Отколотое зеркало / Китек к?зге

– И? авыр х?лд?н д? чыгу юлы, ??р начарны?, таба белс??, у?ай ягы була, дил?рме ?ле. Мин, м?с?л?н, машина бел?н сезне, ?зем шикелле ?к б?лаг? тарыган кешене, ?ен? илтеп куя алам, – дип, ?авап к?теп тормыйча, иелеп, кызны? спорт чантасын кулына алды. Кызны? а?а ияр?д?н башка чарасы юк иде. ?мма р?хм?т бел?н чикл?н?се урынга кыз ачыкламыш сорау бирде:

– Сез ??рн?рс?г?, аеруча кыен х?лл?рг? философларча, гомумир?к б?я бир?сезме, ??р тиск?ред?н у?ай якны эзлисезме?

– Белгечлеге? шул булгач, кая барасы? инде. ?зе?н?н качып котылып булмый, дил?р. ??р каршылыкны? чишелеш ноктасын эзл?рг? туры кил?, – дип, егет, телен? салына-салына, машинасыны? ишекл?рен ачты. Читт?р?к к?теп басып торган кыз тарафына борылып:

– Ш?т, безг? танышырга да вакыт ?итк?ндер. Мин Марат абый булам. Мулла кушканы Морад булса да, ?и?еллек ?чен французчалаштырыбрак ?йт?м. Киемн?регезг?, сумкаларыгызга караганда сезне? исемегез… Х?зер ?йт?м. Регина, Эльмира, Эльвира, Карина, Альбина й? Алина кебегр?ктер дип фаразлыйм.

– Мен? ялгыштыгыз, Марат-Морад ипт?ш. Л?йл? булам мин, – диде кыз, машинага якынрак кил?-килешк?.

– Д?рт к?пч?кле атым искитм?ле булмаса да, ху?асын ты?лый, кир?к ?ирг? алып бара, – дип, Морад, алгы ишекне ачып, кызны утырырга чакырды.

– Мин арткы утыргычка утырып й?рерг? яратам. М?мкин булса…

– Тел?гегез. Р?хим итегез. Кунак тел?ге – ху?а ?чен закун, – ди-ди, Морад ?з ягыны? арткы ишеген ачты.

– Мин сезне? кунак статусын алдыммыни инде? Алып кайткан ?чен т?ли д? алам, – диде кыз, ни с?йл?г?нен ?зе д? б?ял?п ?иткермич?.

– Акчагыз артык булса бирерсез. Аспирант кешег? анысы да ярап куяр, – дип к?л?-к?л?, кыз артыннан ишекне япты.

«Машиналарны к?рг?л?г?н кыз булырга охшый, ?ле ген? танышкан кеше бел?н ян?ш? утырып барырга тел?м?ве д? н?рс?недер а?лата торгандыр», – дип уйлап куйды Морад. Атаклы якташыбыз академик-химик Арбузов бервакытта да й?рт?чесе янына утырмаган. Сорасалар, элеккеге дворян баласы, «барин кучер бел?н ян?ш? утырып й?ри алмый» дип ?авап бир? торган булган.

Машина олы юлга чыккач, Морад арттагы юлны к?з?теп бару ?чен ?ск? элеп куелган к?згед?н Л?йл?не? чагылышына к?з т?шереп алды. Артык н?фис, г?з?л дип к?т?релеп б?релерлек булмаса да, кыз с?йкемле й?зле, нечк? билле, ?ыйнак г??д?ле иде. Бит тиресене? кыймм?тле биз?н?л?рг? к?некк?нлеген, юлга ?айлаштырып киелг?н ?с киемн?рене? д?, базар тауарлары булмыйча, кыймм?тле ик?нлекл?рен чамалавы авыр т?гел. З??г?р к?зл?рене? кырыйларына к?гел?ем буяу т?шерелг?н. К?р?се?, егетен? матуррак к?ренерг? тырышып, самолётта да биз?н? ?м?лен тапкан.

Эленеп торган к?згед?н Л?йл? д? аны к?з?теп бара ик?н. Кайсыдыр мизгелд? Морад бел?н кызны? карашлары очрашып алды. Егет з??г?р к?зл?рд?н чыгып бетм?г?н ихласи балалыкны, кемг?дер р?н?? тудырган а?аган биеп алуны к?реп ?лгерде. Й?рт?чене? озак итеп к?згег? кадалып бару м?мкинлеге чикле булса, кыз ис? гомеренд? беренче тапкыр к?рг?н ирг? озаклап тек?леп торуны т?рбиясезлек санады.

С?зне ян?д?н егет я?артырга тиеш иде.

– Тагын бер сорау бирим инде, гафу ит?рсез. Сез самолёттан т?шк?ч, егетегезг? шалтыратмадыгызмы? Б?лки, ?итди с?б?бе бардыр, ?йтик, чирл?п китк?ндер.

Сорау бирг?нн?н со? гына, Морад ?зен «сине? ни эше?, хакы? бар, барыбер т?гелмени» дип бит?рл?п алса да, ?йтк?н с?з очкан кош иде шул. Икенчед?н, ул Л?йл?не егетене? каршы алмавын эчт?н хуплавына, х?тта кан?гать булуына игътибар итте. Кыз ис? ??в?л кечкен?, озынчарак бите ?чен зуррак к?ренг?н, ымсындырып торган кызыл иренн?рен т?г?р?кл?п, турсайтып алды.

– Минем кемг?дер ялына торган гад?тем юк. Алдан с?йл?шенг?н иде. С?зенд? тормаган кешене яратмыйм мин.

Артында ниндидер к?ч, тер?к барын тоеп яши торган горур кыз ик?н бу диг?н н?ти?? ясау ф?лс?ф? белгечен? авыр булмады.

«Бер хатасы ?чен егетегез сезне? м?рх?м?тт?н м?хр?м буламыни инде?» диг?н соравына егет «х?зер у?га борылыгыз, аннан турыга, ?н? теге йортны узгач, ян?д?н у?га кит?рбез, килеп ?ит?р?к тагын ?йтермен» диг?н ?авапка гына лаек булды.

Шулай кемг?дер юк-бар тоелган, ? с?йл?ш?чел?р ?чен ?итди к?ренг?н сорау-??мл?л?р алышу вакытны кыскартты, машинаны? Л?йл?л?р ?е урнашкан Казан Рублёвкасы – атаклы Салмачыга килеп б?ялг?нен сизми д? калдылар. Икесен? д? артык тиз кайтып ?итк?нд?й тоелды. Кызый челт?рле биек тимер коймалы, яшерен т?йм? ача торган кара иркен капкалы, кызыл ?гез тиресен х?терл?тк?н кирпечт?н т?зелг?н ике каты к?ренеп торган затлы сарайда ?ти-?нисе бел?н яши ик?н. Морад, ни?аять, кызны? теге вакыттагы соравына да ?авап бир?не кир?к тапты. ?ч дист?сен тутыруга якынлашса да, буйдак ик?н ?ле ул, кандидатлык диссертациясен яклауга ?зерл?п й?рмеш, ди. Сабакташы ?з?к д??л?т архивыннан бер документны? к?черм?сен алып кайтырга тиеш булган ик?н. Бер??не каршы алмаганнар, икенчесенеке, кайтып, кемнедер б?хетле ит?не м??б?ри санамаган. Т?къдир, шул р?вешле, ике яшь й?р?кне аэропортны? к?т? залында очраштырырга булган.

Л?йл? ?зене? заманында ярты ел булса да Ленин бабай укыган белем йорты студенты булуы, бу к?нн?рд? чыгарылыш квалификациясе эшен якларга ?зерл?н?е, ? М?ск??г? ?тисене? с?ях?тл?р оештыру ширк?тене? йомышы бел?н баруы, диплом алгач, ?зене? д? шунда эшл?яч?ге турында б?ян итте. Кызык бу д?нья: ике-?ч с?гать элек кен? бер-берсене? яш?ве турында х?б?рдар булмаган кешел?р, сере табылып, кин?т ачылган сандык байлыгына тап булгандай, ашыга-ашыга ?зл?ре турында м?гъл?мат бел?н алышуны кичектергесез бер н?рс? дип таптылар. Л?йл? Морадка ачык, шатлана бел?ч?н, к?з?т?ч?н, юморны а?лый торган, хисч?н, ?мма артык ирк? кыз кебек тоелды. Л?йл?г? егет т?рт?г? утырган, тормышта кыйбласын тапкан, ?з-?зен ирония бел?н б?яли алучы ?итди кеше мисле к?ренде. Саубуллашканда, егетне? ?зен ифрат т?рбияле тотуы, ?рсезл?неп кочакларга ашыкмавы, ярымзыялылар кебек болагайланып кулын ?б?рг? алынмавы ??м гади ген? итеп ясаган т?къдиме д? ошады кызга.

– Ходай Т?гал? ?зе оештырган бу очрашуны, «кайгыларыбыз» ны уртаклашуны ирт?г? кичен бер?р кафеда ч?й яис? ка?в? эчеп билгел?п ?т?г? сез ничек карар идегез? Минем яктан шундый тыйнаксыз т?къдим ясалып, каршы алырга тиешле егетегез р?хс?т итс?…

Ул ирт?г? тирл?п-пешеп ч?ч?к к?т?реп килеп ?ит?р дип ?ст?м?кче иде д?, артыграк булыр дип, ?зен тыеп кала алды. Болай ук т?рттер? кир?к т? булмагандыр.

– Яшь булсам да, ?зем д?рес дип тапканча яш?рг? яратам. Минем ?чен берд?нбер авторитет – ?тием Сахип Габбасов. Аэропортка килм?г?н егет бел?н болай да арабызны ?з?рг? й?ри идем. ?зе ярд?м итте. Р?хм?тт?н башка ни ?йтим? – Ачылырга мик?н, юк мик?н дип уйланыбрак торганнан со?, к?лемсер?бр?к ?ст?п куйды: – Ул каршы алса, сезне? бел?н очрашмаган булыр идек. Философлар «??р я?а кеше – танылмаган д?нья» дил?р т?гелме ?ле? Ирт?г? кад?р. Кичке ?идел?рд? капканы? бу ягында к?теп торырмын, – дип кулын из?п, тимер капка артына кереп гаип булды.

?й ишеген? алып барган плит? т?ш?лг?н юлны? ике ягында г?рл?п ?сеп утырган, салават к?перед?й т?рле т?сле ч?ч?кл?р арасыннан акрын гына атлаганда, янтавына немец овчаркасы килеп борынын т?ртте. Томанны? башыннан сыйпый-сыйпый, кыз ?лег?ч? к?чк? авызлыклап килг?н хисл?р ташкынына тышка ургылырга ирек бирде. Д?ресе, ул буаны тотып торырлык т?кате калмаган иде аны?. ??в?л р?н??ен, гарьл?н?ен тозлы к?з яшьл?ре бел?н туйганчы юды. Бераз тынычлангач, сиртм?ле кое баганасыдай озын буйлы баскетболисты шалтыраткач ?йт?се с?зл?рен, т?сбих т?йм?л?ре кебек, бер ?епк? тез? башлады. ??мл?л?рене? б?гырьг? тия торган тек?л?рен, усалларын, з???рл?рен, чагыштыруларны? к?нд?лект? кулланылмый торганнарын эченн?н кабатлап й?ренг?нд?, иренн?ре ??в?л калтыранып алды, я?аклары эчк? тартылды, со?рак бар хисе берг? укмашып, усал елмаюга ?верелде. Кызны? эчке хал?те кара болытларны? ?и?анны коендырыр алдыннан куерып, ?аваны? куырылып, тынчуланып алу мизгелен х?терл?т? иде.

Шул озын сыйрак Алина гына башына ?итте. Баскетбол уеннарына й?ри-й?ри, бер латышка гашыйк булган. Бер м??им очрашуга, кыстый-кыстый, Л?йл?не д? алып барды. К??ел тартмаган ?ирг? аяк атларга ярамаганын чамаласа да, Л?йл? ризалашты. Уеннан со?, ?и??чел?р кызларны шунда ук урнашкан кафега кичке ашка алып кердел?р. Арыш камылы кебек тырпайган каты ч?члесе кич буе Л?йл?д?н к?зен алмыйча карап утырды, со?ыннан озатып куярга алынды. Шуннан китте очрашу-к?реш?л?р, матчлардан со? кафеда ч?йл??-м?йл??л?р. Акрынлап Л?йл? аны? озын буена да, ясалма елмаюына да к?некте. Бу аралашуны м?х?бб?т дип атап булырлык т?гел, Л?йл?не? баскетболистка м?н?с?б?те д? салмак кына, ?з ?ае бел?н ген? агып яткан елга сыман иде. Егет бел?н бер елга якын очрашу-аралашу д?вамында кыз а?а кулга ?йр?телг?н мал кебек иял?ште. Алёшаны? икег? аерылып торган ияген? астан ?ск? карау ошый, ?бешк?нд?, т?рекм?н к?т?чел?ре кебек ч?м?ш? бел?е яис? таза кулларына к?т?реп алуы, ирк? песи баласы кебек егетне? култык астына кереп ятуы, бер очракка чаклы Л?йл?г? кызык, я?а тоелды. Тик озаккарак сузылган бу уеннарны? уймагы, коймакны? т?ере килеп чыкты шул.