Клавуня, гэта я, твой Вася
Шрифт:
Гэта быў чалавек абмежаваны. Такі толькі і глядзіць, каб у свой тлусты трыбух, бы ў бочку, наліць малака.
О, я дык ажаніўся! Узяў кабетку з гандлёвай галавой. Яна брат ты мой, што не ступіць, то грошы.
Аднойчы прыперла дамоў зазяпаўшыся, нібы сто сабак яе гнала. І адразу на ложак. Перапужаўся я, хутчэй на кухню па ваду. Прыношу, а жонка ляжыць бы каралева, ды спаглядае на мяне, бы на Івана Дурачка. Я аж скурчыўся ад яе пагардлівага позірку.
Каб дагадзіць маёй галубцы, я пачаў на цыпачках увівацца па хаце: ганіў работу. А галубка дастойна, бы сіямская кошка, пазяхнула і працадзіла праз зубы:
—
— Толькі не чучала! — праз слёзы сказаў я. — Я ж табе ўсё раблю: замятаю, мыю, вару...
— А што ты хацеў, каб чучала рабіла? Пад ручку са мною хадзіць?
— Пад ручку — не пад ручку, але хадзіць разам можам, бо, як яно б не было, з'яўляюся тваім мужам.
— Ха, ха, ха! Людзі, ратуйце — муж! Засмяялася жонка з такім сарказмам, што мароз мяне прашыў і я крыкнуў:
— Змоўкні бо, бо...
Не ведаў, чым яе настрашыць. Ведаў, што жанчына шукае пры-чыны, каб выгнаць мяне з хаты. Так заўсёды рабіла, калі я пачынаў бараніцца. А якая муха яе сёння ўкусіла? Гэта ведаць я хацеў. Бо гэта давала магчымасць на дыялаг. Гавару:
— Вось Верка таксама прыгожая жанчына, але з мужам жыве прыстойна...
— Па-першае, — крыкнула жонка, — Верка з'яўляецца хатняй курачкай, за ёю мужчыны не аглядаюцца. Па-другое, у яе мужчына, а не баран. Па-трэцяе, калі яна такая прыгожая, то ідзі да яе, мо прыме!
— Навошта мне ісці да яе, калі ў мяне свая хата, а ў ёй свая жонка...
— Хата не твая, я яе выкупіла. І жонка не твая! Такіх, як ты, я нагою з ложка скідала!
— Скідала, скідала, а чаму за мяне барана, выйшла?
— От, бо конь пасля аўса салому есць. А па-другое, зрабіла на злосць аднаму...
І з сумам заспявала:
Куда бежишь, тропинка милая,
Куда зовешь, куда ведешь?
Кого ждала, кого любила я,
Уж не догонишь, не вернешь.
А мне, бы ў морду хляснула. Што рабіць? Як абласкаць? Здзіўлю яе:
— Ведаеш, дарагая, я сёння сто дзевяноста мінут стаяў у чарзе. Але затое дастаў чатырыста грамаў каўбасы.
— А чаму не купіў на ўсю картачку?
— Больш не было.
— А перад табой людзі бралі?
— Бралі.
— Ну так, усім было, толькі яму не хапіла. Ведаеш, як гэта называецца? Пашлі дурнога а за ім другога.
— Чорт цябе ведае, чаго ты сёння ўскіпела?
— Сам асудзі. Ты стаяў пяць гадзін (зласліва дабавіла) і купіў кавалачак каўбасы, а я выбегла на паўгадзінкі і ў мяне тры пярсцёнкі. І ўсё высокай пробы!
І пачала ад пачатку: як яна мяне корміць і апранае. А я маўчу і думаю; "Ты, ведзьма, каб гэта тваё золата пераўтварылася ў жалеза". Урэшце, каб прыдабрыцца пытаю:
— А колькі ж ты, даражэнькая, за іх заплаціла?
— Колькі? Колькі хацела!
— А ўсё-такі?
— Дванаццаць тысяч. А за адзін пярсцёнак вазьму пятнаццаць, дурню!..
Назаўтра прыходжу дамоў, бачу, жонка з падпухлымі вачыма.
— Што здарылася?
— Гэта ўсё праз цябе!
— Што здарылася?
— Купіла золата, бо хацела абнавіць кватэру. А выявілася, купіла звычайны метал.
— Як гэта звычайны, хто сказаў?
— Ювелір.
Цяпер я не ведаю, хто сапраўды вінаваты. Бо навошта
мне было праклінаць жонку, калі яна пагандлявала.1981 г.
АНАЛОГІЯ
Прабачце мне, грэшнаму, за чужыя словы. Я іх не ведаю, як і многія з вас, але ж "аналогія", і "дэрматалогія", "псіхологія", "лапата-логія" ды іншыя логіі і бязлогіі страшэнна ўзвышаюць ранг пішучага. Ну, дык чаму і я не магу заваяваць у людзей пашану вучонага?
Магу — не магу, але хачу. Вось таму і пішу аналогію.
Гэта было даўно, яшчэ да ІІ сусветнай вайны. Малы хлопчык пільнаваў яшчэ меншых дзяцей. Аднойчы гэтыя дзеці, змораныя летняй спёкай і плачам (з голаду), падвечар заснулі. Заснуў і апякун каля іх. Сон яго быў баязлівы ("каб не злавілі"). Калі ён сарваўся са сну, бачыць, сонца ўзыходзіць. Валасы на галаве дыба сталі: што бацькі нанач не вярнуліся з поля (мо іх дзе ваўкі з'елі?), што свінням не даў, што цялятка галоднае. Божа, што рабіць?! Заплакаў хлопчык са злосці на сябе. Дзеці няхай спяць, а я насамперш курэй з сяней выганю, падумаў, нарву зеля цялятку, разраблю свінням баўтухі.
Выганяе з сеняў квактуху, а тая слухацца не хоча, галубіць пад крыламі сваіх жоўценькіх дзетак. Тады ён яе за крылы і за парог. А тая назад у сені прэцца. Хлопца такая злосць узяла, што гатоў забіць упартую квактуху.
У гэты час на панадворак укаціўся воз, якім Карузелік прывёз з поля бацькоў. Хлопчык уцешыўся, убачыўшы свайго любімца Карузеліка. Але ніяк не мог зразумець, чаму бацькі ў полі начавалі.
Убачыўшы вазню сына з курыцай, бацька крыкнуў:
— Нашто курку выганяеш з сыены, то ж вэчур?
— Я іе нэ выганяю, оно заганяю, мігом схлусіў вісус, бо здагадаўся, што заснуў. Дастаўшы аблупцоўку, як кожны дзень, упэўніўся, што не памыляецца. І ўсё стала нармальна.
1968 год. Беласток. Былы хлапчук стаў мужчынам і атрымаў тэлеграму: "Сустракай прыедзем 15 чэрвеня раніцай. Іван"
У вызначаны дзень былы хлапчук (цяпер мужчына) паехаў на станцыю сустракаць гасцей. Выйшлі яны (муж з жонкай) з цягніка "падкошаныя" і замест гарачага прывітання горача мацюкаюць цягнік: сабатаж, спазніўся на цэлыя суткі!
— Не, Ваня, сёння цягнік прыехаў згодна з раскладам.
— Ну, што ты, дурня з мяне строіш. Цягнік спазніўся. І куды больш, чым на суткі!
— Што з табою, Ваня? (А ён, Ваня з жонкай пад "мухай").
— Як гэта што? Меў прыехаць учора раніцай, а прыехаў сёння вечарам!
Чалавек бачыць, цяжка будзе з госцьмі дамовіцца прапануе:
— Сядайце ў машыну, паедзем дадому, а то я спазнюся на работу.
— А ты што, сёння працуеш на другую змену?
— Не на першую.
— Дык як у вас працуюць? Ідзеш да працы нанач, а гаворыш, што на першую змену.
— Пабудзеш — пабачыш.
Завёз гасцей дадому, даў па чарцы спірту і паехаў да працы. Вечарам вярнулася з працы мая жонка (бо гэта было ў мяне), вярнуўся і я, а госці зразумець не могуць: вечарам прыехалі і цяпер зноў вечар?! Мы з жонкай хахочам, а яны пакрыўдзіліся.
Чэрвень, 1981 г. Чэхаславакія, Нашы будуюць электрастанцыю. Гадзіна 2000. Праз будаўнічую плошчу ідзе чалавек у касцы, які павінен сцерагчы галоўны ўезд. Глядзіць на свой гадзіннік і звяртаецца да мяне:
— Пане, колькі гадзін, бо хіба мой гадзіннік стаіць?