чырвона-бліскучай сумачкай цераз плячо стаяла, прысланіўшыся спінай да карычневага дэрмаціну ўваходных дзвярэй. Яна адштурхнулася ад іх і зноў прысланілася, адштурхнулася і прысланілася... Сутаргава расшпільваючы дзягу, я рушыў да яе — і скрыпічны друз патрэскваў пад маімі нагамі...

Няхай сабе ўсё трашчыць, рушыцца, развальваецца, распадаецца, нічога такога, пра што можна было б пашкадаваць, у жыцці і няма, нічога істотнага, апроч руху да жанчыны, гэтага ні ў чым і ніколі не звыклага, кожны раз нязнанага шляху, якім вядзе цябе страсць, маланкай запаленае жаданне...

Як толькі Зоя ўвайшла — яшчэ раструшчаная скрыпка ляцела ёй насустрач — у сваёй чырвона-бліскучай сукенцы, якая абцякала яе па ўсіх акругласцях і звівах, я ўспомніў, усё маё ўва мне ўспомніла: яна мая! — і я зажадаў яе так, што ў скронях зазвінела. Але не гэтак зазвінела, як ад страху, а нібы лопнулі струны на скрыпцы... Зоя стаяла нерухома і толькі перабірала паціху пальцамі, падбіраючы прыпол сукенкі, які падымаўся павольна, як заслона ў тэатры, адкрываючы дэкарацыі, гатовыя напоўніцца дзеяй. Калі заслона паднялася да лона, я, не здольны ўжо трываць, рвануў на Зоі тоненькія трусікі і, падхапіўшы яе пад калені, ускінуў і надзеў, насадзіў на сябе, як скрыпку з рузмаху ўдарыў — балюча, груба, гвалтоўна. “А-а!” — закрычала Зоя, упіраючыся шпількамі ў дзверы і раздзіраючы дэрмацін, намагаючыся ўзпаўзці ўверх і вызваліцца, скінуцца з мяне; яна не асалодай, не страсцю, а болем закрычыла: “А-а!” — і я зыхлынуўся спраўджаным жаданнем у гэтым крыку і ў гэтым болі, у самай іх глыбіні, дзе вырываўся з самога сябе ім насустрач, і вырваўся, прыціснуўшы Зою да дзвярэй і не зрабіўшы болей ніводнага руху, замерла выплеснуўся ў яе ўвесь і адразу, імгненна; так пырснуў я некалі імгненным струменьчыкам на губы незабыўнай феі Таццяны Савельеўны...

А Дартаньян тым часам вурчаў і тузаў мяне за спушчаныя штаны.

— Гэта ўсё?.. — спытала Зоя, папраўляючы сумачку на плячы. Яна нават сумачку з пляча не скінула.

— Не... — ледзь прадыхнуў я, сам ашаломлены тым, што ўсё адбылося так хутка. — Пачакай...

— Я больш як дваццаць год чакаю...

— Пачакай яшчэ хвілін дваццаць...

— Ты думаеш, што атрымаецца?..

— Я нічога не думаю, тут не трэба думаць... Твая праблема ў тым, што думаеш... Пра што ты зараз думала?

— Пра тое, што я прастытутка...

— І як табе быць прастытуткай?

— Ніяк... Як і не быць прыстытуткай...

Сумачку на плячы Зоя паправіла, а сукенку, задраную да грудзей, не папраўляла — пупок у яе быў гэткі самы, як у Лі-Лі, нібы адзін і той жа акушэр адразаў пупавіну...

— Здымі сукенку, — сказаў я, выблытваючыся з пашкуматаных Дартаньянам штаноў.

Яна зняла сумачку, сцягнула праз галаву сукенку, а сумачку зноў прыладзіла на плячо.

— Што ў цябе там?

— Нічога... Я проста думаю, што так павінна выглядаць прастытутка... Голая, на шпільках і з сумачкай на плячы...

Я абняў яе за талію, такую, як у скрыпкі, правёў у пакой да ложка, нагнуў — яна накінула раменьчык сумачкі на шыю і ўпёрлася ў рог ложка рукамі. У параўнанні з “прафесаршай”, гарой мяса, зямной пачварай, Зоя выглядала госцяй нябеснай — плаўна-гнуткая, матава-белая ў чырвоных басаножках на шпільках, з чырвонай сумачкай...

— Расстаў ногі і прагніся... Стой так...

Я вярнуўся ў прыхожую, дзе Дартаньян скасавурыўся на майго раманчыка, і знайшоў дзве вяроўкі, на адной з якіх спрабаваў павесіцца Максім Аркадзьевіч, а другую, новую, прапанаваў мне... Я абяцаў Максіму Аркадзьевічу паказаць фокус з вяроўкамі.