Отколотое зеркало / Китек к?зге

?тисен б?лдереп, чыгып кит? турындагы хыялын сизенг?нд?й, к?кт?н ялынып сораганны ?ирд?н бирг?нд?й, шул мизгелд? Л?йл?не? кес? телефоны шалтырый. Морад булуына бер к?рр? д? шикл?нм?г?н Л?йл?, к?рше б?лм?г? й?гереп чыгып, телефон т?йм?сен? басты. М?г?р шалтыратучы ка??р суккан мунча п?рие, телеграф баганасы баскетболист булып чыкты. К?тм?г?нд? эл?кк?н т?мле пирог бел?н сыйлануын д?вам иттер?се кил?не яшерми.

– С?екле Л?йл?м, бик сагындым ?зе?не. Зин?арлап сорыйм, со?гы тапкыр булса да очрашып алыйк инде. ??р к?нне сине т?шемд? к?р?м, уянып китс?м, Л?йл?м янымда юк.

Йа Ходам, ни ?чен мине шулай ?тк?нем эз?рлекли ик?н, заманында ?зен биерг? чакыргач, й?зен ч?еп, баш тарткан Артур диг?н кыланчыгы ?ич уйламаганда урамда очраткач, «карале, син ничек матураеп, тулыланып (элек шыр с?як иде? диюе булгандыр), чын мадонна булып китк?нсе?, ?йд? бер к?решик» дип б?йл?нде. Ш?рикт?шл?ре аны? ?йл?неп, х?зер хатыны бел?н аерылышып й?р?е турында ?иткерг?нн?р иде. Анысыннан «теге вакытта кочакланышып биег?небез ?ле д?, ?тк?н елгы яшенле я?гыр кебек х?терд?, с?екле? янына кайт» дип котылган кебек булган иде. Тик анысына гомуми с?зл?р бел?н л?чтит саткан арада телефон номерын бир?е со?рак ?ст?м? м?ш?кать тудырды. Мен? бу чучкасы тагын дип уфтануга, ?тисе ?йр?тк?н с?зл?р келт итеп исен? т?ште.

– Мине яраткан булса?, зин?ар, элеккеге м?х?бб?тебез хакына артык борчыма. Кия?г? чыгам дип, х?зерге рус теленд?, а?ларлык итеп ?йттем л?баса. Яшьлек ч?ч?гемне ?зеп, болай да онытыла алмаслык явызлык кылды? инде.

4

Сахип?аныны? кызы бел?н с?йл?ш?ен, яш?рг? ?йр?т?ен ачык ишект?н ты?лап торса да, мондый б?х?сл?рне м?гън?сез вакыт уздыруга, кир?ген тормыш ?зе ?йтеп тора дип санаган Халид? ханым Л?йл?не? кес? телефонын тотып башка б?лм?г? чыгуын к?р?г?, ?зене? кичектерм?слек санаган т?къдиме бел?н с?з алды:

– Карале, атасы, син яраткан бер кырые китек к?згене теге вакытта ?ске катка менгереп куярга кушкан идем. ?лл? т?з?терг? илтеп бирикме дип ки??шм?кче идем.

– Кызыбызны? кил?ч?ге ачыкланган, шул хакта кызып-кызып с?йл?шк?н вакытта китек к?зге? бел?н эч пошырып й?рисе?. Хатын-кыз м??им м?сь?л? бел?н вак-т?якне аера белми шул. Ф?лс?фи караш ?итешми. Кстати, к?згене ватып, зур хата эшл?г?нсез. Кайсыгызны? кулы кычыткандыр. Аны? пыяласы ифрат калын, аны ч?кеч й? балта бел?н ген? махсус ватып булырлык иде.

Кызыны? н?къ шул мизгелд? б?лм?г? очып килеп кер?ен к?рми калган Халид?:

– Л?йл? аны ялгыш ватып т?шерде, – диде.

Шунда ук Л?йл?не? биред? ик?нлеген ш?йл?п, с?зен борыбрак ?иб?рерг? тырышты. Ифрат ?айсыз килеп чыкты.

– Ул болай да чатнаган, кителеп т?ш?рг? ген? тора иде, – диг?н ачыкламышы, г?на? кылган кешене? урынсыз аклануы кебек кен? я?гырый. Китек к?зге турында с?з куерту ?зер камырга ч?пр? ?ст?г?н кебек була. ?йтерсе? л? Л?йл?не? ?стен? чил?ге бел?н салкын су койдылар, тигез, матур тешл?ре бер-берсен? б?релеп, б?тен т?нен бизг?к тоткандай калтырата башлады.

Тагын шул китек к?зге – аны? б?хетсезлегене? м??гелек юлдашы. К?згене ватуга алып килг?н вакыйга, яман т?ш шикелле, х?тер к?з?н?кл?рен уятып, болай да ??рдаим борчып тора. Л?йл?, ?з-?зен белештермич? диярлек:

– ?аман китек к?зге. Башка с?йл?шер н?рс?гез юкмы ?лл?? – дип, яшелле-з??г?рле тавышлар чыгарып кычкырды да, т?нен? ут капкандай, и? ышанычлы дусты Томан янына й?гереп чыгып китте.

?ти-?нисе бер-берсен? карашып, тораташтай катып калдылар. Халид?, белг?нен с?йл??не кир?к тапмыйча, аш-су б?лм?сен? юл алды. Шул чорда башыннан узган, яшьлеге бел?н к?пертеп б?ял?г?н вакыйга, кино кадрлары кебек, Л?йл?не? к?з алдына килеп басты.

Кем ?чендер ???миятсез к?ренг?н бу х?л Л?йл?не? ?зен? ??м кешел?р арасындагы м?н?с?б?тк? карашын ?зг?ртте д? куйды. Бу к?нн?н со? к?пме кызыклы, аянычлы, ма?аралы х?лл?р яшь кызны? башыннан узды. ? тегесе… Кил?ч?к тормышына к?р?з?лек итк?нд?й, ?аман зи?енен борчып тора. Урта м?кт?пне т?мамлауга багышланган чыгарылыш кич?сенд? булды бу б?тен хал?тен баштанаяк ?йл?ндереп куйган хурлыклы вакыйга. Барысы да олуг б?йр?мн?рен? и? затлы киемн?рен, к?бесе ?ти-?нил?ре ?ле ген? юн?тк?н я?аларын киеп, я?а чапкан печ?н исе килеп торган битл?рен? иннек-керш?нне кызганмыйча яккан, хушбуйны мул итеп сипк?н кызлар, гыйнвар кары кебек ак к?лм?кл?рен галстуклар бел?н биз?п куйган арысландай егетл?р очлы башлы туфлил?ре бел?н бик эре ген? ялтыравык паркетта сикер?-ч?г?ли биил?р. ?авада шатлык, ?мет, кил?ч?кк? ышаныч рухы – барысы берг? укмашкан. Б?йр?мне алып баручы хатын-кызлар вальсы игълан ит?г?, д?нья биз?кл?ре, башкалар минекен чакырырга ?лгерм?сен диг?нд?й, к?зл?ре т?шеп, бер ишесе якын итеп, яратышып й?рг?нн?ре бер почмактарак т?ркем булып, бер ишесе утырып, к?бесе басып торган егетл?р ягына ашыктылар. Ди?гез дулкыннары кебек бер к?т?релеп, бер т?шеп ?аваны ерып барган к?кр?кл?р арасында Л?йл? Габбасова да бар иде. К?пт?нн?н читт?н к?з атып, ошатып й?рг?н к?рше сыйныфта укучы Артурны биюг? чакырып, ?зен? м?н?с?б?тен ачыклау иде нияте. Кара костюм, ак к?лм?к киг?н, ?т?ч койрыгы кебек чуар галстук таккан озын буйлы, ?зен югары б?ял?ве, т?к?бберлеге алсу чыраена язылган егетне? каршына килеп басып, ?ыйнак г??д?сен алгарак иеп, Л?йл? ?зене? тел?ген белдерде. Теге ??нсез, банкир томшыгы, ?з каршысына килеп баскан г?з?л затны к?р?г? сикереп торып, чакыручыны? кулын алып, биючел?рг? кушылды дип уйласагыз, бик нык ялгышасыз. Кызга к?з кырые бел?н карап, сул аягы ?стен? атландырып куйган у?ын селкетмич? д?, «я вальс не танцую и не люблю» ??мл?сен ген? нечк? иренн?ре арасыннан кысып чыгарды. ??м в?сс?лам. Аны? уенча, егетне? бу кыланышы бик эффектлы килеп чыкты, Л?йл?не? гомер агышына утлы к?с?к бел?н тондыргандай сабак булды.

С?зл?рне? ?йтелеш р?вешенн?н, я?гырашыннан Л?йл? й?р?ге, т?н к?з?н?кл?ре бел?н «мин сине яратмыйм» диг?н м?гън? чыгарды. Беренче м?х?бб?те булырга тиешле егет аны боз базына ташлады, аны? хисл?рен аяк астына салып таптады. ?зен? сиздермич? ген?, артыннан к?з?теп, башкалар бел?н с?йл?шеп торганда, к?зл?ре талганчы карап, т?шл?ренд? саташып, с?йл?шеп, ?и?елч? ген? с?еп яш?г?н кешесе, идеалы аны ничек мыскыл итте. Хурлыгы, гарьлеге ни тора. Биюг? чакыруыны? ?ирлеге д? бар иде кебек. Бервакыт яныннан узып барганда, Артур а?а елмаеп карагандай тоелган иде. Шу?а нигезл?неп, ул ми?а битараф т?гел бугай, ачыклыйсы, а?лашасы булыр дип, Л?йл? беренче адымны ясарга ??рь?т итте. Артурны? иренн?рен к?лемсер?г?нд?й ??юе мыскыллау, нинди ике аяклы б???к буталып й?ри минем тир?мд? диюе булган ик?н. Ул ахмак шуны да а?ламаган.

Сыйныфташларыны? бер?рсе аны? м?сх?р?г? юлыгуын к?реп калган булса – эш харап, ?ир тишегенд? качып та котылып кала алмассы?. Ул, ?зенн?н ?ст?п, «Л?йл? Габбасова Артурга ялынып, ялварып биерг? чакырды», тегесе «мин сине яратмыйм, син минем з?выкта т?гел, артык мине борчымавы?ны сорыйм» дип, к?зен? карап мыскыллады диебр?к х?б?р таратып, с?йл?п й?рияч?к. «Бу серне си?а гына чиш?м, башка бер??г? д? ?йт? к?рм?» ??мл?се, Л?йл?не? ?зен? килеп ?итк?нче ?ст?леп, болганып, бер ишесен шатландырып, телд?н-телг? к?чеп й?рияч?к. Л?йл?г? м??гелек сабак бирг?н бу х?л ярый ?ле урта м?кт?пне т?мамлаучыларны? и? со?гы кич?сенд? булды. ?ти-?нисе мактаганга, туган апасы Регина «син г?з?л, бар ?ире? урынында, бал-майсыз кабып йотарлык» дип, авыз суларын корытып сайраганга ышанып, ?зен чиб?рл?р р?тен? кертеп, бик нык ялгышкан булып чыкты. Ул б?генг? чаклы тормыштан аерылган хыялый д?ньяда яш?г?н ик?н. ?лгерг?нлек аттестаты бирелг?н к?нд? и? т?г?л, д?рес б?ясен алды. ?зене? ямьсез, шыксыз ?рд?к баласы ик?нлеген, ни?аять, бер кеше а?латып бирде.

Башка бер кич?д? Артурны? бик н?зак?тле итеп вальс ?йл?н?ен к?рг?н Л?йл?, бер??г? д? к?т?релеп карамыйча, х?тта к?з?теп й?рг?н укытучылары бел?н д? саубуллашмыйча, залдан ??яд?н ычкынган ук кебек атылып чыгып китеп, ?йл?рен? ничек, н?рс? бел?н кайтып ?ит?ен д? х?терл?ми. «Я вальс не танцую» ??мл?се т?рле м?гън?ви эчт?лек, а??? бел?н ?ан канатларын к?йдереп, колагын зы?гылдатып торды. Йортта каршысына томырылып килеп чыккан Томанны? дусларча койрык болгавына да игътибар итмич?, ?йг? атылып кер?г?, киемн?р элгече янына кадаклап куелган к?зге каршында торган артлы урындыкка лып итеп утырып, ?з чагылышына кадалды. К?згед?н почык борынлы, кыска буйлы, к?нбагыш ч?ч?ге кебек сары ч?чле, сытык чырайлы, к?зл?ре ту?дырылган балыкныкы шикелле тонган бер ят кызчык Л?йл?не «шул кир?к си?а» дип ?рт?п тора. Челт?рле к?меш бо?ра бел?н каймалап алынган, каршысында с?гатьл?р буе утырып ыспайланырга, биз?нерг? яраткан пыяладан тиск?ре дулкын килеп торгандай тоелды ?зен ?зе к?ралмаган кызга. К?зге аны юри шулай томсыз итеп мыскыллап к?рс?т? т?гелме? ?зен ?зе х?терл?мич? диярлек, аягындагы нечк?, озын ?кч?ле туфлиен алып, бар к?чен, б?тен ?чен, гарьлеген салып, к?згене? ?ске ?лешен? китереп тондырды. Сугуны к?теп кен? торгандай, к?згене? у? як чите кителеп т?ште.

Пыяла тавышын ишетк?н ?нисе Халид? й?гереп килеп ?итте.

– Л?йл?м, н?рс? булды?

– К?згене? бер чите убылып т?ште. К?зге ватылу б?хетсезлекк?, дил?р бит.

– Анысына исе? китм?сен. ?тие? аны урнаштырганда ук аз гына чатнаган иде ул, – дип алдашты ?нисе, кызны? эчке сызлануын битенн?н укып.

?нисе килеп башыннан сыйпагач, Л?йл? елап ?иб?рде.

– ?ни, мин – шыксыз, б?хетсез кыз.

– Кем ?йтте аны, кызым? Син – бик ягымлы, м?лаем бала. Минем кызыма «син ямьсез» дип ?йтерг? бер??не? д? теле ?йл?нм?с.