Sisterdark / Сястра-Цемра

– - Прада?
– спытала я ашаломлена

Ён кну.

– - Таса, я втаю сяляк падтрымлваю нцыятыву маладых атара. У рэдакцы 'Ступнк Пархом' таксама зацкалены тым, каб адкрываць новыя мёны лтаратуры. Яны займаюцца не тольк навукова-папулярным выданням, але друкуюць таксама мастацкую лтаратуру, прозу, паэзю. Галоны рэдактар -- мой добры знаёмы, я рады буду паспрыяць вашаму лтаратурнаму дэбюту. Кал, вядома, вашыя творы падыдуць м па фармаце.

– - Яны электронным выглядзе, -- сказала я.

– - Цудона. Можаце даслаць х на маю паштовую скрыню, адрас я дам. Ведаеце, я сам зацкалены з гэтым праекце. Таленавты вучн - гонар для настанка!

Карацей кажучы, развтался мы ледзь не сябрам. Нечаканы атрымася паварот. дучы на гэтую гутарку, я рыхтавалася да найгоршага, а як выявлася, Упр - файны дзядзька, ды яшчэ паабяца паспрыяць з выданнем кнжк. Маёй кнжк, майго атарства! Ад адной гэтай думк займала дух. На развтанне ён упёр мне свах 'Карнка', настойлва парашы прачытаць. 'Гэта навуковае выданне, але не хвалюйцеся, кнга напсана даступнай мовай з разлкам на се катэгоры чытачо, -- сказа ён.

– Будзем лчыць гэта вашым першым крокам на шляху вызвалення з павуцны лжывых мфа'. Я паабяцала, што прачытаю, абавязкова прачытаю!..

Аднак маё радаснае зрушэнне вельм хутка пачало згасаць. У самоце я крочыла цераз зацярушаны снегам сквер. Над пустыннай алеяй навсала вецце стараданх дрэ, абцяжараных амелам варонным гнёздам, унзе расхаджвал, крумкаючы, вялзныя груганы. Накол не было н душы, я засталася сам-насам са свам думкам свам сумленнем. Гэта што ж атрымлваецца? Я так лёгка здрадзла спадару Намыснку, выраклася свах дэала, нават Кастуся жо гатова прызнаць 'польскм карнкам'. дзеля чаго? Дзеля кнжк, якую, магчыма, нкол не надрукуюць? Зусм не факт, што спадарам з рэдакцы спадабаюцца мае аповеды... Найстрой у мяне канчаткова сапсавася, я адчула агду да сябе. 'Але што я такога зрабла?
– - падумала я, быццам спрабуючы апрадацца.
– Я проста хацела, каб мяне заважыл. Гэтыя аповеды -- усё, што мяне ёсць. На мяне тут усм начхаць, а мне таксама хочацца прызнання...' Тут я рэзка спынлася, адчушы што я скверы не адна. Следам за мной хтосьц крочы. Цемра ва мне варухнулася трывожна скнулася, нбы ганчак, як чу драпежнка. Небяспечнага драпежнка.

– - Тая, -- пачула я.

Я павольна абярнулася. Лёня, халера б яго. Ён стая на другм канцы але, метрах у пяцдзесяц ад мяне. Як засёды - скуранка наросхрыст, рук кшэнях. Тольк гэтым разам без Пачварынк. Спяклася Пачварынка. Ну добра, няхай тольк паспрабуе наблзцца...

– - Прывтанне, -- прагавары ён.

Адказаць я не паспела. Груганы, якя сядзел на снезе, раптам узнялся на крыло прынялся з ашалелым крыкам насцца мяне над галавой. На снег пасыпалася пер'е. Я нстынктына зняла вочы тароплася на птушак, спрабуючы зразумець, што х так напалохала. Потым штосьц штурхнула мяне грудз -- з такой слай, што мяне падкнула паветра шпурнула снег, нбы анучную ляльку. Ударам з мяне выбла дыханне, я ляжала, распласташыся, на спне намагалася глынуць паветра. Штосьц наблзлася да мяне -- бясформеннае, шэрае. Я пазнала яго. Мара. Прывд з мах дзцячых мроя, як прыходз уначы, каб высмактаць з мяне душу. Тады я лёгка магла яго прагнаць, проста прымусшы сябе прачнуцца. Але цяпер гэта бы не сон. Мара схллася нада мной прыпала да мах вусна, абдашы мяне смуродам тухлны перамарожанага мяса. У мяне заняло дух, у вушах зашумела, нбы мяне з галавой накрыла хваляй. "Ш-ш-ш-а-а-а-х-х-х!..." Гэта хваля падхапла мяне, закруцла пацягнула грымлвы вр. Я бачыла перад сабой вялкае чорнае сонца -- асяродак цемрадз самым цэнтры гганцкай касмчнай варонк. Чорнае сонца раблася сё большае, я ляцела проста да яго, падхопленая мжзорным вхрам, не адчувала жаху -- тольк пакорлвую абыякавасць.

"Тая! Тая! Таса!", клка мяне хтосьц. Голас даносся аднекуль вельм здалёк. Я зразумела, што па-ранейшаму ляжу на спне, тварам да неба. Чыесьц рук схапл мяне за канер, рыком прымусшы сесц. Чорнае сонца знкла, замест яго мяне перад вачам пастала зорка з пяццю няроным промням, якя варушылся, як мацк медузы, а з яе сярэдзны бла асляпляльнае зелянявае святло. Потым вдзеж прапа. Я сядзела на снезе, млявая аглушаная, нбы пасля догага сну. Снег накол бы усеяны абламаным галнам дрэ мёртвым груганам -- птушыныя цельцы был страшна знявечаны, х быццам спляскала, ператварышы скрываленыя камяк пер'я раструшчаных костак. Я магла тольк здагадвацца, што за смяротны вхор прайшося над верхавнам дрэ, ншчачы сё жывое. Побач з сабой я бачыла жанчыну, апранутую просты кажух, догую спаднцу квятчастую хустку -- напачатку я нават прыняла яе за цыганку. Укленчышы, яна адной рукой прытрымлвала мяне за плечы, другой прыцскала да майго лба штосьц халоднае пляскатае.

– - Лёня...
– - прагаварыла я.

– - Цшэй, цшэй. Няма яго тут. Усё добра, -- сказала жанчына.

Яна адняла руку ад майго твару, я бачыла яе далон круглявы медальён з дзнай выявай -- перакручаны пентакль вока з вузкай вертыкальнай зрэнкай. Я жо бачыла гэты знак -- на кораку бутэльк, у якой пан Нчыпар калсьц запячата Цемру.

– - Дапамажыце мне. Кал ласка, -- прашаптала я.

– - Дзец вы гаротныя. Што ж гэта робцца?..
– - уздыхнула жанчына.

Яна абняла мяне прытулла да сябе. Ад яе кажуха пахла ачынай.

– - А хто вы? Адкуль вы мяне ведаеце?
– - пыталася я.

– - Цётка Альжбета я, з Кунцак. Не бойся, дзця, не бойся. Добра сё будзе. Талакою справмся, -- гаварыла яна, я разумела, што яна сё ведае -- пра Цемру, пра Пачвару, што хаваецца пад Чортавым мостам, пра людзей, якя зраблся пачварам, але я больш не адчувала страху, таму што я ёй верыла.

21. Iншы

Кунцака -- вёска некалькх кламетрах ад Овельска, да якой можна дайсц пешшу менш чым за гадзну, альбо, кал не маеш н часу, н ахвоты да шпацыру, дабрацца на адным з рэйсавых атобуса, якя аб'язджаюць навакольныя вёск мястэчк некальк разо на дзень спыняюцца Овельску каля чыгуначнага вакзала. Дарога ад мястэчка да Кунцак заняла мяне хвлн дваццаць, блет на атобус я купла кроцы, заплацшы нейкя пару тысяч. Атобус бы напалову пусты, Кунцацы, апроч мяне, больш нхто не выйша. Вёсачка складалася сяго з адной вулцы, што цягнулася здож пустыннага, засыпанага снегам поля пралася бярозавы гаёк, за якм пачыналася балота. Накол размяшчался дачныя частк, дзе змку нхто не жы, дый сама вёска, нягледзячы на выходны дзень, выглядала нежылой. Кал я шла здож вулцы мма прысадзстых дамко з верандам фарбаваным плоцкам, мне не сустрэлася ан душы, тольк аднойчы дзесьц далечын бразнул веснчк, ды сабака на чымсьц падворку забраха бы адразу ж замок.

Кунцаская ведзьма жыла трох наводшыбе ад вёск, на самым ускрайку лесу. Каб дабрацца да яе жытла, мне давялося перасячы невялк выган, дучы па вузкай, пратаптанай у снезе сцяжынцы, а потым перайсц па абледзянелай кладачцы плытк рачук з галечным дном. Дом ведзьмы знешне нчым не адрознвася ад ншых кунцаскх хат - трохутны дах з комнам, вокны з разн'ым аканцам, каменны ганак, веранда, зашклёная ромбападобным шыбам, нзк фарбаваны плоцк веснчк. Усё як у людзей. Проста пасярод двара расла камлюкаватая старая лпа, побач з якой стаяла пахленая драляная лавачка, уся зацярушаная снегам. Напэна, тут вельм прыгожа летку, кал накол цвтуць лугавны бярозавы гай понцца птушыным пошчакам, але цяпер, стоячы сярод змярцвелых палё пад свнцовым студзеньскм небам, я раптам адчула такую шчымлвую самоту, што захацелася збегчы.

– - Пан Альжбета!
– - паклкала я.

Не чакаючы адказу, я штурхнула веснчк вашла на падворак. З-за павец выкацлася нешта каламутна-шэрае , не выдаючы н гуку, кнулася мне напярэймы. Я спынлася. Шэрае мочк скакала круцлася вакол мяне, не пакдаючы на снезе слядо, несупынна змянялася, клублася, як воблака дыму, гэтым зыбкм зменлвым час ад часу вымалёвался стойлвыя формы -- то круглае, нбы рыбна, вока, то пасмы посц, то кароткя, як у медузы, мацк з шэрагам завостраных круко ц кпцюро.

Дзверы хаты адчынлся, на парозе з'явлася вядзьмарка Альжбета. Выгляд яна мела каларытны, як зажды - догая ваняная спаднца барвовага адцення, чорная кофта, калматая футравая камзэлька чырвоная хустка, завязаная на паляшуцк манер. Я злавла сябе на думцы, што мне чартоск падабаецца стыль яе адзення. Чартоск. Хацела бы я выглядаць гэтак жа!..

– - Дабрыдзень, Тая. Малайчына, што прыйшла, -- сказала Альжбета.
– Не стой там, замерзнеш. дз хату!

– - А можна?
– спытала я, з асцярогай зрнушы на шэрае.

Ведзьма смхнулася, блснушы металчным каронкам.

– - Бачыш яго? Не бойся, гэта стражнк. Цябе ён не кране.

Убачышы, што я вагаюся, яна рушыла да мяне, паклала руку мне на плячо спакойна павяла мяне да парога, нават не зважаючы на 'стражнка', як бязгучна ляце услед за нам.

– - А што такое стражнк?
– спытала я.

– - Тагасветная снасць, накшталт вартавога сабак. Мне давялося заклкаць яго, пасля таго, як да мяне завтал госц... Але чакай, Тая, хутка раскажу табе сё па парадку.