Sisterdark / Сястра-Цемра

Яна зазрнула яму твар прагаварыла з горыччу:

– Вктар, ну чаго табе не хапае?! Кар'ера, грошы, любо вунь усенародная. Навошта табе дакранацца да цемры? Навошта абуджаць снасц, з якм ты не зможаш саладаць?..

Ён перапын яе жэстам.

– - Годзе! На гэтую тэму мы жо гутарыл. Маеш сумневы - што ж, тваё права. А мой выбар ужо зроблены. Мы завяршым тое, што распачал нашыя прадзеды.

– - А я б хацела гэта спынць.

Вктар ранчна смхнуся.

– - як ты гэта спынш? Абухом па галаве, як таго Яромку? Ну, бабы нашым родзе засёды был баявыя, гэта факт.

– - Мужык затое пашкоджаныя, -- прагаварыла Альжбета.

– - Тольк не я, -- сказа з упэненасцю Вктар.
– Мы ведаем, на што дзём, нас усё пад кантролем. На гэты конт не турбуйся. А прапанова мая па-ранейшаму сле. Кал сётк надумаешся... Дзверы для цябе засёды адчыненыя. Мы радыя будзем бачыць цябе нашых шэрагах.

– - Вктар, ты нчога не кантралюеш!

– выклкнула Альжбета.
– Вы не ведаеце, што робце, вы се!

Яна павярнулася да яго спнай павольна пацягнулася прэч цераз плошчу.

– - Альжбета!
– паклка яе Вктар.

Яна спынлася.

– - Альжбета, мо падкнуць цябе да Кунцак тваёй?
– спыта ён, кком паказашы на ато.
– Ажно да парога з камфортам.

Яна пакруцла галавой.

– - На атобусе дабяруся. А Овельску мяне справы ёсць. Я не дзеля цябе сюды прыехала.

– - Ну як знаеш, -- уздыхну Вктар.

Махнушы рукой, ён адчын дзверы машыны знк у змроку салона.

***

Перайшошы Чорта мост, Альжбета апынулася той частцы Овельска, якая звалася 'Блокам'. Лёгкай, таропкай хадою крочыла яна здож праспекта Ленна, на якм был сканцэнтраваны грамадскя культурныя становы мястэчка: ДК мя 50-годдзя Рэвалюцы (будынак у стыл 'савецкага класцызму' з антычным калонам), рэстаран 'Брэст', як местачкоцы называл 'Бухарэст', маючы на вазе не сталцу Румын, а сугучны дзеясло, унвермаг 'Кастрычнцк' з каляровым пано на фасадзе, з якога пазра усмешлвы Ленн з гваздзком у пятлцы, кнатэатр 'Камсамолец', чыё зашклёнае фае упрыгожва втраж у барвовых танах: камсамолец-будзёнавец з прабтым сэрцам ляжа на зямл, раскнушы рук, над м схляся верны конь з калматай грывай, у ясным небе зара дагарала, а ся кампазцыя патарала сюжэт карцны 'Смерць пастанца' палта Гараскага.

Каля кнатэатра Альжбета спынлася. Людзей накол не было - пэна, ужо распачася сеанс, се был кназале. Перад зашклёным дзвярыма таптася тольк хлопец гадо шаснаццац-сямнаццац, апрануты занадта лёгка для змнага надвор'я - у скуранцы патрапаных джынсах. Ён стая, трымаючы рук кшэнях, глядзе на снюю афшу з раскладам кнапаказа.

– - Леанд, --- паклкала Альжбета.

Хлопец здрыгануся , абярнушыся, зрну на яе. Ён усмхася.

– - Дзця ж маё гаротнае, -- прамовла Альжбета напаголасу.

Наблзшыся да яго, жанчына сцснула яго абдымках, прытулла да сябе, правяла далонню па ягоных валасах. 'Божухна, як час ляцць, -- мльганула яе, -- зусм ужо дарослы...'

– - Як там мама?
– спытала яна.

– - Як звычайна, -- адказа ён безуважна.

Альжбета здыхнула. Верка засёды была слабая, за гэты час нчога не змянлася. Наглытаецца з рання свах таблетак цэлы дзень глядзць серыялы, адзн за другм. Рэчаснасць здаецца ёй невыноснай, яна мяркуе, што ад гэтай рэчаснасц можна схавацца, проста заплюшчышы вочы. Так жыве з заплюшчаным вачам. Хаця дол яе не пазайздросцш. Спачатку сына пахавала, потым мужа. Альжбета х памятала. Старэйшаньк, Аляксей, бы добры хлопец, а вось памерлы Сашка, Веркн мужык, бы найрэдкм поскудзем. Зрэшты, Альжбета засёды адчувала непрыязнасць да гэтага адстанога афцар'я, што пшчом лезе 'Снявокую', тут м, бач ты, камфортна, адчуваюць сябе, як дома. Вось тольк тутэйшыя м жыць замнаюць, пад нагам блытаюцца, х нават шыльды на тутэйшай мове абураюць - маля, што яшчэ за халера, у Купаласкм тэатры свам х вешайце - хоць абвешайцеся, а на вулцах, дзе людз ходзяць, няма чаго!.. Усе яны аднолькавыя, Сашка бы гэтк жа. А вось сыны яго харошыя. Был калсьц...

Альжбета адступла на крок, агледзела яго з ног да галавы - вусны сснелыя ад холаду, куртка расшплена, пад ёй заношаны швэдар. Аляксея памерлага швэдар. Гэтк адмысловы пратэст супраць гбел брата, з якой Леанд так не змрыся.

– - Ты б цяплей апранася, Лёня, -- сказала яна з папрокам.

– - Ды нчога. Я нармальна, -- адказа ён.

У ягоным голасе чулася партасць. Альжбета не стрымала смешк. Лёня засёды бы з норавам, гэтак жа, як Аляксей. Наравстасць гэту Сашка дога з яго выбва. дамогся сётк свайго, пералама аб калена.

– - Чакай...

Яна апусцла руку кшэнь кажуха выцягнула адтуль штосьц накшталт кудменя - пляскаты каменьчык з прасвдраванай адтулнай, у якую бы працягнуты тонк скураны шнурок. На каменьчыку была выгравравана выява стылзаванай руны, падобнай да хваёвай галнк з пяцю атожылкам - тры зверху, два знзу. Альжбета зяла Леанда за руку клала каменьчык яго далонь.

– - Трымай.

– - Навошта?
– спыта ён.

– - Леанд, твая мац да мяне звярнулася. Упершыню за стольк гадо. 'Альжбета, кажа, ратуй, не дай м забць яго'. Я хачу дапамагчы. Усё гэта можна спынць.

Ён мочк глядзе на каменьчык, як ляжа на ягонай далон. Раптам рука яго сутрагава тарганулася, кудмень упа у снег. Альжбета хутка падхапла яго працягнула Леанду.

– - Вазьм.

Ён адступ.

– - Ты гэта не спынш, -- прагавары ён.

Голас гуча абыякава, але м адчувалася пагроза.

Альжбета зрабла крок да яго загаварыла мякка цярплва, як гавораць з дзецьм альбо вар'ятам:

– - Леанд, я вам не вораг. Я хачу дапамагчы. Вам абодвум. табе, ...ншаму. Мне вядома, чаго ён патрабуе. Ён гэта атрымае. Але тольк пры мове, што цябе не заб'юць раней. Яна забвае, ты ведаеш. Ты жо адчу на сябе яе дар. Гэты каменьчык - кудмень, абярог. Пакуль ён з табой, яна нчога табе не зробць. Так ты будзеш у бяспецы здолееш дапамагчы ншаму. Ты ж жадаеш гэтага? Жадаеш, ц не так? я таксама. Жадаю яму дапамагчы.

Альжбета казала няпраду, ёй было брыдка сведамляць, што яна хлусць Леанду, для каго яна заставалася, бадай што, адзным чалавекам, якому ён яшчэ давяра. напэна, хлусня гэта здалася яму пераканачай, таму што кудмень ён усётк зя.

– ------------

* Адчытка (экзарцызм) -- чын малiтваслоя i свяшчэннадзеяння для выгнання злога духа з чалавека.

**Маецца на вазе нос Панурга, 'вечнага студэнта', круцяля прайдзсвета (Франсуа Рабле, 'Гарганцюа Пантагруэль')

20. Упр

Адразу ж пасля навагоднх свята мяне пачала пераследваць мроя -- адзн той жа вдзеж, як патарася зно зно. Пустое неба -- н Сонца, н Месяца, н зорак. Зямля ператварылася пляскатую камянстую пустыню, пазбаленую гука руха. Неба свеццца льдзста-зялёным, гэткае ж халоднае, фасфарчнае свячэнне зыходзць ад глебы, паветры нбыта разлся атрутны святлвы газ. На тле гэтага асляпляльнага ззяння сцены дамо выглядаюць чорным. целы -- дзясятк, сотн цела - якя покатам ляжаць на брукаванай плошчы, таксама здаюцца чорным. х кро ператварылася лёд, тканк зраблся крохкм, нбы шкло, тольк кран - яны парассыпаюцца на аскепк. У сваёй мро я крочыла памж цела, узраючыся застыглыя твары, пакрытыя коркаю лёду, у спадзеве знайсц хаця б аднаго жывога, але дарэмна. Усе яны был мёртвыя. Найгоршым было тое, што сярод памерлых я бачыла нашых хлопца. Стася. Толка. Цмку таксама. Яны ляжал на брукаванцы, умёрзлыя лёд, на х змярцвелых аблччах адбвался зелянявае свячэнне, разлтае спусцелых нябёсах. Я нчога не магла зрабць, не магла м дапамагчы, я проста стаяла над м, мёртвым, плакала. Я прачыналася начы, абуджаная ласным рыданням, мая падушка была мокрая ад слёз. Потым прыходз дзень, я бачыла х жывым, усх трох, яны гаманл, смяялся, Цмка бы побач, я магла да яго дакрануцца, сцснуць абдымках - тады жудаснае насланнё адыходзла, раставала, як начная смуга. А потым зно была ноч, зно мро, мёртвыя целы на брукаванцы ды трупнае свячэнне над заледзянелай зямлёй. 'Цм, што нам рабць? Як выратавацца?' думала я са смуткам. Вядома, я нчога не магла яму сказаць. Кал б я распавяла яму пра свае мро, ён бы тольк пасмяяся. У свае няпоныя шаснаццаць ён бы ужо перакананым рэалстам, веда, што баяцца можна тольк здраднка, любога паганца можна паставць на месца, дашы як след яму зубы, а сялякая тагасветная жудасць - лухта, проста лухта.

Апош дзень змовых вакацый мы прабавл разам. Мы сядзел Цмкавым пако, забрашыся з нагам на канапу, глядзел на кампе серыял, спампаваны з Сецва. Серыял называся LOST, ён аднолькава падабася мне, Цмку. Рэдк выпадак, кал нашыя густы супадал. У нас з Цмкам было так мала агульнага, мы мел розныя нтарэсы захапленн, характары нашы рознлся, як неба зямля, аднак нас цягнула адно да аднаго, я не яляла, як бы мы магл снавацть паасобку. Святло мы выключыл, у пако панава пазмрок, тольк мгаце мантор камп'ютара ды на падваконн спыхвала сняя грлянда -- дом сё яшчэ бы убраны па-навагодняму. Мы сядзел, абняшыся, яго рука ляжала на мам стане, я прыцскала вусны да ягонай скрон. Ад ягоных валасо пахла тытунем -- крышачку. Я здагадвалася, што ён забаляецца цыгаркам, ад Таляна нахапася, няйнакш, а я трываць не магла людзей з залежнасцю, нкатынавай у тым лку. Кал-небудзь трэ будзе пагутарыць з м на гэтую тэму, вырашыла я, кал-небудзь, але тольк не цяпер. У ягоных абдымках я разамлела разняволлася, мне не хацелася думаць н пра што благое, я цалкам засяродзлася на серыяле. Не, як ж усётк засранец гэты Джэйкаб, разважала я, удае з сябе херувмчыка, а насамрэч брыда найрэдкая, не лепш за галаварэза Км. мамаша ягоная таксама брыда фашыстка, учынла на востраве генацыд, Дымка чмырыла з дзяцнства, вось атрымалася з яго пачварына. Не, я тут адназначна за Дымка, а Джэйкаб хн казёл, вось так!...