Отколотое зеркало / Китек к?зге

– Мен? бер??не? теле бик ш?п ?йл?нде шул. Я?агыма китереп тондырган булса, ?и?елр?к кичерер идем. ? ул ничек мыскыл итте.

– Кем сине шулай р?н?етте?

– Барыбер т?гелмени? ?ти-?ниг? ?з баласыннан матур кеше юк. Керпе д? ?з баласын йомшагым дип ирк?ли диг?не?не онытты?мы ?лл?? ? ми?а ошатып й?рг?н, беренче м?х?бб?тем булырга тиешле кешем шуны ?здереп, б?б?гем? карап ?йтте.

– Кызларга «син ямьсез» дип ?йтерг? теле ?йл?нг?н егет кеше т?гел инде ул.

?нисе кызын р?н?етк?н ад?мне хурлык тактасына кадаклап куярлык усал с?з таба алмагач, кулын гына селкеде. С?зне башкага к?черерг? тел?п:

– Бу к?зге коттеджга к?чк?ч алган беренче ?и?азыбыз иде. Аны ?тие? ??р ирт?н шуннан сине? т?з, матур аяклары?ны к?р?сем кил? дип алды. Тарихи к?згебез ?р?м булган!

?нисене? ихлас с?зл?ре Л?йл?г? ?ит? калды:

– Си?а к?зге ж?л. ? минем – фа?ига. Беренче м?х?бб?тем ?з урыныма т?ртеп к?рс?тте. ?лгерг?нлек аттестатын алгач, эшк? керермен д? тагын да зуррак к?зге сатып алып бирермен. ?ти бел?н ик??л?п матур аяклары?ны карап утырырсыз.

– Син н?рс? с?йлисе?, Л?йл?? Бу х?тле явызлык каян килг?н си?а? Кемг? охшагансы? ик?н син?!

– Берегезг? д? охшамаганмын. Изге М?рьям баласы Гайс? кебек ?илд?н яралмаганмын. Т?з, озын аяклары?ны минн?н кызгангансы?. Сыйракларым, ч?чл?рем, т?н, бит т?сл?рем тач ?тинеке инде. К?зл?рем ген? ?бинеке.

– Теле? н?ст? туглаганны а?лыйсы?мы син, кызым? Син – м?х?бб?т ?имешебез. Х?зер сине? кебек ?ыйнак г??д?ле, аксыл ч?чле, м?лаем кызлар модада. Ялтыравык чиб?рл?рне б?хет ?йл?неп уза. Аларны каен ?ил?ге кебек ?зеп кен? кабалар, к?ндиг? д? ?ыеп тормыйлар. ?зе?? ти?е?не табуы?да ?ич шигем юк. Бу сине? ?ле м?х?бб?т т?гел, т?ти уенчыкка кызыгуы? гына. Сине р?н?етк?н Артур к?нл?шерлек итеп яш?рг? тиешсе?. Б?лки, ул егет, чыннан да, вальсны бии белми, яратмый торгандыр. Х?зерге яшьл?рне? к?бесе зыр-зыр ?йл?нерг? ирен?.

– Мин аны? вальс биег?нен к?рг?нем бар.

– Б?лки, ботинкасы аягын кыскандыр, галстугы ?айсыз б?йл?нг?ндер. Тормышта т?рлесе була. Син аны? с?зл?рен? ?лл? нинди м?гън?л?р салып, ?зе?не бимазалап й?рисе?, – дип, ана кызын тынычландырганчы с?йл?де. Ана бел?н кыз беренче тапкыр олыларча с?йл?ш?д?н арып, диванга утырып, икесе д? елап ?иб?рдел?р. Кыз ?нисене? тезл?рен? башын куйды. Халид? Л?йл?не? ч?чл?рен бармаклары бел?н сыйпый-сыйпый: «Бусы да ?лгереп ?итте, олы бала – олы проблема», – дип уйланып утырды.

– Кызым, «мин – ямьсез, китек к?зге – б?хетсезлек билгесе» дип кабатлап й?рс??, нурлы й?зе?? д? кара болыт т?се и??р, б?хет кошы? да кулы?нан очып чыгар. «Матур матур к?ренм?с, с?йг?н матур к?ренер» дип ?ырлый идел?р без яшь чакта. Мин, кызым, башка н?рс?д?н куркам.

– Ватык к?згед?н д? куркыныч н?рс? бармыни д?ньяда? – диде Л?йл?, ?зенд? шаяртуга к?ч табып.

– ?тие?не? начар гад?те си?а се?? к?рм?сен.

– Акчасын кысып калдырамы?

– Юк ла, – дип, кулын селт?де ?нисе.

– Сине? ?ст?н й?риме, с?ярк?се бармы?

– Анысына да т?зеп булыр иде. ?ич югында, р?х?тл?неп себеркесене? ч?ченн?н ?стер?п й?реп кайтыр иде?.

– Тилмертм?! ?йт! Яшь булсам да, ир-атны? ике и? зур кимчелеген таптым бугай, – диде кыз, й?зен? тантаналы, ?и??чел кыяф?т чыгарып.

Ян?д?н кызыны? тигез шома ма?гаена куна башлаган ?ыерчыкларны? тир?н?еп кит?ен? игътибар итте ана кеше.

– К?нчелек, – диде Халид? ханым, тавышын к?т?рмич? ген?. Сораулары?ны бирмич?, к?зл?ре?не тондырмыйча гына ты?ла. Алдан ук кис?т?м, с?з син уйлаган ?енси к?нчелек турында бармый. Буыннан-буынга к?ч? килг?н бу торыш ике яклы ?ткен пычак кебек. Бер ягы бик файдалы, б?р?к?тле, ?темле. Анысы тормышны алып барырга ярд?м ит?. Теге, – чак кына «син ваткан» дип ычкындырмады, кызыны? ?ле ?аман дымы кипм?г?н к?зл?рен кызганып, ?зен тыеп кала алды, – к?згене кунакка барган ?иребезд?н Р?ис абыйлары?да к?реп, Казанны? керм?г?н кибетен, айкамаган базарын калдырмыйча, н?къ алардагы кебекне? игез?ген эзл?п тапты. К?рше прокурорны? йортында су бассейны барын белг?ч, ?зебезд? ясатты. Р?сми д?р???г? омтылганда, бизнеста мин башкалардан калышмаска тиеш, мин талантлы дип, ?зен ышандырып, шактый у?ышка иреште. Иншалла, ?стебез б?тен, тамагыбыз тук.

– Бусы пычакны? файдалы ягы дис?к, ? икенче ягы…

– Анысы бел?н кулны кис?рг?, кешег? ??р?х?т ясарга м?мкин. Бусы – а?латуы да кыен к?нчелек. Аны? т?бенд? якыннарын артык ярату ята.

– Бу ?итешсезлек буламы инде, ?нием?

– Габбасовлар н?селенд? баланы изгел?штер? ерактан кил?, – дип с?зен д?вам итте ?нисе. – «Бал татлы, бала балдан да татлы» диг?н м?каль ?тие?не? т?п бер сыйфатын чагылдыра да куя. ?з д?вамын яратмаган ата-ана сир?к була. Габбасовлар ис? балаларын аерым бер ???тлек, комсызлык, вакыты бел?н аны? ш?хси тормышына зыян китерерлек д?р???д? яраталар. Апа?ны да шул сыйфаты аркасында иренн?н аертты. Исе?д? тот, ?г?р ире? ?з фикерле, укыган кеше булып, аны? с?зенн?н чыкса, ?зенч? яш?рг? омтылса, ?тие? аны кабул итм?яч?к. Ире?н?н сине к?нл?ш?ч?к. Кызларын ?зенн?н бер адым да читк? ?иб?рмич?, ?з янында гына тотар иде, мескенк?ем. Габбасовлар бала м?сь?л?сенд? чирле н?сел, ?тие?д? бу чир аеруча к?чле.

– Бу бит ?ти безне ихластан ярата диг?н с?з т?гелме?

– К?кр?к астында й?ртеп ?стерг?н балаларым ми?а да бик якын. Сезг? куркыныч янаса, тел?с? кемне? бугазын ч?йн?п ?з? алам. Тик ярату балага зарар китерерлек эгоизмга к?чм?сен иде, кызым. Барысы да ул тел?г?нч? яш?п, аны? кубызына гына биеп торсыннар. Син, кызым, безне? с?зне ты?ла, тик ?зе?ч? яш?. Минем кебек ир колы булып, аны? к?ен к?йл?п яш??, б?лки, д?рес ?к т?гелдер.

?нисене? со?гы ??мл?се бер вакыйганы исен? т?шереп, ирексезд?н Л?йл?не? иренн?рен ??еп ?иб?рде. Халид? ханым ?зе с?йл?г?нч? ?к ?ебег?н кеше т?гел. Д?рес, ул гаил?, тормыш т?бен? ?игелеп яш?? ?чен яратылган. Кеше алдында ул бервакытта да ирен б?лдерм?с, каршы ?йтм?с. «Сахип?ан син хаклы, д?рес с?йлисе?» дип т?крарлаудан туймыйча, ху?асыны? ирлек горурлыгына хилафлык китерм?с. ?зл?ре ген? калганда, ул ?зен башкачарак тота, ?йт?сен ?здереп ?йт?, тел?ген уздыра бел?. Х?тта, Л?йл? фикеренч?, арттырып ?иб?р?г? д? к?п алмый. Елмаеп алуына да бер вакыйганы исен? т?шер? с?б?пче булды. ?тисе озак вакытка М?ск??г? эш бел?н барырга, шунда калып, ял йортында ирк?л?неп алырга ?ыенгач, шул х?б?рне колагы аша уздыруга, Халид? ханым киг?вен тешл?г?нд?й, урыныннан сикереп тора да, авыр эшт?н курыкмый торган йодрыгын Сахип?аныны? борыны т?бен? китереп куеп, куркыныч х?р?к?тл?р ясый башлый. ?йтерсе? л?, т?р?з?д?н яшен ташы килеп кереп, Миндрахман абзый улыны? бите янында, ялт-йолт килеп, шомлы бию башкара.

– Мен? си?а, анда т?ртипле ген? й?рм?с??. Ял йортына с?йр?лчеге?не ияртеп кит?се?дер ?ле. Бер?р н?рс? сизс?м, кара аны, малай. Йодрыкны к?рс?теп кен? калмам.

Зур бер коллективны э? т? итмич? буйсындырып тоткан Сахип ?ф?нде югалып кала. А?ына килеп:

– Син н?рс?, Халид?к?ем, беркемг? алыштырмаслык м??гелек ярым син минем, – дип мыгырданып кына котыла.

Бу вакыйганы? ша?иты Л?йл? теге вакытта сыер дуласа аттан яман дип кен? уйласа, х?зер утсыз т?тен чыкмый, ?нине? чыгырыннан чыгуыны? с?б?бе булгандыр диг?н н?ти??г? кил?.

5

Берк?нне Морад Л?йл?г? телефоннан «кызым» дип энд?ш?. Ошбу табышы ?зен? д? ошады бугай, ?ае чыккан саен шул с?зне, т?рле м?гън? т?смерл?ре салып, ?ле назлы, ?ле корырак, ?ле тел?к уятырдай ирк?л?п кабатлавын бел?. К?р?се?, ир-ат халкыны? ата булыр вакыты ?итк?ч, ф?решт?се ?ирд?ге вазифасын исен? т?шереп, шул с?зне ?йт? ихтыя?ын уята торгандыр.

Тик Морад уртак гаил? кору турындагы т?къдиме бел?н сузды да сузды. ?зе кандидатлыгын да яклады, Л?йл? кызыл дипломын кес?сен? салды. «Кызым», «кызымка» дип, Л?йл?не? к??ел т?ренд? б?хет кояшын ялтыратып ала да, ян?д?н уртак ч?й эч?, ирк?л?? бел?н чикл?неп, с?йг?нен мо?-сагышка салып, бер б?лм?ле фатирына кайтып кит?.

Ни?аять, Морад б?тен шартын китереп, уртак гаил? кору турында с?з каткач, Л?йл? булачак ире бел?н ?ти-?нисен таныштырырга булды. Д?рес, аны? т?къдиме барыбер романнардагы яис? совет чоры киноларындагы шикелле к?т?ренке, мог?изаи эффектлы булып чыкмады. Чираттагы очрашудан со?, капка янында ?бешеп туйгач, Морад гад?ти тавыш бел?н:

– Кызым, безг? берг? яш?рг? вакыт т?гелме ик?н? Аерым яш?? ген? сине туйдырмадымы? Кечкен? фатирымда сине? кош мамыгы кебек очып, балерина кебек биеп й?р?е?не тел?р идем.