Sisterdark / Сястра-Цемра

– - А Лёня потым сам да мяне прыйшо, -- прамовла Альжбета.
– - Я тады па справах у суседнюю вёску хадзла, вяртаюся вечары, а ён на ганку пад дзвярыма сядзць. З дому сышо, да Кунцак дабрася пешшу, так цягнуся здож шашы. Сказа мне: 'Цётка Альжбета, можна я цябе пабуду крышачку? Тут добра, а дома дыхаць няма чым'. Ну што тут зробш? Застася ён у мяне да ранцы. Я тады ноч не спала, на верандзе сядзела плакала. Нкол са мной такога не было. Бацьку, брата хавала, то так не плакала. А ранцой бацька Лёне прыеха, сына забраць. Вельм ветлва сябе паводз, не лаяся, не крыча. Проста папярэдз мяне, каб я да сям' ягонай не здумала лезц, каб у справы яго не мешвалася, бо будзе горш. Млцыяй мне прыграз, пракуратурай -- у яго там, бач ты, 'знаёмыя', яны мяне вязнцы згнояць, варта яму тольк слова мовць. што я магла зрабць? Сказала яму тольк: 'Аляксандр, вы сам не ведаеце, што дзееце. Сёння ён мачыць, а затра возьмецца за нож, вось пабачыце. Вы ствараеце пачвару'.

– - А ён што?
– спытала я.

– - Ён-то? Зрну на мяне з пагардай сказа спакойна, вельм спакойна: 'Шаноная, вы нчога не разумееце. Я бы у 'гарачых кропках'. Баку, Сумгат. Пасюль я бачы дзяцей. Дзяцей з вачам вар'ята. Яны кдался з заточкам на бэтээры, а м стралял спну, яны ляжал мёртвыя лужынах крыв. Шаноная, вы бы кранулся з розуму, кал б пабачыл хаця б палову з таго, што бачы я. Але то была вайна. Мае ж дзец гнуць у мрны час, я з гэтым не згодзен'. ' дзеля гэтага вы забваеце цяпер свайго сына?', спытала я. Ён тольк галавой пахта прамов: 'Не, вы не разумееце'. Пасля гэтага ён ветлва са мной развтася сышо, Лёню з сабой забра. Я нчога не магла зрабць. Проста стаяла на ганку глядзела, як яны садзяцца машыну. Сн Масквч. Праз некальк месяца Аляксандр загну, разбся на мосце. Пасля гэтага з Лёнем мы больш не бачылся. А нядана мац яго зно да мяне звярнулася. Ды запозна жо. Спрадзлся мае словы. мая вна гэтым ёсць. Я адступлася тады, махнула на сё рукой. Дзця гэта гаротнае кнула на вырак лёсу. А я ж ведала, з 'ксёнжк' ведала, што памерлае можа васобцца зно. не вар'яцтва тут, але апантанасць самая сапрадная...

– - Гэта стота, -- прагаварыла я.
– дзядя Саша...ну, у сэнсе, Аляксандар...не выпадкова загну. Яго забла стота.

Вядзьмарка важлва зрнула на мяне, усмхнулася.

– - Што, Строгава начыталася? Спадар Намыснк пастарася, дай Бог яму здароя. А я ж усё зрабла, каб тыя справаздачы не патрапл людзям рук. Усё рона дакапася. Дарма ён у гэта лазць, ой дарма... Сапрады, пан Кунцэвч называ гэта 'стотай'. Але тое, з чым мы маем справу цяпер, паскудней шматкроць.

– - Паскудней?
– перапытала я.
– - Але што можа быць горш за стоту?

Альжбета зяла са стала чайную лыжачку, пакруцла яе пальцах, паклала пазверх кубка. Здавалася, ёй не вельм хочацца гаварыць на гэтую тэму.

– - У Мнску сё па-свнску. А Воршы яшчэ горшэ...-- прамовла яна быццам пра сябе.
– - Тая, кал будзеш 'ксёнжку' глядзець, звярн вагу на адну прыпавесць. Гэта гсторыя пра чаранка, як трыма у свам доме жывога васлска. Потым чаранк памёр, той жа дзень васлск здох, пахавал х адной магле. А кал праз сто гадо маглу тую адчынл, то знайшл ёй страхалюдзну - напалову чалавека, напалову васлска. Вядзьмак прыхадзень з ншасвету зллся адзнае цэлае, зраблся адной стотай.

Я змачала, не зусм разумеючы, куды яна хлць. Альжбета глядзела на мяне, падпёршы шчаку далонню, усмхалася куточкам вусна.

– - Што, не здагадалася?
– спытала яна нарэшце.
– Добра, скажу напрост. Яромка гэта. Загадчык лесапльн. Служка вучань чарнакнжнка, як перасягну свайго настанка. Ён ёсць Пачвара.

Я не бачыла выразу свайго твару, але напэна, у мяне адвсла сквца. Вось гэта паварот.

– - Але яго забл, -- прамовла я нялад.

Яна кнула.

– - Праду кажаш. Жонка ягоная, прабабка мая, забла. За карчомкай абухом стукнула. мачала сё жыццё, тольк перад смерцю прызналася. Аб чынку свам не шкадавала н хвлны. Гэта, маля, была годная справа, бо не чалавек ён бы, а шатан. тое прада. Пасля таго ахвяравання Яромка Ляпец бы ужо не зусм чалавекам. З м адбылся пэныя змены, якя Агнешка, жонка яго, не магла не заважыць. Ён раней бы тым яшчэ паганцам, але цяпер ён пача ператварацца пачвару, у лтаральным сэнсе слова. Як у той прыпавесц пра ведзьмака васлска. пан Кунцэвч гэта разуме. Як думаеш, чаму ён раптам кну свае занятк чорнай магяй цёк?

– - Раскаяся?
– выказала я меркаванне.

Яна выдала каротк смяшок.

– - Ды чорта з два! Ён проста бачы, што справа ягонага жыцця пайшла прахам. Пана можна зразумець, у нейкм сэнсе. Ён жа сяго сябе прысвяц служэнню нячысцкам, а вынку тыя, хто стаць каля Брамы, абрал не яго, а халопа Яромку, мройцу паскуднка, якх свет не бачы. Яны, снасц гэтыя, прынял ахвяру з рук Яромк Ляпца зрабл яго сваёй даверанай асобай, а пана Кунцэвча проста спсал з рахунка. Дарма тольк душу д'яблу прада. Абяцал яму сусветнае панаванне, а вынку атрыма ён скулля з макам. 'нутранае Кола' хняе пасля гэтага разваллася. Шкада тольк, не назажды.

Яна рэзка паднялася з-за стала рушыла да камоды, якая стаяла памж ложкам акном. Пакорпашыся шуфлядзе, яна выцягнула адтуль прастакутны кавалачак кардону мочк працягнула яго мне. Я асцярожна зяла яго рук. Гэта была чорна-белая глянцавая взтока, давол стылёвая - надпс строгм гатычным шрыфтам: 'Внутреннй Кругъ', нзе дробным лтаркам: 'Inner Circle'. сё. Някх мёна, адрасо ц нумаро тэлефона на взтоцы не значылася.

– - Бачыш, "прыгажосць" якая?
– - сказала Альжбета.
– Завтал да мяне нядана. Увайшл без запрашэння, взтоку на стол кнул -- мы, маля, людз сур'ёзныя, паны, не халопы.

– - "Унутранае Кола"?
– - спытала я, разглядваючы картку.

– - Але. Чарнакнжнк. 'Ксёнжку' патрабавал. супрацонцтва прапановал. Вельм настойлва прапановал. На заемавыгодных, бач ты, умовах.

– - А вы што?
– пацкавлася я.

– - Папрасла даць мне дзень на разважанн. Яны пагадзлся -- думайце, кажуць, тольк з адказам не зацягвайце. Пасля гэтага яны, нарэшце, прыбрался, я зачынла за м дзверы.

– - А потым што?

Ведзьма хмыльнулася.

– - Я напусцла на х дзевяць лхаманак, каб не сумавал. Два дн не было аб х н слыху н дыху, а на трэц дзень вярнулся. Дакладней, на трэцюю ноч. Раззлаваныя, як чэрц, шл з паходням, палць мяне збрался, няйначай. А я м сцяжынк зблытала балота х завяла. Яшчэ тры дн яны там снодался, пакуль я м выйсц не дазволла. Выйшл яны каля шашы, а там спынлася перад м белая маршрутка, кроца фуражцы дзверы адчын - сядайце, панове. Пасел яны машыну, панесла х ажно да Вцебска без прыпынку, а жо пад самым горадам ператварылася маршрутка гнлую калоду, кроца -- жмут саломы, а чарнакнжнка раскдала па дарозе, як тое смецце. Хай ведаюць, што такое кунцаская ведзьма!

Альжбета цхенька засмяялася.

– - Яны загнул?
– - спытала я.

– - Ды не. Я жыцц нкога не забвала, х таксама пашкадавала. Але хутка зразумела, што дарма. тыдня не мнула, як прачнулася я сярод ночы ад страшнага гвалту ды грукату. Запалла я святло бачу - кдаецца па хаце пачварына - чорная, калматая, на догх казлных нагах, а на карку яе сядзць кот, грызе яе ды рве кпцюрам.

– - Файны коцк, -- сказала я, зрнушы на рудога ката, як драма на грубцы.

– - Не разгублася я, прамовла заклён, пачварына адразу ж рассыпалася пыл. Чарнакнжнка работа. Яны да мяне нячысцка прыслал, каб ён 'ксёнжку' сцягну, папярэдне мяне сне прыдушышы. Але ж кунцаскую ведзьму нячысцкам не напалохаеш. Я заклкала стражнка, як цяпер аховае хату ад тагасветнай набрыдз. А на 'ксёнжку' наклала я заклён, цяпер няк злодзей не тое што кнгу, нават аркуша з яе не вынесе - курчы нападуць. Спрацавал мае чары, некаторы час тут было цха. Але яны вярнулся. Чарнакнжнк гэтыя. 'ксёнжку' яны атрымал, як хацел. Адзн чалавек выдабы для х тэксты Манускрыпта. Перахтры мяне. што самае гдкае, гэта бы мой крэны, чалавек, якога я ведала з дзяцнства давярала яму, як самой сабе. Не здагадвалася я, што ён адзн з х. Сябар 'Унутранага Кола'.

– - Ён скра кнгу?

– - Не. На кнзе заклён, яе немагчыма скрасц. Ён копю зраб, сфатаграфава старонк, кал мяне дома не было. Прагрэс, разумееш. Вось такога я не прадугледзела. Схбла.

Мы замачал. Кароценьк змовы дзень ужо пачына згасаць, за вокнам шарэла. У старым пацьмянелым люстэрку я бачыла нашы смутныя адбтк -- Альжбета вядзьмарскм убранн я, апранутая чорнае. Ведзьма яе вучанца.

– - Пан Альжбета, -- прагаварыла я.
– А можна мне зрнуць на тую 'ксёнжку'?

– - Можна, ясная рэч. Для таго я цябе паклкала сюды. Тольк давай спачатку гарбату дап'ем. Трак ёй добрыя, для здароя карысныя. Ведаю, што кажу. Гэта табе не батуха растваральная з крамы.

Я паслухмяна зяла кубак, адпла глыток. Смачна. Смачней нават за каву з ванллю.

– - Тая, дзе Пячатка?
– спытала яна раптам.

Я збянтэжылася. 'Пячаткай' Альжбета называла пляскаты кудмень з выявай зорк-пентакля, як яна дала мне той дзень, кал на мяне накнуся ншы скверы. Я паспрабавала насць яго на шы, як медальён, але на наступны ж дзень зняла. Кал на мне была Пячатка, я зусм не адчувала Цемру, дый сам кудмень выклка у мяне невымоную агду - ён бы нейк брыдк навобмацак, халодны слзкаваты, як здохлая рыбна, а зорка выглядала амаль жывой, мне здавалася, што яе промн вось-вось пачнуць варушыцца, нбы шчупальцы.