Русская классическая проза

- I старэйшая гэтакая самая. Яна ж i памагала яму нябожчыцу грызцi; усё ж i падвучвала, а без падпалу дровы не гараць. Можа б, гэта i ёй трэба было з iм разам у астрог сесцi. - А маладзейшая, дык гэтая - чалавечая душа. Пра яе што хто скажа. - Але, гэта iнакшая. - Жывучы, васпане, i так i гэтак бывае. - Не ўспеў яшчэ ад астрога ачухацца за першую жонку, як ужо другую бярэ. От ахцак! - Ды i гэтую бярэ за пасаг... Ты, Варывоне, думаеш, што гэта ён як-небудзь iначай? - А гэтым…

- На сход, дзядзька! - Ат, канечне ўсякаму цягнуцца па гэтай гразi. - Што "ат", трэба ж як-небудзь сельсавет выбраць. - Ну, выбiрайце, што я там вам адзiн памагу. Маё дзела цялячае - пад'еў ды ў хлеў. - Тваё цялячае, а маё дык сабачае?! Што, я павiнен тут каля кожнага акна агыркавацца? Але што з гавядаю гаварыць, - дадаў ён цiшэй i прыйшоў к школе, дзе павiнен быў сабрацца сход. Там ужо чулiся галасы. "Што за лiха, - думаў Юлiк, падыходзячы блiжэй, - хто там можа быць? Здэцца ж,…

- А дзе твая мама? - абазвалася жанчына, што iшла перад ёю. - Маму забiла бомбай у Менску, але яна яшчэ мне сказала, каб я iшла адразу ж i не аставалася. На адзiн найкарацейшы момант тварык яе зморшчыўся, сцягнуўся, рухавасць прабегла па iм, яна мiргнула вачыма, сцiснула вейкi, кулачком правяла па вачах, каб выцерцi раптоўныя слёзы, глытнула слiну i загойдалася далей у роўнай, размеранай хадзе. I нейк адразу ўсе ўскiнулi твары ўгару. Нямецкi драпежнiк зноў ляцеў сюды. Няроўны рокат яго матора…

- Такi храновы свет стаў, - бухнуў басам з густой пары Разнюхайлiн, адным словам, днi свае мiрна дажываем, як у балоце... - I то, скажыце, гаспада, - перабiў раптоўна Разнюхайлiна Валакiткiн, што знаходзяцца малайцы, што гатоў ён табе вочы выдраць, калi скажаш, што ўсё гэта не так, як трэба каб было, па палажэнню жыцця. Я чалавек, можна сказаць, пастароннi ў вашай, гаспада, гаворцы, але, пры ўсёй маёй скромнасцi, не магу я свайго слова не ўставiць, асаблiва калi гавораць паважаныя, будзем лiчыць,…

- Капут. Смерць. Я не ваюю. Я кiнуў зброю. Я астаўся. Я шукаю добрага сэрца. Я да сваiх дзяцей хачу. Я астаўся на полi бою. Злiтуйся, чалавек. Гэты немец гаварыў ламанай расейскай мовай. Дрэнна гаварыў, i не ўсё дайшло да вушэй чалавека. Але выгляд яго! Гэта была просьба i гора. Бяда. Пошукi ратунку. Зноў чалавечы твар ажыў i паяснеў. Чалавек не вытрымаў. Яго ж самога душыла гэтая абсмаленая пустэча! "Чаму ж так доўга Косцiк не iдзе?" Душа яго рвалася. Ён гатоў быў абняць гэтага абарванага…

Гаварыў ён стала, як дарослы. I вiдно было, што пражытыя на свеце дванаццаць год навучылi яго многаму, паказалi яму многа бакоў жыцця, закалiлi яго i давялi да вострай цвёрдасцi. I цяпер ён iшоў па брата, адзiн, па пустой ветранай дарозе. Ён i забаўляўся iдучы, i разважаў стала: i наглядаў, i абдумваў. Твар яго, у лiшаях ад сонца i ветру, меў на сабе ўсе адзнакi халоднай сталасцi i прывычкi - вялiкае лiчыць часам малым; i толькi калi-нiкалi прарывалiся ў iм не згладжаныя яшчэ дзiцячыя манеры.…

- Добры дзень, - сказаў я. - Добры дзень, - адказала жанчына. - Дзякуем за начлег, мы ўжо iдзем. - Iдзiце. Што мне сказаць яшчэ? I я гавару: - Няхай хлапчук паспiць яшчэ трохi, няхай гадуецца. Я адчуваю сябе так, як бы ў чым вiнаваты тут. - Ну, а што я зраблю, - гаворыць яна раптам, хутка, моцна, - што я зраблю, што я адна параджу. Гаспадара няма, гаспадар ваюе. А сёння мне трэба хоць трохi пачаць авёс жаць, дастаць дзе каня ды хоць возiк жыта прывезцi абаб'ю як-небудзь, хоць…

Возьмем з першае, якая апынулася пад рукамi, расейскае кнiгi кавалак тэксту. "По утрам солнце светило мне сквозь двойные решетки. И от него, и от счастливо воркующих за окном голубей хотелось смеяться. Я тихо ходил от стены до стены и сквозь решетки видел весело синеющее небо". Беларускаю моваю гэта можна гэтак выказаць: "Ранiцамi сонца свяцiла мне праз падвойныя краты. I ад яго, i ад галубоў, якiя шчаслiва буркавалi за вакном, хацелася смяяцца. Я цiха хадзiў ад сцяны да сцяны i праз краты бачыў…

З задняй фурманкi насмешна далятаў да Паўла грубы i зычны, як брэх здаровага сабакi, голас Сёмкi Цераховiча: - Павал, паглядзi, як галубкi буркуюць. Павал нiчога не адказаў, бо было яму неяк нялоўка перад Сёмкам, - цi то неглыбокая злосць, што ён варушыць у iм мiнулае. З'яўлялiся ў яго толькi чыстыя, як вада, i павольныя думкi аб гэтым. Тады былi нудныя зiмовыя днi i ночы. Хаты, як трухлявыя грыбы, хавалiся ў сыпучым мёрзлым снягу, дымiлi ўгору дымам з камiноў i баязлiва блiшчалi на халодным…

Кем же? Вашим агентством? Хотелось бы знать, по каким признакам. Можно ли считать подлинными достижения А. Солженицына? Или теперь подлинными будут считаться достижения товарища Верченко? В тексте своего интервью Вы справедливо замечаете, что автору того или иного произведения заниматься охраной собственных прав "хлопотно и неэкономично". В подтексте Вы намекаете, что автору станет и вовсе хлопотно, если он, издаваясь за границей, не возьмет в посредники Ваше агентство. В таком случае автор,…

А потом была эпидемия японского гриппа, когда всех врачей сняли с участков на вызовы, и Аркадий Борисыч тоже ходил, надев марлевый намордник и резиновые перчатки, чтобы вирус не прицепился, но не уберегся, слег, и его больные достались Нине. Тут-то, как выяснилось, ее и подстерегала судьба, лежавшая в лице Гриши на топчане, под вязаными одеялами, бородой кверху и в полном беспамятстве. Тут-то оно все и случилось. Полугруп немедленно похитил Нинино заждавшееся сердце; скорбные тени на его фарфоровом…

Опуститься человеку ничего не стоит. Это только возвращение к исконной стихии. Причем я настаиваю на бороде, на позднем просыпании, среди пепла трубки и клочьев вычесанных волос в мыльном тазу, на неотвеченных письмах, на желтеньком романе с одной попачканной страницей, с вечной страницей, где героиня, племянница рыжеусого нотариуса, взглянув на букет, подумала... что подумала? Не спрашивайте! Думать - сложно и хлопотливо. Удастся ли выйти из отеля незамеченным? - вот самая сложная мысль. Так…

Монахинь тут вообще было довольно много, это она заметила еще в первый свой приезд, причем часто - совсем молодых девушек; славистка же, что тогда при ней состояла, впрочем, возразила: наоборот, теперь - все меньше и меньше, ибо прогресс в женском вопросе постепенно приходит и в их отсталую страну. Ведь еще не так давно у женщины какие тут были перспективы, кроме как производить в год по ребенку: аборты запрещались строжайше, даже по медицинским показаниям, сколько гибло от родов и подпольных абортов,…

Якуб Колас Адзiнокi курган Нiхто не запамятуе, з якога часу стаяў тут адзiнокi курган. Таксама нiхто не ведае, кiм ён быў насыпаны i з якога поваду. Кажу "стаяў", бо зараз яго няма на свеце. Што ж з iм здарылася? Якi лёс напаткаў яго? Пра гэта я i хачу расказаць. Год за годам плыў час, праходзiлi вякi, мяняўся выгляд зямлi. Месцамi зарастала яна лесам, непраходнымi пушчамi. Лес таксама стаяў на працягу вякоў. А потым людзi высякалi яго. Ссечаны лес выкарчоўвалi, а рэшткi таго, што раней…

- Мiж гэтых лясоў лётаць небяспечна, - гаварылi тысячы другiх мошак. А восы i шэршнi важна гулi ў жэрале старасвецкага дуба, што рос над крынiцай. Старому дубу за доўгiя часы абрыд усякi шум, - старому хацелася крыху адпачыць ужо, а тут навязалiся гэтыя дармаеды. Учуў стары дуб гутаркi мошак, скалыхнуўся магутнымi сукамi, усмiхнуўся i сказаў: - Чым так жыць, то лепш памерцi вам! - А што рабiць? - Што рабiць? А навошта вам вашы джалы? - Так, так, так! - загулi мошкi. - Скарыстаем…

Якуб Колас Балотны агонь Гэтая бярозка толькi нядаўна асталявалася тут. Кароткае жыццё выдарылася ёй, i незайздросная доля гадавала яе. Закрытая, зацiснутая з усiх бакоў старымi дзеравякамi, не бачыла яна сонца, рэдка калi патыхаў на яе свежы ветрык. А як яна не бачыла iншага свету i жыцця, дык i не наракала нiколi на сваё сiрочае iснаванне. Яна няясна пачувала волю, прастор, сонца i, стоячы тут, сярод гэтых дрэў, як чужанiца, нi з кiм не гаварыла пра свае думкi i лятункi. Адна толькi…

Якуб Колас Даль Зацвiла прыгожая лiпа. Колькi шуму было тут на гэты час, колькi рознагалосага спеву! Працавiтыя пчолкi, усялякiя мушкi гулi так, што здавалася, нiбы лiпа - гэта нейкi дзiўны музыкальны iнструмент i тут адбываецца iгрышча. Але адцвiла лiпа, пачало спець насенне. Расло адно зернетка на самай высокай галiнцы. Можа, гэтая высачыня i была прычынаю таго, што маладому насенню захацелася кiнуць тутэйшы грунт i перабрацца туды. I якое павiнна быць шчасце жыць там, калi ад аднаго толькi…

Кiнулiся гусi на гэтую дарогу, радасным крыкам вiтаюць яны гняўлiвую рэчку. Выплылi гусi на сярэдзiну. Павабны астравок вось-вось перад iмi. З сярэдзiны рэчкi ён выглядае яшчэ прыемней, яшчэ павабней. I сiла, незвычайная сiла з'явiлася ў смелых гусей. Як спружыны, ходзяць чырвоныя iх лапы, як вастрагруды човен, рэжа iх цела ваду. А востраў так горне, так прыцягае iх жаданнi! I нiчога не гавораць мiж сабою гусi, адно ў iх iмкненне - даплысцi да вострава. Але далёка-далёка яшчэ гэты востраў. …

Якуб Колас Камень Такiх прыгожых месцаў, якiм быў гэты куток, рэдка дзе можна знайсцi. Прынамсi, так думаў даўганосы бусел, каторы меў тут, на старадрэвiне, пышны палац. А бусел усё ж такi трэцца па свеце, i на яго словы можна мець увагу. Шумлiвая рэчка, цёмны лес, поле, луг i гурт старасвецкiх дубоў, дзе асталяваўся бусел з сям'ёй, выглядалi весела, а падчас i шчаслiва, i гэтым самым як бы пацвярджалi, што тут i сапраўды не кепска. Але бывалi i такiя выпадкi, што ўсе тутэйшыя жыхары крыху…