Sisterdark / Сястра-Цемра

– - Там рабочаму аднаму чатыры пальцы плой адцяпала, -- гавары ён замагльным голасам.
– - Ну, тэхнку бяспек не куры. Можна было прышыць, але пакуль 'хуткая' даехала, х пацук з'ел. Ну ды нчога, яму туды пальцы з ног перасадзяць, зможа нават на баяне граць.

– - Ачмурэць!
– захоплена вохкал дзячынк, а Толк расплывася ва смешцы, вельм задаволены атрыманым эфектам.

Прада, незабаве ён змян паказанн прыняся палохаць аднакласнка аповедам пра 'дошку, якая вылецела з пларамы рабочаму аднаму галаву прабла, наскрозь, мазг на сценку пырснул веерам, ён скана на месцы. А дошку тую так не здолел выняць, абплавал тольк па контуры, каб у труну лезла. Так пахаваюць яго з дошкай у галаве'. Потым мярцвяк з дошкай ператварыся яго 'чатырох бамжо', якя 'на пльн заначавал', а на х 'груда бярвення абваллася, раздушыла сх, як асфальтным катком, х потым з-пад бярвення па частках выкалуплвал'. Стась урэшце абурыся сказа напрост:

– - Талян, ды ты гонш!

– - Ганю, -- прызнася той.
– Не было там някага няшчаснага выпадку. Гэта Хлябцо, мэр наш, лесапльню вырашы прылашчыць. Ну, захацелася яму. Потым яе зруйнуюць пабудуюць гандлёвы цэнтр з паркокай, а рабацяг усх на вулцу. Так мой бацька гаворыць, рабяты з лесапльн таксама.

Вось гэта было падобна да прады. Не ведаю, адкуль узялася гэтая чутка пра гандлёвы цэнтр, але распасюдзлася яна мгненна, як пажар на тарфяншчы. Людз захвалявался. Лесапльня - вядомая таксама як 'Овельск дрэваапрацочы камбнат мя Пятра Машэрава' - была пабудавана яшчэ за царскм часам, на працягу сваёй догай гсторы яна працавала бесперабойна. Перажышы дзве сусветныя вайны з рэвалюцыяй выстаяшы пасля Гарбачоскх рэформа, скасавання СССР ды некалькх эканамчных крызса, пльня была, без перабольшання, увасабленнем стабльнасц непахснасц быцця. А цяпер яе зачыняюць. Значыць, ледзь не палова горада застанецца без працы. Афцыйна горадатваральным аб'ектам лчыся Овельск драбльны завод, аднак ён ужо ледзь лпе, палова цэха была зачынена, а тыя, што яшчэ дзейнчал, працавал няпоны тыдзень. Горад трымася за кошт лесапльн. Што тычыцца мэра, то ён нчога не жада тлумачыць. Расхваляваныя рабочыя на чале з брыгадзрам Пётрам Анатольевчам, Толкавым бацькам, накравался был гарадскую адмнстрацыю, але х нават не пусцл на парог - маля, для сустрэчы з мэрам трэба спачатку дазвол атрымаць. У вынку се трох пашумел, паабурался ды разышлся.

Напэна, гэта хваля народнага гневу апала бы гэтак жа хутка, як знялася - пабухцел бы на кухнях ды змрылся, верагодна, спадар Хлябцо на тое разлчва, але справу мяшася Альгерд Алегавч. Спадар Намыснк бы чалавекам з вызначанай грамадзянскай пазцыяй, проста сядзець склашы рук ды мочк назраць за чынонцкм беспрадзелам ён не мог. Апроч таго, ён палчы свам догам выратаваць ад зносу лесапльню, якая яляла сабой гсторыка-культурную каштонасць, не кажучы жо пра дзвосныя легенды паданн, з ёй звязаныя. Разам з Пётрам Анатольевчам яны склал прашэнне аб правядзенн мтынгу пратэсту на цэнтральнай плошчы Овельска, з гэтай паперчынай накравался гарадскую адмнстрацыю. Вынк бы прадказальны. 'Усм налева-кругом, -- расказва потым Толк.
– - к мацеры на лёгкм кацеры. Яшчэ 'фашыстам' аблаял, паскуды'. Пётра Анатольевч такой абразы не стрыва ('Хто фашыст? Я фашыст? Ды мяне дзед партызан!') ледзь не палез у бойку з мэравай 'сакратуткай', мажнай кабетай з фарбаваным начосам мужчынскм пнжаку, ад якога моцна смярдзела тытунем. Тэарэтычна, гэта паненка магла бы лажыць Пётру Анатольевча адной левай, але вырашышы, пэна, пакакетнчаць, яна закацла вочы пачала лямантаваць: "Млцыя! Млцыя!", красамона цягнучыся да тэлефоннага апарата. Усё скончылася б вельм кепска, але, на шчасце, спадар Намыснк схап Пётру Анатольевча за рук, вывалак яго вестыбюль трыма так, пакуль той не супакося. А мтынг усётк вырашана было правесц, ужо несанкцыянавана. Што з гэтага можа атрымацца, здагадацца было няцяжка. Я сама бачыла вдэа 'хапуно' у Мнску. Нкол б не падумала, што падобнае можа здарыцца нашым цхм Овельску, аднак спадар Хлябцо чалавек суровы, ад яго сяго можна чакаць... Зрэшты, да таго часу мяне горадзе жо не будзе. Бывай, Овельск. дз к чорту.

Напярэдадн цёка я легла спаць раней, чым звычайна, нават у Сецва не палезла. Мне трэба было выспацца як след. Ранцой я схлусла маме, што школе сёння няма першага рока, настанца хварэе, пагадзнк папесцлася пасцел, пакуль мама збралася на працу. Кал яна сышла, я стала накравалася лазнцу. Спяшацца не было куды. Намылшыся любмым гелем з водарам нжыру лаванды, я дога стаяла пад гарачым душам, разважаючы, што б прыгатаваць на сняданак. Яешню з памдорам? Не, не сезон, крамныя памдоры цяпер, як пластык. Лепш круасаны з джэмам. Мама чора прынесла цэлую пакоку. Начынка х, прада, трох хмозная, але пад каву пойдзе. яшчэ зверху пакласц скрылк сыру, як французы робяць... Госпадзе, якая ж гэта асалода - жыць звычайным жыццём! Проста прачынацца, сц душ, смажыць амлеты на сняданак. А потым спакойна шпацыраваць на занятк, ц на працу, някх табе снасцей, някх троля пад мостам. Няжо я нкол, нкол не змагу жыць нармальна?..

Кал я варыла каву на плце, у мяне заплка мабльны. Адбся Цмка нумар, але на званок я не адказала, а потым наогул адключыла тэлефон. Не цяпер, Цмка, не цяпер. Ператэлефаную, кал жо буду Смаленску. Сёння мяне праграма-максмум - дабрацца да Смаленска, а там пабачым. Паснедашы, я склала посуд у ракавну, праверышы вокны фаерк, выйшла з кватэры дбайна зачынла дзверы на абодва замк.

Без прыгод я перасекла пустынны двор, мнула гаражы, пустку апынулася на цэнтральнай вулцы. Ускочышы гарадск атобус, як курсава памж лесапльняй драбльным заводам, я праехала пару прыпынка, увесь час пльнуючы кантралёра (якх, зрэшты, у Овельску нкол не бачыл) выйшла на скране каля пасёлка з 'элтным' катэджам. Дзесьц тут жы спадар Хлябцо, мэр Овельска. Мнушы катэджы пляскаты пустыр з недабудаваным тэнстным кортам, я апынулася на трасе. З аднаго боку шашы сцяной уздымася лес, з другога боку ляжала заснежанае поле, а за полем на даляглядзе вднелся абрысы закнутых кар'ера, падобныя на спадзстыя горы. Я спынлася на збочыне побач з атобусным прыпынкам у выглядзе прамды, складзенай з пасталеных стама бетонных плт. Плты был размаляваны пседавзантыйскм раслнным арнаментам колера вохры, цынобры ляпс-лазурку, а над уваходам у 'прамду' всела шыльда з надпсам 'ШЧАГОЛ'. Так звася катэджны пасёлак, як тольк нядана ключыл склад горада. На лавачцы нутры 'прамды' сядзел два п'янаватыя дзядзьк (з гасцей, пэна, ехал, альбо з хатура) гучна сварылся. На мяне яны не звяртал ваг.

– - Манкурт ты сраны, Сярожа! Беларусафоб!
– крыча дзядзька змовым палто, клятчастым шалку картузе з брылём.
– - Каранё свах выракаешся, лцвнскх!

– - Ад манкурта чую!
– парырава друг, апрануты пухавк з расшпленым канерам, з-пад якога выглядва шэры пнжак барвовы гальштук.
– - Якя, у дупу, лцвны?! Я да паляка дачынення не маю. А беларуса прыдумал бальшавк сямнаццатым годзе. гэтаму, Пашка, маецца дакументальнае падз... падз...цверджанне.

Язык у 'Сярожы' трох заплятася, зрэшты, як 'Пашк'.

– - Абрыд ты жо, Сярожа, з палякам свам. Усё цябе паляк ды паляк, як шыла сраке. У дзяцнстве яны цябе чмырыл, ц што? А беларуса згадвала яшчэ Кацярына Вялкая, задога да бальшавко.

– - Ты мне, Пашка, свае фэйк нтэрнэтаскя не падсовай! Кацярына такога не гаварыла. Тут Русь была спрадвеку!

– - Аднак увесь народ на мове размаля. Беларускай.

– - Яны размалял на рускай. На рускай, сука!
– крыча 'Сярожа', стукаючы кулаком сабе па калене. -- А беларуская ёсць штучны дыялект, як прыдумал бальшавцкя псак з польскм ярэйскм прозвшчам. таму народ не жадае на ёй размаляць. Ну, за выключэннем кучк зманкуртызаваных маргнала, якя робяць гэта за грошы. Кур-р-рвы!

– - Ты, Сярожа, сам зманкуртызаваны па самыя гланды! Ты вазьм пачытай 'Бблю' Скарыны, Тураскае Евангелле. На якой мове яны напсаны, га?

– - Лухту вярзеш, Пашка! Я кал камандзроцы Мнску бы, дык адмыслова Нацянальную бблятэку хадз, Скарынаскую Бблю там чыта, Евангелле тое, арыгнале. Някай, бляха, мовай там не пахне. Яны на рускай напсаны, факцчаск на сучаснай.

– - А 'Мужыцкая прада'? "Наша нва"?

– - Спрабава чытаць, не пайшло. Я па-польску плоха разумею.

– - Якая, на хрэн, польская?! Ты дзе там польскую гледзе? Не, у цябе напраду шуруп у мазгах з гэтым палякам. Вунь, зрн, зрн. Бачыш, трэшчынка на сцяне? Яна табе часам паляка не нагадвае?..

Тут каля прыпынку прытармазла маршрутка, дзядзьк падхаплся не перастаючы сварыцца, знкл салоне. Маршрутка ад'ехала, я зрадавалася, што засталася на прыпынку адна. Мне хацелася цячы з Овельска без лшнх сведак.

З папуткам мне не шанцавала. Мнула жо з чвэрць гадзны, а мне няк не давалася злавць ато. Мма мяне праехал некальк грузавых фур безлч легкавушак, нводная не спынлася. Напэна, кроцы не хацел са мной звязвацца. Стаць ля збочыны нейкая малалетка з дзкм колерам валасо, нябось з бацькам пасварылася вырашыла збегчы з дому. Магчыма, яна яшчэ наркаманка. Альбо малалетняя злачынка. Ды ну яе, яшчэ з млцыяй будуць праблемы!.. Я жо думала махнуць рукой паехаць на маршрутцы, кал ля збочыны прытармаз белы 'мерс' з танраваным вокнам. Акно з боку кроцы бясшумна з'ехала нз, я бачыла за стырном маладога чалавека, апранутага чорны пнжак чорную ж кашулю. Уражанне ён раб нейкае непрыемнае, хаця я не магла дамецца, што канкрэтна мне не падабаецца. Ён бы давол падцягнуты, з акуратнай стрыжкай гладкм, выпешчаным аблччам з бездакорна правльным рысам. Мажлва, гэта мяне збянтэжыла. Кал я зрнула на ягоны твар, у мяне чамусьц мльганула думка пра васковую маску. Нейкае яно занадта правльнае, лакраванае, як на агтплакаце БРСМу. Зрэшты, на маньяка ён бы не падобны, позрк ягоных блактных вачэй пад шкельцам акуляра без аправы бы давол добразычлвы.

– - Дабрыдзень, сястрычка. Далёка едзем?
– - сказа ён, усмхаючыся.

– - Дабрыдзень. Да Смаленска не падкнеце?

Ён пахта галавой.

– - Не, да Смаленска, нажаль, не атрымаецца. Да Растова магу. Падыдзе?

Я пачала лхаманкава прыгадваць, дзе знаходзцца той Расто, ц далёка гэта ад Смаленска. Так, з геаграфяй у мяне засёды бы поны швах.

– - А да Гомеля? Хаця б да прэвча мяне давязеце?
– спытала я.

Ён раптам развесялся.

– - А ц не зарана табе ва прэвчы, сястрычка?
– сказа ён, смеючыся.
– - Туды нхто дабраахвотна не мкнецца.

– - Вы мясцовы, так?
– пацкавлася я.

Ён узня бровы.

– - Адкуль такя высновы?

– - Ну, кал тут чуюць пра прэвчы, то адразу ж прыгадваюць упрэвцкую псхушку. спецынтэрнат.

– - Ты няблага разбраешся людзях. Гэта добра, у жыцц спатрэбцца, - сказа ён ухвальна.

Працягнушы руку сабе за спну, ён прачын дзверы салона.

– Дык што, сястрычка, едзем? У Гомель. Альбо сётк ва прэвчы?

Адказаць я не паспела, таму што з боку шашы мяне хтосьц паклка:

– - Тая!