Паляўнічы

Гэта прыгнятала Роя. У лёсе Зела ён убачыў лёс усіх звераловаў, пазбаўленых права на паляванне. Ён прапанаваў французу выпіць яшчэ, і сам таксама глынуў.

— А мо інспектар яшчэ верне табе твой участак? — сказаў яму Рой.

— Забярэ яго ў Брэка Гарта і аддасць мне? Напэўна ж не!

— А чаму ты не пойдзеш на поўнач, на новыя тэрыторыі? Тут нам усё адно няма чаго рабіць, ты ж гата ведаеш. Чаму ты не дасі дзёру на поўнач, Зел?

— А жонку і дзяцей кінуць тут?

— Пражывуць, пакуль ты там увойдзеш у сілу.

Зел пакруціў галавой, і Рой зразумеў, што ўсё гэта ён шмат разоў перадумаў і адкінуў усе варыянты як безнадзейныя, яшчэ нічога не зрабіўшы.

— Інспектар пахаваў мяне тут, — сказаў Сен-Клэр, — і ён нацкуе на мяне ўсіх інспектараў на поўнач ад Муск-о-гі. Але ўсё роўна ён не выжыве мяне з Сент-Элена. Я пайду ў лес і ўсё адно буду займацца паляваннем, хоча гэтага інспектар ці не, а калі сустрэнемся — тым горш для яго.

Траперы звычайна адпускалі ў адрас інспектара сама страшныя пагрозы, і слухачы прывыклі не прымаць іх усур'ёз альбо прымалі з вялікай скідкай. Але ў двух выпадках Рой быў схільны верыць у сур'ёзнасць пагрозы: з боку Сен-Клэра — з-за яго азлобленасці і Мэрэя — з-за яго абыякавасці: той не выяўляў да інспектара ні павагі ні нянавісці, але, сустрэўшыся твар у твар, ведаў бы, што зыход адзін — забіць альбо быць забітым. Да гэтага часу Рой заўсёды лічыў, што Мэрэй для інспектара больш небяспечны, але злосць Зела была такой лютай, што гэта пачынала турбаваць Роя, і ён зноў прапанаваў выпіць.

— Я на возеры буду адразу ж за табой, — сказаў яму Зел. — Вось закончу гэтую расчыстку і тады мне хопіць на правіянт.

— Хіба Джэк Бэртан плаціць табе за гэтую расчыстку?

— А як жа.

— Дык, значыць, Джэк пасаромеўся прызнацца ў сваёй велікадушнасці!

Рой засмяяўся.

— Згодна з маімі разлікамі, я буду там у сярэдзіне лістапада, — сказаў Зел.

— Гарачы будзе сезон, — сказаў Рой. — Відаць, паўгорада збіраецца ў лес, у тым ліку і сам інспектар. Занадта людна будзе там, Зел, занадта людна. — Рой так і не вырашыў, што яму падабаецца больш: кантакты з людзьмі, калі іх многа збіралася ў лесе, ці дзіўная адзінота падчас палявання, далёка ад людзей. Зараз, падагрэты гарэлкай, ён быў за кампанію. — Вядома, — сказаў ён Зелу. — Прыходзь у любы час. Карыстайся любой з маіх хацін — і пайшоў ён к чорту, інспектар. А што чуваць пра Мэрэя? Дзе ён? Я не бачыў яго ад вясны.

Сен-Клэр пільна зірнуў на Роя, а затым сцішыў свой слабы голас так, што яго было ледзь чутна.

— Рой, — сказаў ён. — Мэрэй гэтай восенню не вяртаўся. Ён пайшоў у заказнік Срэбных Даляраў, каб выбраць і зладзіць там зімоўку.

— У пушны заказнік?

— Так, у заказнік. Аднойчы яго ўжо злавілі там, але другі раз не зловяць. Заказнік мае тысячу квадратных міль, і ён ведае там азёры, і рэкі, і балоты, пра якія самі абходчыкі нічога не ведаюць. Ён і зараз там, вядзе разведку звяроў. А за дваццаць гадоў звяроў, відаць, развялося там безліч, аж кішаць. Асабліва баброў, Рой. Там, відаць, гэтага бабра так многа, што скурак і на трактары не вывезеш. Вось мы па яго і рушым. Хочаш разам з намі? У снежні.

Двойчы, калі выпадала дрэннае паляванне, Рой ставіў пасткі ў заказніку Болд-Рывер, які з захаду блізка падыходзіў да Муск-о-гі. Тады яго не мучыла сумленне, але пазней, калі разважыў, ён двойчы вырашаў ніколі больш гэтага не рабіць: з-за некалькіх скурак не варта трапляць у турму і губляць права на паляванне. І зараз, калі б ён не выпіў столькі гэтай атруты, ён адразу ж адмовіў бы Зелу, сказаў бы рашучае «не». Але зараз у ім загаварыла гарэлка.

— О, гэта было б добра! — усклікнуў ён. — Браць баброў у заказніку! Вось разышоўся б наш інспектар! — ён засмяяўся.

— Што ж тут складанага, Рой, асабліва калі нас будзе трое.

— А я вам навошта? — рэзка спытаўся Рой.

Зел ведаў, што Роя не падманеш.

— Паслухай, Рой, — сказаў ён. — Ты лепшы звералоў у цэлым Муск-о-гі. Ты адзін можаш налавіць баброў больш, чым палова трапераў усёй тэрыторыі, было б толькі што лавіць. А ў заказніку — там баброў колькі хочаш. Там на балоце гэтулькі хатак, што бабрам есці няма чаго. Што яшчэ табе патрэбна? І ўся гэтая пушніна ў адным месцы: не трэба рабіць дзесяткі міль дзеля праверкі пастак, вышукваць сляды. Увесь бабёр жыве ў адным месцы, толькі і чакае добрага звералова. Цябе, Рой. Гэта ж зусім проста, праўда. За адзін раз ты з намі наловіш гэтулькі, што хопіць, каб сабрацца на поўнач і яшчэ застанецца. Бабёр заўсёды ў добрай цане, ты ж гэта ведаеш. Справа выгадная.

— Ці не занадта, Зел?

— Вось пачакай, паразмаўляеш з Мэрэем, пагаворыш з ім. Утрох мы дамовімся. Ну як?

Перспектыва была зваблівая, і Рой задумаўся, перш чым адказаць.

— Дык пойдзеш?

Рой уздыхнуў. У ім абудзіліся рэшткі перасцярогі.

— Не. Арудуйце вы ўдвух з Мэрэем. Вы свабодныя валацугі, Зел. А я цягавіты трапер.

— Не доўга і табе засталося. Звяроў жа няма.

Яны дапілі гарэлку, і гэта зрабіла іх шчырымі сябрамі і неразлучнымі кампаньёнамі. Сен-Клэр склаў інструмент у дупло, апрануў куртку, і яны рушылі ў адзіны бар Сент-Элена. Гэта быў, двухпавярховы будынак з дошак, ён меў шэсць пакояў; некалі тут знаходзілася багатая крама. Там, дзе раней быў мясны прылавак, зараз абсталявана стойка, а на паліцах замест розных тавараў — шклянкі і бутэлькі з рознымі напіткамі. Рой і Зел Сен-Клэр заваліліся ў бар нібыта два знясіленыя мулы, якія вось-вось упадуць насамі на зямлю ад непасільнай ношы.

— Клем, — гукнуў Рой бармену-янкі, — я сабраўся ў пекла, дык дай мне якога-небудзь мядзведжага пойла, каб хутчэй дабрацца туды. Дай мне гэтага Блэк-энд-Блю. Даставай бутэльку.

Рой яшчэ памятаў, як наліў сабе, Зелу; памятаў, што Клем наліў па шклянцы сабе і Джэку Прату, адзінаму сент-эленскаму блазну. А пасля ўсё перамяшалася, паплыло — і ён не ведаў, што адчуваў і, асабліва, што рабіў. Цьмяна помніў усё новыя порцыі выпіўкі, тое, як падаў і падымаўся зноў, і як яго нехта біў; хлапчукі, якія дражнілі яго на вуліцы: «Ты п'яны, Рой, ты буяніш, Рой». Але ён ужо не помніў, як пераконваў іх: «Ну што вы, хлопцы. Хіба ж я п'яны?» — і як шпурляў у іх камянямі, калі яны не супакойваліся.

А пасля хлапчукоў у памяці быў правал да таго самага моманту, калі ён прачнуўся ў густой цемры, увесь хворы і збіты. Галава ажно трашчала, яму было блага. Ён ляжаў нерухома, імкнучыся разабрацца, дзе ён. Гэта яму доўга не ўдавалася, ён крыху паварушыўся і раптам адразу зразумеў:

— Джыні, — сказаў ён ціха.

Тая, што ляжала побач, не зварухнулася. Рой таксама не варушыўся і доўга прыслухоўваўся, як яна дыхае ў глыбокім сне. Пасля ён асцярожна злез з ложка і ледзьве выстаяў, бо так моцна пахіснуўся. Ён ведаў, дзе мусіў быць яго касцюм, але доўга не знаходзіў яго. Седзячы на падлозе, ён нацягнуў шкарпэткі і боты і тут заўважыў, што акно крышку пасвятлела.

Апрануўшыся, ён прашаптаў яшчэ раз: «Джыні!» Яна не адказала, і ён падышоў да яе. Рой не мог чакаць больш і як мага хутчэй выбраўся з пакоя. На кухні ён цяжка ўздыхнуў і пачаў шукаць сваю брызентавую куртку і пакет. Яны ляжалі ля акна на куфры. Апрануўшы куртку, ён пачаў шукаць шапку і знайшоў яе ў кішэні разам з чатырма кавалкамі мыла «Люкс». У пакеце былі два слоікі — падарунак місіс Бэртан і два іншыя, яшчэ цёплыя, пакладзеныя туды Джын Эндрус. Ён не глядзеў, што яна яшчэ паклала туды, але яму давялося запаліць лямпу, каб напісаць запіску з просьбай перадаць трыста даляраў Джэку Бэртану.

Яму зноў стала так блага, што ён сеў на куфар і схапіўся за галаву. Яго апаноўваў сорам, і ён імкнуўся хутчэй выйсці з гэтага здранцвення, каб пайсці не сустрэўшыся з Джыні. Уласна, ён ведаў, што хацеў сысці не толькі ад Джыні, але і ад сябе. Найбольш страшныя і ганебныя для яго былі гадзіны п'янага забыцця. Раней Джыні Эндрус расказвала яму, якія гадасці вытвараў ён у п'яным выглядзе, непаўторную брыдоту. Гэта заўсёды гняло яго, ён заўсёды баяўся зрабіць паскудства, нават проста звычайную няветлівасць. З часам яна перастала сароміць яго, зразумеўшы, што яму самому невыносна сорамна. Наадварот, яна старалася суцешыць яго, нагадваючы, якім ён можа быць добрым і бяскрыўдным. Але Рой не ведаў, у што верыць, і чым больш яна падбадзёрвала яго, тым больш ён сумняваўся. Пакаянне было непазбежна, і ён хацеў пакінуць яе вось так, сярод ночы, — каб толькі не сутыкнуцца днём вочы ў вочы з ёй і з самім сабой.