Чтение онлайн

ЖАНРЫ

Фаўст

Гётэ Ёган Вольфганг

Шрифт:
Рассуньцеся! Яшчэ адной грамадзе Дарогу высцелем на маскарадзе, Вунь слон ідзе — сапраўдная гара. Якія вушы, біўні, ногі-ступы! Я дам вам ключ разгадкі гэтай групы: На спіне пасярэдзіне шатра Сядзіць жанчына, незалежна, ўладна, І тоненькім кіёчкам далікатна Дарогу ўказвае; між тым другая Рукою ўсіх гасцей вітае. А па баках, закутыя ў кайданах, Дзве паланянкі крочаць на арканах; Адна, як пліска, спуджана трасецца, Другая страху не бярэ да сэрца. Дык, можа, самі пані зробяць ласку І ўрэшце здымуць з твару маску?

Апаска

Лямпы,
свечкі і паходні
Мігацяць ужо з смугі. Уцякла б я з гэтай сходні,— Не пускаюць ланцугі.
Блазны, дурні, скіньце маску! Прэч адгэтуль! Я дрыжу! Рупіць вам забіць Апаску, Загубіць маю душу. Тут злачынцаў цэлы табар; — Глянеш — проста зубаскал, Нават твой, здаецца, сябар, А пад маскаю фіскал. Як пабегла б я з палаца, Ды трымаюць кайданы,— І нідзе не ўратавацца Ад пагроз і ад труны!

Надзея

А як скончыцца гулянне, Як уранні сонца ўстане, Я і сёстры здымем маску, Каб паўстаць у поўным бляску. Мы тады па добрай волі Пагуляем на прыволлі, Будзем цешыцца, смяяцца, Красавацца, мілавацца, Будзем песціцца, кахацца Без турбот за маскарады — Будуць людзі ўсе нам рады, Будуць мары ўсе збывацца. Верыцца заўсёды мне — Шчасце нас не абміне.

Мудрасць

Ад Надзеі і Апаскі Ўсе няшчасці і заганы, Бо і ў масцы і без маскі Нам яны касуюць планы. З-за слана-калоса з ношай Непакоюся я мала, А сясцёр з душой варожай Кайданамі я скавала. У шатры ў слана на спіне Едзе, горда ўзняўшы крылы, Найсвятлейшая багіня, Ў німбе смеласці і сілы. Бляск — яе вянчае справы, Хто яна — спытай любога: Барацьбы багіня, славы, А імя ёй — Перамога.

Заіла-Тэрсіт{144}

О, як дарэчы! Зараз вам Брыдотнай лаянкі паддам. Той Перамозе на слане Паддам я нават удвайне. Заганарылася, задрала нос: Я ж бо Вікторыя, калос! — Жадаючы, каб люд усіх дзяржаў Прад ёю кленчыў і дрыжаў! Ахвотніц славы, перамог — У воз саміх бы я запрог. Адно мне толькі па нутры: Карціць — нагамі дагары Перавярнуць усё падрад: І лоск, і пыху, і парад — Вось гэта быў бы маскарад!

Герольд

Я на цябе, пракляты сметнік зла, Не пашкадую і свайго жазла! Дзе ж гэты гад? Ён сціснуўся ў камяк. Стуліўся, ссунуўся, абмяк — Няма… вось толькі яйка… Яйка тое Расце і пухне, як жывое… І на вачах збялелых дам Са шкарлупы палезлі блізнюкі: Кажан і змей. І нацянькі — Кажан на крылах, змей уплаз — Хутчэй пакінулі палац, Каб зліцца зноў і разам жыць. Я б не хацеў там трэцім быць!

Гоман натоўпу

Зала ходырам… Шум, гром… Прэч бяжым, ану яго з дваром… Разгуляліся ў двары Нечысці, нетапыры… Нейкі свіст над галавой… Храбусценне
пад нагой…
Кажаны ляцяць з акна… Страшна… Ціхне гамана… Не да ўцех цяпер гасцям… Што тут робіцца?.. Няўцям…

Герольд

Тут на святах год у год Я вартую уваход, Каб ніякі госць нязваны Не пранёс якой заганы, Каб нячысцік без білета Не пралез на свята гэта. Сёння ж раптам, як на грэх, Іх налезла поўны мех. З тым Заілам шмат марокі! А ўжо зноў я чую крокі, Дзіва новае зноў бачу! Як яго я растлумачу? У герольда абавязкі — Прадстаўляць на бале маскі, Быць разгадчыкам задач! А вось сёння хоць ты плач — Не магу! Вось калясніца Праз натоўп у залу мчыцца, Едзе плаўна, едзе смела. Жарабцоў кіруе ўмела, Спрытна, стоячы, вазніца. Збруя ззяе, серабрыцца, Ліхтары мігцяць магічна — Ўсё так дзіўна, непрывычна. Сціх гармідар карнавала, Вочы вырачыла зала. Не, не быць ужо дабру… Страшна мне… Дарогі…

Хлопчык-каляснічы{145}

Тпру! Стойце, коні, не шалейце. Папускае цуглі, лейцы І загадвае вазніца Вам у зале прыпыніцца. Бачыце, якая ўхвала Нам на долю тут прыпала. Тут не дзіва дзіву дацца. Дай, герольдзе-распарадца, Як таму і след спачатку, Алегорыям разгадку.

Герольд

Ну й задаў ты мне задачу! Апішу табе, што бачу.

Хлопчык-каляснічы

Апішы!

Герольд

Скажу тады: Ты прыгожы, малады, Свежы, ўдалы і, аднак, Не зусім яшчэ юнак. Ды праз колькі зім і лет Пры тваім запасе чараў — Станеш мараю кабет, Лепшай кветкай будуараў.

Хлопчык-каляснічы

Ну-ну, давай! Малюнак гладкі. Цяпер — да сутнасці загадкі.

Герольд

Па бляску і гуллівасці вачэй, Па схільнасці да яркіх стужак, нітак, Па тозе, што цячэ з тваіх плячэй, Аздобленай узорамі ля лытак, Ты — як дзяўчо, ты — як дзіця, Хоць у каханні экзерсісы Прайшоў, спазнаў азы жыцця І ўжо ў навуцы гэтай лысы.

Хлопчык-каляснічы

А гэта хто? У пышнай рызе Ўрачыста едзе на квадрызе?

Герольд

Здаецца ён царом дабра, Багатым, шчодрым і рахманым. Якое шчасце быць падданым Такога добрага цара! Ён з большай радасцю дае, Чым тоіць скарбішчы свае.

Хлопчык-каляснічы

Не шчыра адказаў, не ад душы — Ты больш дакладна апішы.

Герольд

А хто вам гожасць лепш апіша! Як месяц — твар, здароўем пыша, Румянец шчок, прыпухласць губ, Густы смаліста-чорны чуб, Што выглядае з-пад цюрбана, Пастава, стан і рухі пана. Адразу ясна — ён вядомы!
Поделиться с друзьями: