Плошча. Гісторыя аднаго каханьня

Мая сарамлівасьць (і заіканьне) не спрыялі хут­каму зьяўленьню сяброў, а як толькі я звыкаўся і мяне пачыналі прымаць у свае кампаніі аднакласьні­кі такога, які я ёсьць, мы зноў пера­язджалі...

Па вяртаньні з вёскі, праўда, я шукаў працягу тых кантактаў, што былі ў мяне з Наташаю. Аднак зацягнуць дамоў аднакласьніцаў было цяж­­кавата. Дый неяк саромеўся я. Але калі мне бы­ло гадоў дзевяць патрапіў я да суседскай дзяўчынкі Алесі, якой было гадоў трынаццаць. Здаецца, ма­ма мая пайшла ў тэатр і папрасіла яе паглядзець за мною.

Спачатку ўсё было чынна – мы прыглядалі­ся адно да аднаго, – потым раззнаёміліся, разгуля­ліся – у іх таксама дома не было нікога. Алеся рас­па­чала нейкую гульню – нешта не давала мне паглядзець, а я ў яе адбіраў. Яна ўпала на ло­жак, а я на яе і ў нейкі момант заўважыў, што яна не абараняецца, а мне і адбіраць тую рэч ня хочацца. Мы застылі ў такой паставе. Яна нам спадабалася. Нам было добра, але калі я хацеў устаць, зьбянтэжана, бо ведаў як бывае і як можа быць далей, Алеся мяне прытрымала (яна сораму таго яшчэ ня ведала, ёй проста было прыемна…) і мы яшчэ трохі пакоўзаліся.

І потым, калі заставаліся разам, адныя – мы наўмысна паўтаралі тую гульню: яна хавала не­шта, а я ў яе адбіраў, але я так і не адважыўся паказаць ёй, што бывае далей і як бывае яшчэ прыемней гуляць, калі распрануцца…

Але аднойчы Алеся ўстала на ложку і пачала павольна-павольна распранацца… засталася зусім голай і я ўбачыў першыя нясьмелыя, кволыя яшчэ, рэдкія, але чорныя-чорненькія валосікі ў яе на лабку...

А потым… – не, гэта я пачынаю ўжо пры­дум­ляць…

Паэт, блін…

На самой справе нічога не было… Даруй, даруй мне Але­ся…

…Алеся даўно замужам – за Васькам з суседняга пад’езду, і я часам бачу іх на шпацыры вакол дому, з каляскай, у якой сядзіць двойня – два хлопчыкі…”

Як ён і думаў, Сьвета ўжо чакала яго. Стаяла ля ўва­ходу, ля адзіных расчыненых дзьвярэй, і кідала позіркі ўправа-ўлева нібыта баялася прапусьціць. Такой яна падабалася яму яшчэ менш. Ці, лепей сказаць, – зусім не падабалася. Ён нават падумаў, што з яе боку гэта выглядае не каханьнем, а нечым іншым. Разьлікам...

Пэўна, ён не памыліўся ў сваіх запісах-накідах: маж­ліва, тут спрацоўвае чыста жаночая (дзявоцкая? не – постсавецкая…) боязь застацца ўрэшце рэшт адной... “Калі так будзе баяцца, дык дакладна заста­нецца...” – падумаў ён. “Лічы, ужо засталася...” – дадаў сабе, бо яму дужа не хацелася да яе падыходзіць.

Аднак, пакуль ён пралічваў, што зрабіць, Сьвета ўбачыла яго і прыветна-радасна замахала рукою: “Тут я, ту-ут!” “Добра”, — буркнуў ён сам сабе і ні­быта прысьпешыў крок, а на самой справе пасьля кароткага рыўка адразу ж пайшоў яшчэ павольней. Толькі цяпер, гледзячы на гэты шчасьлівы твар, ён падумаў, што на спатканьне звычайна купляюць кветкі, а ён ідзе як вахлак... Усьміхнуўся сам сабе – Сьвета падумала, што ёй – і расьцьвіла, як не рас­тала. “Папаўся... Вадзі цяпер яе, выгульвай, ды яшчэ размовы разумныя размаўляй... І дзеля чаго?”

Не было ў яго адносна Сьветы цяпер ніякіх на­ме­раў. Ня стала. Абсалютна. Не хацелася нават за­цягнуць у ложак. Не карцела і распытваць (дзеля “анкеты” як праверкі сябе) пра сям’ю і захапленьні. Адно жаданьне ўсплыло і зацьміла іншыя: як мага хутчэй разьвітацца...

Аднак ён ня змог зрабіць гэта адразу. З гадзіну яны блукалі па паркавых сьцежках. То моўчкі, то перакідваючыся дробнымі, нязначнымі словамі. Між, іншым, ён даведаўся, што ў Сьветы ёсьць сяст­ра. Прынамсі, адна. Старэйшая. (Ці ёсьць малодшая і ці ёсьць увогуле яшчэ хто ў сям’і – брат да прыкладу – ён не спытаў: нецікава, непатрэбна гэта зусім). Сястра замужам. Муж яе пару разоў прыставаў да Сьветы, калі заставаліся дома адны, клаў на канапу, але... Ён ня бачыў, што расказваючы пра гэта – намякаючы на... – Сьвета дужа ўважліва сочыць за ім... Ён быў абсалютна абыякавы, ён быў рэч у сабе, ён амаль ня чуў Сьвету, ён хутчэй чуў пошум дрэваў, крокі іншых людзей, гуд паркавых атракцыёнаў... і голас Сьветы – толькі як працяг гэтага гулу...

“Ты ня чуеш?.. Ня чуеш?.. Ня слухаеш?..” – штур­шок у плячо вярнуў яго ў сябе. Сьвета пакрыўджана насупілася.

“Даруй, задумаўся, адключыўся...”

“Ты мо захварэў, ці ў цябе нейкія праблемы?”

“Цяжка сказаць. Радок добры напісаўся...”

“Радок? Ты пішаш вершы?”

“Во, блін, уліп, – падумаў ён, – і трэба ж было ляпнуць…” – і адказаў:

“Ды не сур’ёзна гэта… Так…”

З “Дзёньніка” Аляксандра К.

“Бродскага назвалі тунеядцам і пасадзілі ў тур­­­­­­му... Я не адчуваю сябе тунеядцам, бо, нібыта, працую... Ды і час ня той: цяпер можна і ўвогуле не працаваць. Але нешта падобнае ў нас ёсьць: мая праца, якая б яна ні была – не мая, апроч ад­ной: пісаць вершы...

Гэта я супакойваю сябе, бо разумею, што тро­­хі – добрае слова: “трохі”! – не такі, як усе: так і ня змог займець нейкую адукацыю, хоць і атрымлівалася нібыта, хоць і ня горшы за іншых, не безгаловы і не бязрукі, не тупы, урэшце... Але – не такі, як усе...

Вось і апраўданьне сабе знайшоў: не такі, як усе. А хто такі, як усе? Што значыць: такі, як усе? Быў бы не такі, не пайшоў бы на працу ўвогуле. І не шукаў таго, што шукаюць усе… А жыў бы адной любоўю, адным каханьнем да адной жанчыны – паэзіі…

І ўкладваў бы ў гэтую справу ўсю душу, і ад­даваў бы ёй увесь час…

Дык не – хандра, самота, адзінота і як вынік – лянота… І верш адзін у месяц, а то і менш, а то і радзей…

А жыць бы – ні дня без радка. Набіў бы руку і выбіўся ў геніі. Задаткі ж ёсьць – застаецца толькі разьвіць іх. Бо геній – гэта 99 адсоткаў працы і 1 адсотак таленту…

Але без таго адзінага адсотку – няма генія.

Зрэшты, як і без 99 адсоткаў працы...”

Яны са Сьветай разьвіталіся – без надзеі на но­вую сустрэчу. Як ні зазірала яна яму ў вочы, нічога апроч касьмічнае пустэчы ўбачыць там не магла. І яна пайшла, апусьціўшы галаву, у свой бок, а ён, падфутбольваючы няшчасны каменьчык, што патрапіўся на дарожцы, у свой…

У яго была яшчэ амаль гадзіна да спатканьня з Марыйкай! Як толькі ён адыйшоў ад Сьветы – нібыта цяжар апаў з ягоных плячэй, так лёгка яму стала, нават весела: ён заўважыў раптам, што дзень сёньня неназойліва сонечны, хоць сонца ўжо і хілі­лася да вечару, што людзі вакол не заклапочаныя і засяроджаныя, а абуджана-цікаўныя. Ішоў і бачыў чамусьці не адно насупленыя твары, як раней, а выключна радасныя, усьмешлівыя. Што здарылася? Нічога ня здарылася. Што зьмянілася? Нічога не зьмянілася. Але чаму такія перамены адбыліся ў ім? Хто нябачна ўплывае на яго? Бо сам ён нічога не рабіў дзеля зьменаў. Ён проста жыў: ішоў на сустрэчу, прагульваўся са Сьветай... І цяпер проста ідзе... Няўжо ён пакахаў? Ці, можа, адчуў, што яго кахаюць? А ён бачыў, што Сьвета яго кахае, ну, калі і не кахае, дык сімпатызуе яму і мае нейкі спадзеў на яго... А гэта ня можа не заўважацца, а гэта ня можа не падымаць настрой, нават, калі табе тое зусім ня трэба... Кожны хоча, каб яго любілі… “Стой, не сьпяшайся, – паспрабаваў ён супыніць сябе, – будзь гатовы: зараз здарыцца адваротнае: Марыйка груба “пракіне” цябе і ты зноў надоўга скісьнеш...”

Ён паспрабаваў вярнуцца да сустрэчы са Сьветай: што яна яму расказвала? Ага, пра сястру, пра яе му­жа, які прыставаў ня раз... Маці... Бацька... Яна жы­ве ў кватэры сястры. А дзе бацькі? У вёсцы? Пры­намсі, ня ў Менску. А дзе, ці далёка – неяк не пра­гучала ці прагучала, а ён яе пачуў... Яна нешта казала пра свае захапленьні. Кіно, ага – кіно. Даволі пуставатая, звычайная дзяўчына са звычайнымі запатрабавань­ня­мі. Размову пра “мыльныя оперы”, пэўна, прывычную ў ейнай кампаніі, ён не пад­трымаў і падтрымаць ня мог, бо не глядзеў іх, бо толькі пачуўшы гнюсявыя галасы дубляжу – а маці ягоная якраз не мінала ўсіх гэтых “Ізаўраў”, “Проста Ма­рыяў”, ды “Багатых...”, што ня плачуць (ці то, па фільме, таксама плачуць?), цяпер ужо і зробленых у Расіі, з ня менш гнюснымі галасамі ды музыкай – зачыняў шчыльней дзьверы, бо ў яго была ўжо алергія на іх. Нават не на фільмы, а на галасы ак­цёраў... Так, яны са Сьветай абсалютна розныя. Па сьветаўспрыманьні, па акаляючым ася­род­дзі, па памкненьнях і спадзевах на будучыню… Што, можа быць, і добра. Але – наколькі падобныя (розныя) яны з Марыйкай? Ня Сьвета і Марыйка, а ён і Марыйка... І ў чым жа тое падабенства? У апошнюю чаргу, вядома, што спрабуюць яны пісаць вершы... Ён ня ведаў – наколькі ў яго гэта сур’ёзна, ці стане пісаньне ягонай прафесіяй у будучыні аль­бо нават хобі перастане быць, а вось наконт Марыйкі мог сказаць абсалютна ўпэўнена: для яе гэтае захапленьне, калі не да замуства, дык да першага дзіцяці – паэткай ёй ня быць. Уся яе пісаніна закінецца і забудзецца, хоць яна (безумоўна, як і ўсе жанчыны ў такім узросьце), больш таленавітая, чымсьці ён, і вершы ў яе лепшыя. Цікавейшыя. І знаходкі ёсьць. А які файны радок пачуў ён: “Завязі мяне туды, дзе асфальт канчаецца...” Яна, пэўна, і са­ма не разумее, наколькі ён непасрэдны і жывы атры­маўся, а адсюль – таленавіты... Геніяльны ра­док – і нікім да яе не напісаны, не прыдуманы... Ге­ніальнасьць – у простасьці. І толькі. Усё геніяльнае – простае, але ня ўсё простае – геніяльнае. А, можа, то і не яе радок – засумняваўся ён раптам, а пачуты на тым паседжаньні ад якойсьці іншай дзяўчыны... Але – ня важна.